AKRAN YARDIMCILIĞI MÜDAHALESİNİN ETKİLİLİĞİ: BALIKESİR KARESİ İLKÖĞRETİM OKULU ÖRNEĞİ

Year 2010, Volume: 13 Issue: 23, 17 - 35, 01.06.2010

Derya Uysal Serap Nazlı

Abstract

Problem Durumu: Akran yardımcılığı yalın olarak arkadaşın arkadaşa yardım etmesi olarak tanımlanır. Bu müdahaleyle en çok birbirlerinden etkilenen akranların günümüzde git gide değişen ve artan problemlerle başa çıkmada yetersiz kalan yardım hizmetlerine destek olmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın amacı: Araştırmanın amacı ilköğretim ikinci kademede akran yardımcılığı müdahalesinin okulun kapsamlı gelişimsel rehberlik programına, öğrencilere ve akran yardımcılarının kendilerine yararlı bir müdahale olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın yöntemi: Bu çalışma Balıkesir Karesi İlköğretim okulunda ikinci kademe öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada akran yardımcılığının özel arkadaş ve özel asistan rolleri ele alınmıştır. Gönüllülük, akran ve öğretmen tavsiyesine göre seçilen 20 öğrenci iki ay toplam 30 saat süren bir eğitimden geçirilmiş, 370 arkadaşına hizmet götürmüştür. Araştırmada nitel ve nicel araştırma desenleri birlikte kullanılmıştır. Nicel verileri toplamak için Benlik Tasarımı Envanteri, Sosyal Beceri Derecelendirme Ölçeği, Çocuklar İçin Empati Ölçeği ve anket; nitel verileri toplamak için gözlem ve doküman incelemesi kullanılmıştır. Nicel veri analizi için ön test-son testlerden elde edilen verilerin analizinde Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi; anket aracılığı ile elde edilen nicel verilerin frekans ve yüzdelikleri hesaplanmıştır. Araştırmanın nitel verileri için betimsel içerik analizi yapılmıştır. Nitel veriler iki ana tema ve yedi alt temada yorumlanmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Akran yardımcılığı müdahalesinin Karesi İ.Ö.O. gelişimsel rehberlik programına ve hizmet alan öğrencilere katkısı olduğu saptanmıştır. Akran yardımcılığı müdahalesinin akran yardımcılarının kendilerine yararları değerlendirmek için yapılan öntest-sontest sonuçları anlamlı bir fark göstermese de, gözlem ve doküman incelemesi sonuçlarına göre akran yardımcılarına etkisinin olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar literatür bulguları eşliğinde değerlendirilmiştir

Keywords

Akran yardımcılığı, akran danışmanlığı

The Effectiveness of Peer Helpers’ Interference: The Case of Karesi Primary School

Abstract

Status of Problem: Peer helping is simply defined as the help of a friend to another friend. With this intervention, which considers that peers are mostly affected by each other, it aims to support the helping services which are inadequate to cope with the increasing and changing problems of these days. Purpose of the Study: The aims of this study was to analyze the effectiveness of peer helping intervention on comprehensive guidance program, students and peer helpers at the second grade in primary school. Method of the Study: This study carried out with the second grade students of Balıkesir Karesi Primary School. In research the roles of peer helping special friends and special assistant were used. Twenty students are selected according to their voluntaries, the advices of peers and teachers; and they are trained for two months 30 hours and then they brought service to 370 peers. In the research, qualitative and quantitative research designs were used together. To collect quantitative data Personality Designment Inventory, Social Skills Graduation Scale, Empathy Scale for Children, and questionnaire; to collect quantitative data, observations and document analyses were used. For quantitative data analyses for pre-last test Wilcoxon Signed Rank Test was used. Frequency and percentiles of the gathered questionnaire data were calculated. As for the qualitative data analysis, a descriptional content analysis was made. Qualitative data was analyzed under theme which two main and seven inferior main. Finding and Conclusions: It was found that the peer helping interference is contributed to the Karesi Primary School’s comprehensive guidance program and to the students who get service. Even though the pretests and the last tests didn’t to evaluate the advantages of peer helping intervention to the peer helpers shows no significant differences, the observation and document analysis results show that it is effective for peer helpers. The results were interpreted in light of related literature reviews

