The investigation of the relation between the social emotional adaptation of 5-year-old children and the emotional intelligence of their mother

Year 2025, Volume: 28 Issue: 53, 99 - 112, 12.06.2025

Meral Güney , Elvan Şahin Zeteroğlu

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1509989

Abstract

This research was conducted to examine the relationship between the social-emotional adaptation of 5-year-old children attending preschool education and the emotional intelligence levels of their mothers. The sample of the research consists of 131 5-year-old children and their mothers attending a public independent pre-school education institution affiliated with the Directorate of National Education in a province in the Marmara Region. The Bar-On Emotional Intelligence Scale (Bar-On EQ) was administered to the mothers participating in the study. The Marmara Social Emotional Adaptation Scale (MASDU) for Children Aged 60-72 Months was completed by their teachers to assess the social-emotional adaptation levels of the children participating in the study. In addition, families have filled out ‘The Personal Information Form’ to determine the demographic characteristics of the mother and child. The data obtained from the research were analyzed with the SPSS 22 package program. As a result of the research, no significant relationship was found between the total scores obtained by mothers from the emotional intelligence scale and the total scores obtained by children from the social emotional adjustment scale. However, a significant relationship was found between certain sub-dimensions of the Emotional Intelligence Scale administered to mothers and specific sub-dimensions and total scores of the Social-Emotional Adjustment Scale administered to children. In other words, the findings suggest that particular emotional intelligence traits of mothers have an impact on the social and emotional adjustment of their children.

Keywords

Annenin duygusal zekâsı, Okul öncesi eğitim, Sosyal-duygusal uyum, Emotional intelligence of the mother, Preschool education, Social-emotional adjustment

5 Yaş grubundaki çocukların sosyal duygusal uyumları ile annelerinin duygusal zekâları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 5 yaş grubundaki çocukların sosyal duygusal uyumları ile annelerinin duygusal zekâ (EQ) seviyeleri arasında bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Marmara Bölgesinde bulunan bir ilde yer alan Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı resmi bağımsız okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5 yaş 131 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan annelerin duygusal zekâ seviyelerini tespit etmek için, annelere “Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği (Bar-On EQ)” uygulanmıştır. Çocukların sosyal duygusal uyum seviyelerini belirleyebilmek için sınıf öğretmenleri tarafından “60-72 Aylık Çocuklar İçin Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği (MASDU)” kullanılmıştır. Araştırmada örneklemin demografik yapısını tespit etmek için ebeveynler tarafından “Kişisel Bilgi Formu” doldurulmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizi, SPSS 22 paket programı aracılığıyla yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, annelerin duygusal zekâ ölçeğinden aldıkları toplam puanlar ile çocukların sosyal duygusal uyum ölçeğinden aldıkları toplam puanlar arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ancak duygusal zekâ ölçeğinin “Dürtü Kontrolü”, “Strese Dayanıklılık”, “Bağımsızlık” alt boyutları ile çocukların MASDU ölçeği toplam puanları, “Sosyal Yaşamın Gereklerine Uygun Davranma” ve “Sosyal Duruma Uygun Tepki Verme” alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Keywords

Okul öncesi eğitim, Çocuk, Sosyal-duygusal uyum, Anne, Duygusal zekâ

Ethical Statement

Makalede hiçbir suç unsuru veya kanuna aykırı ifade bulunmadığı, araştırma yapılırken kanuna aykırı herhangi bir malzeme ve yöntem kullanılmadığı, çalışma ile ilgili tüm yasal izinlerin alındığı ve etik kurallara uygun hareket edildiği yazarlar tarafından taahhüt edilir.

