BALIKESİR MASAL ANLATICILARININ DİL VE ÜSLUBU

Year 2009, Volume: 12 Issue: 21, 441 - 449, 01.06.2009

Satı Kumartaşlıoğlu

Abstract

Araştırmanın Temelleri: Masallar, kültür zenginliğimizin önemli bir parçasıdır. Diğer sözlü ürünlerimiz gibi masallar da kültürümüzü bünyesinde yaşatan ve aynı zamanda gelecek nesillere taşıyıp yansıtan bir işleve sahiptir. Bilindiği gibi masalların kendilerine has belli bir yapıları ve kalıpları vardır. Bu yapı, masallar gelecek nesillere aktarılırken de kendini aynen korur ve değişmez. Formel dediğimiz bu unsurların masallar içindeki kullanılışı masal anlatıcılılarının ustalıklarına göre bir takım farklılıklar arz eder. Bu farklılıkların yanı sıra anlatıcının kendi karakteri ve yetiştiği ortam ile alakalı olarak masala kendisinden kattığı bazı sözler masalın dil ve üslubunun oluşmasında etkili unsurlardır. Araştırmanın Amacı: Balıkesir masal anlatıcılarının dil ve üsluplarından yola çıkarak genel anlamda bir sözlü edebiyat ürünü olan masal türünün dil ve üslup özelliklerini tespit etmektir. Veri Kaynakları: Balıkesir’den derlenen masallar. Tartışma ve Sonuç: Bir masal anlatıcısı masal anlatırken geleneğin gerektirdiği formel yapıyı korumak zorundadır. Bunun yanı sıra anlatıcı şaşkınlık ifadeleri, karşısındaki dinleyicilere olan hitap sözleri, masal kahramanlarına karşı gösterdikleri sevgi, kızgınlık benzeri duyguları da masalın bünyesine dahil eder. Sonuç olarak bir masalın dil ve üslup özelliklerini gelenek ve anlatıcı belirler. Bu bildiride, Balıkesir’deki masal anlatıcılarının, masal geleneğinin icap ettirdiği ve bunun dışında masal anlatımı esnasında gayri ihtiyari masala sonradan ilave edilen bazı unsurlar sonucunda oluşan dil ve üslupları üzerinde durulacaktır

Keywords

Balıkesir, masal, masal anlatıcıları, formel, dil, üslup

The Language And Style of The Story-Tellers from Balıkesir

Abstract

The Basis of the Research: Tales/stories are important items of our heritage. Like our other oral products, tales have a function which perpetuates our culture in its structure and also reflects and carries it to the coming generation.As is known, tales have a specific and visible structures and forms. When tales are transferred to the coming generations, this structure maintains itself and does not change. In tales, the usage of these factors, which we call it as formal, shows or contains some differences according to the story-tellers’ proficiency or mastery. In addition to these differences, some sayings, which the teller adds to the tale /story by himself /herself related to his or her character and the atmosphere which he or she was grown up are effective factors in formation of the language and style of the tale /story. The Aim of the Research: To stabilize the language and style of the tale that is generally an oral literature product by using the language and the style of the story-tellers from Balikesir. Data Sources: The tales which are compiled from Balikesir. Discussion and Result: One story-teller must maintain the formal structure that the tradition/ custom requires while he or she is spinning a yarn. Moreover, the story-teller includes the surprising expressions, the style of address or vocative sayings to the listeners who are across him/her, such feelings as anger and love, which they show the heroes of the tale, in the structure of the story /tale. Finally, the tradition / custom and the storyteller determine the language and style of the tale. In this notice, the language and the style by the story-tellers in Balikesir, which the tradition of the story or tale requires and which is separately formed as a result of some factors / components being added to the story involuntarily afterwards while telling the story, will be emphasized

Keywords

Balikesir, tale, story-tellers, formal, language, style

References

• Alptekin, A. B. (2002). Taşeli masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Azadovski, M.(1992). Sibirya’dan bir masal anası. (Çev. İlhan Başgöz), Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Dilek, İ. (2002). Çalkanda masallarında bitiş formeli olarak anlatıcının masal ülkesinden dönmesi. Uluslararası Türk Dünyası Halk Edebiyatı Kurultayı Bildirileri (26-28 Mayıs 2000), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı, 257-265.
• Günay, U. (1992). Elazığ masallarının muhtevası. Fırat Üniversitesi Fırat Havzası Folklor ve Etnografya Sempozyumu 24-27 Ekim 1985, Elazığ, 109-136.
• Elçin, Ş. (1986). Halk edebiyatına giriş. Ankara: yay.y., 369.
• Korkmaz, Z. (1982). Folklor mahsullerinde dil ve ses uyumlarından kaynaklanan bazı üslup özellikleri. II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri I. Cilt Genel Konular, Ankara: G.Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi, 155-165.
• Kumartaşlıoğlu, S. (2006). Balıkesir masallarında motif ve tip araştırması. Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Özçelik, M. (1996). Afyonkarahisar masallarının formel yapısı. III. Milletlerarası Türk Halk Edebiyatıve Folkloru Kongresi Bildirileri, 9-11 Ekim 1995 Konya, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı, 39-57.
• Sakaoğlu, S. (1999). Masal Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Masal (1986). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C.VI, 149-153. İstanbul.
• Şimşek, E. (2001). Yukarıçukurova masallarında motif ve tip araştırması, C. I, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Şimşek, E. (1995). Yukarıçukurova masallarının yapı özellikleri. III. Milletlerarası Türk Halk Edebiyatı ve Folkloru Kongresi Bildirileri, 9-11 Ekim 1995 Konya.