Keywords

Peer helping, peer counseling

References

• Acar, N. V. (1994). Terapötik iletişim: Kişilerarası ilişkiler. (2. Baskı). Ankara: Ertem Matbaacılık.
• Aladağ, M. (2005). Bir akran danışmanlığı programı geliştirme ve etkiliğini inceleme. Yayınlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aladağ, M. ve Tezer, E. (2007). Akran danışmanlığı nedir? ne değildir?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 39-155.
• Beitel, M. (1997). Nuances before dinner: Exploring the relationship between
• peer counseors and delinquent adolescent. Adolescence, 32 (217), 579- 592. 25 Şubat 2009 tarihinde ERİC veritabanından alınmıştır.
• Bowman, R., P. (1986). Peer facilitator programs for middle graders: Students helping each other grow Up. School Counselor, 33, 221-229.
• Bowman, R., P., ve Myrick, R.,D. (1987). Effects of an elementary school peer facilitator program on children with behavior problems. School Counselor, 34(5), 369-378.
• Campbell, C. (1993). K-12 peer helper programs. Editör Joe Witmer, managing your school counseling programs: k-12 developmental strategines. (s.177- 189) Minneapolis, MN: Educational Media.
• Egan, G. (1994) psikolojik danışmaya giriş: kişilerarası ilişkiler kurmada ve kişisel yardım hizmetini vermede sistematik bir model. (Çev: F. Akkoyun, V. Duyan, B. Eylen ve F. Korkut). Ankara: Form Ofset.
• Farber, N. K. (2006), Conducting qualitative research: A practical guide for school counselors, Professional School Counseling, www.findarticles.com adresinden alınmıştır.
• Gladding, S. T. (2000). Counseling : a comprehensive profession (4. Baskı) Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
• Hill, C.E., Thompson, B.J. ve Williams, E.N. (1997). A guide to conducting consensual qualitative research. The Counseling Psychologist 24 (4), 517- 572.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Lupton-Smith, H. S., ve Carruthers, W. L. (1996). Conflict resolution as peer mediation: Programs for elementary, middle, and high school students. School Counselor, 43(5), 374-391. 5 Şubat 2009 tarihinde EBSCOhost veritabanından alınmıştır.
• Miles, M. B. ve Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2.Baskı). Sage Publications, Newbury Park, CA.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2001). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Yönetmeliği. Sayı:24376.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2008). 2009 Yılı Bütçe Raporu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2009). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2008-2009. Ankara: Resmi İstatistik Programı Yayını.
• Myrick, R.D. (1997). Developmental guidance and counseling: A practical approach. (3. Baskı). Minneapolis: Educational Media Corporation.
• Myrick, R. D. ve Folk, B. E. (1999). The power of peervention: A manual for the trainers of peer facilitators. Minneapolis: Educational Media Corporation.
• Myrick, R. D., Highland, W. H., ve Sabella, R. A. (1995). Peer helpers and perceived effectiveness. Elementary School Guidance & Counseling, 29 (4), 278-290. 3 Şubat 2009 tarihinde EBSCOhost veritabanından alınmıştır.
• Nazlı, S. (2003). Okullarımızda Küçük Yardımcılar: Gönüllü Arkadaş Eğitim Programı.VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Malatya İnönü Üniversitesi, 09-11 Temmuz 2003.
• Nazlı, S. (2008). Kapsamlı gelişimsel rehberlik (3. Basım), Ankara: Savaş Yayıncılık.
• Öner, N. (1997). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler bir başvuru kaynağı (3. Baskı), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Öner-Koruklu, N. (2003). Arabuluculuk eğitiminin iletişim ve çatışma çözme becerisine etkisi: bir grup üniversite öğrencisi üzerinde çalışma. Yayınlanmamış doktora tezi. Ege Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öner-Koruklu N. (2006). Eğitimde arabuluculuk ve okulda arabuluculuk sürecinin işleyişine ilişkin bir model. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 11-20.
• Pehlivan, G.K. (2004). Lise öğrencilerinin sınav kaygısı ile baş etmelerinde akran rehberliğinin katkısı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Santrock, J. W. (1999). Lipe-span development. (7. Baskı). The McGraw-Hill Companies.
• Schrumpf, F., Crawford, D.K. ve Bodine,R.J.(1997) Peer mediation: program guide. Research Press
• Sümer-Hatipoğlu. Z. (1999). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin algılanan sosyal beceri boyutlarına ve sosyometrik statülerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Synder, A.B. (1993). Managing an elementary school guidance program: The role of the counselor. J. Wittmer (ed), Managing your school counseling programs: k-12 developmental strategies (s.33-43). Minneapolis, M.N: Educational Media.
• Taştan, N. (2004). Çatışma çözme ve arabuluculuk eğitimi programlarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin çatışma çözme ve akran arabuluculuğu becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taylı, A. (2006). Akran yardımcılığı uygulaması aracılığıyla lise öğrencilerinde kişisel ve sosyal sorumluluğun arttırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tindall, J. A., ve Salmon-White, S. (1990). Peers helping peers: Program for the preadolescents. Leader Manual. Muncie, Indiana: Accelerated Development.
• Tindall, J. A. (1995). Peer programs: An indepth look at peer helping: Planning, implementation, and administration. Bristol, PA: Accelerated Development.
• Tobias, A. K., ve Myrick, R. D. (1999) A peer facilitator-led intervention with middle school problem-behavior students. Professional School Counseling, 3 (1). EBSCOhost veritabanından alınmıştır.
• Varenhorst, B. (1992). Why Peer Helping?. The Peer Facilitator Quarterly, 10(2), 13-17. EBSCOhost veri tabanından alınmıştır.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri, gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yay.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, A.Y. (2003). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.