References

• Acar, F. (2002). Duygusal zekâ ve liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(12), 53–68.
• Acar, F. T. (2001). Duygusal zekâ yeteneklerinin göreve yönelik ve insana yönelik liderlik davranışları ile ilişkisi: banka şube müdürleri üzerine bir alan araştırması [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akaydın, D. (2015). 6 yaş grubu çocukların duygusal zekâları ile annelerinin mizah tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Alegre, A. (2012). The relation between the time mothers and children spent together and the children’s trait emotional intelligence. Child and Youth Care Forum, 41(5), 493-508. doi.10.1007/s10566-012-9180-z
• Aminabadi N. A., Pourkazemi M., Babapour, J. & Oskouei, S. G. (2012). The impact of maternal emotional intelligence and parenting style on child anxiety and behavior in the dental setting. Medicina Oral, Patologia Oral Y Cirugia Bucal, 17(6), 1089–1095. doi: 10.4317/medoral.17839
• Arslan, Ş. ve Gültekin, B. K. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin evden çalışan ebeveynler ve çocuklarına etkileri. Education Ve Youth Research, 1(1), 31-48.
• Aslan, Ş. (2013). Duygusal zekâ, dönüşümcü ve etkileşimci liderlik (2. Bs.). Eğitim Yayınevi: Konya.
• Balcı, S. (2016). Duyguları güçlendirme eğitimi programının annelerin duygusal zekâ düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(22), 35–43.
• Baltaş, Z. (2013). Duygusal zekâ (6.bs ). Remzi Kitabevi. (Orijinal eser 2005’de yayımlanmıştır).
• Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18(Suppl.), 13–25.
• Bar-On, R. (2003). Bar-on EQ-i resource report for sample report. eqiq.nl/docs/samples/EQ-i%20Resource%20Report%20EN.pdf
• Barutçugil, İ. (2002). Duyguların yönetimi. Kariyer Yayıncılık.
• Başal, H. A. (2012). Gelişim ve psikoloji: nasıl mutlu bir çocuk yetiştirebilirim?. Ekin Yayıncılık.
• Başal, H. A. (2013). Okul öncesi eğitime giriş. Ekin Yayınevi.
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: experiments by nature and design. Harvard University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme yöntemleri [Ders notları]. Balıkesir Üniversitesi.
• Canbolat, N. A. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışları ile ebeveynlerinin duygusal zeka düzeyleri ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Curby, T. W., Brown, C. A., Bassett, H. H. ve Denham, S. A. (2015). Associations between preschoolers’ social–emotional competence and preliteracy skills. Infant and Child Development, 24(5), 549–570. doi.10.1002/icd.1899
• Çiftçi, H. A. ve Balat, G. U. (2018). Sosyal-duygusal gelişim değerlendirme ölçeği: 48-66 aylık çocuklar için uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 74-87.
• Denham, S. A., Blair, K. A., DeMulder, E., Levitas, J., Sawyer, K., Auerbach-Major, S. ve Queenan, P. (2003). Preschool emotional competence: Pathway to social competence? Child Development, 74(1), 238–256.
• Denham, S. A., Mitchell-Copeland, J., Strandberg, K., Auerbach, S. ve Blair, K. (1997). Parental contributions to preschoolers' emotional competence: Direct and indirect effects. Motivation And Emotion, 21(1), 65–86.
• Dikme, Ş. ve Gültekin, B. K. (2021). Covid19 Pandemi SürecininEvdenÇalışanEbeveynler ve Çocuklarına Etkileri/Effects of Covid19 PandemicProcess on Parents Working From Home and Their Children. Education & Youth Research, 1(1), 31-48.
• Ekinci Vural, D. (2006). Okul öncesi eğitim programındaki duygusal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Eröz, S. (2011). Duygusal zekâ iletişim arasındaki ilişki [Doktora tezi]. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fantuzzo, J., Bulotsky-Shearer, R., McDermott, P., McWayne, C., Frye, D. ve Perlman, S. (2007). Investigation of dimensions of social‐emotional classroom behavior and school readiness for low‐income urban preschool children. School Psychology Review, 36(1), 44–62.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1995). Çocuk ve ergen gelişimi (2. baskı; B. Onur, Çev.). İmge Kitabevi. (Orijinal eser 1981’de yayımlanmıştır).
• Goleman, D. (2016). Duygusal zekâ: neden ıq’dan daha önemlidir? (B. S. Yüksel, Çev.). Varlık Yayınevi. (Orijinal eser 1995’de yayımlanmıştır).
• Güven, Y. ve Işık, B. (2006). Beş yaş çocukları için Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği’nin (MASDU-5 yaş) güvenirlik ve geçerlik çalışması. Mimar Sinan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23, 125–142.
• Hooven, C., Gottman, J. M. ve Katz, L. F. (1995). Parental meta-emotion structure predicts family and child outcomes. Cognition Ve Emotion, 9(2–3), 229–264. https://doi.org/10.1080/02699939508409010
• İşmen, A. E. (2001). Duygusal zeka ve problem çözme. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 111-124
• İşmen, A. E. (2004). Duygusal zeka ve aile işlevleri arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Dergisi, 55-75.
• Kandır, A. ve Alpan, U. Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14). 33-38.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi (8. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kazan, H., ve SARISOY, S. (2021). Anne-çocuk ilişkisi bağlamında okul öncesi dönemde iletişim becerileri üzerine bir araştırma. Istanbul Aydin University Journal of Social Sciences/İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2).
• Kotil, Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna yeni başlayan 5 yaş çocukların sosyal duygusal uyum düzeylerine annenin ebeveyn öz yeterlik algısı ile okul beklentilerine uyum düzeyinin etkisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Maccoby, E. E. (1994). The role of parents in the socialization of children: An historical overview.
• Machado, A. P. D. O. M. (2012). O conhecimento emocional e o desenvolvimento socioemocional em crianças de idade pré-escolar [Tese de doutoramento]. ISPA - Instituto Universitário de Ciências Psicológicas, Sociais e da Vida.
• Morrison, G. S. (2021). Günümüzde erken çocukluk eğitimi: İlk yıllarda öğretim ve öğrenme (S. Sönmez, Çev.; 14. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Raver, C. C. (2002). Emotions Matter: Making the Case for the Role of Young Children's Emotional Development for Early School Readiness. Social Policy Report. Volume 16, Number 3. Society for Research in Child Development.
• Söylemez, S. (2004). Çocuğumu nasıl yetiştirmeliyim? (2. Bs.) .İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Özdemir, M. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ ve yaşam doyumlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Shapiro, L. (1999). Yüksek EQ’lu bir çocuk yetiştirmek (Ü. Kartal, Çev.). Varlık Yayınları. (Orijinal eser 1997’de yayımlanmıştır).
• Soares, L. & Fernandez, M. (2014). Conhecer as emoções: A aplicação e avaliação de um programa de intervenção. Estudos De Psicologia, 19(2), 89-156. doi.10.1590/S1413-294X2014000200002
• Taşlıyan, M., Hırlak, B. ve Harbalıoğlu, M. (2015). Duygusal zekâ, iletişim becerileri ve akademik başarı arasındaki ilişki: üniversite öğrencilerine bir uygulama. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2(3), 45-58.
• Tekin, N. (2016). Annelere uygulanan çocuklarının duygusal gelişimini desteklemeye yönelik eğitim programının annelerin duygularını yönetmelerine ve çocuklarının olumsuz duyguları ile baş etmelerine etkisinin incelenmesi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Tuğrul, C. (1999). Duygusal zeka. Klinik Psikiyatri, 1, 12-20.
• Turculeţ, A., ve Tulbure, C. (2014). The relation between the emotional intelligence of parents and children. Procedia-social and behavioral sciences, 142, 592–596. doi.10.1016/j.sbspro.2014.07.678
• Ulutaş, İ. (2005). Anasınıfına devam eden 6 yaş çocuklarının duygusal zekalarına,duygusal zeka eğitiminin etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yavuzer, H. (2017). Çocuk psikolojisi. Remzi Kitabevi. (Orijinal eser 1987’de yayımlanmıştır).
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zeka ve eğitim açısından doğurguları: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. Gazi Üniversitesi Dergisi, 7(25), 139–146.
• Yıldırım, G., ve Karaman, N. N. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal duygusal uyumları ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(9).