Ekim Şekline Göre Tohum Sıklıklarının Yağışa Bağımlı Şartlarda Buğday Tane Verimi ve Bazı Verim Unsurlarına Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 165 - 172, 28.12.2022

Seyfi Taner

Öz

Bu çalışma Taner ekmeklik buğday çeşidiyle ekim şekli ve normu olarak metrekareye, sırasıyla 10cm x 10cm ve 100 tohum; 5cm x 10cm ve 200 tohum; 5cm x 5cm ve 400 tohum ile geleneksel sıraya ekimde 5sıra x 20cm sıra arası ve 550 adet tohum kullanılarak, birim alana düşen farklı miktarlardaki tohum sıklıklarına ait tek tohum ve geleneksel sıraya ekim uygulamasıyla tane verimine ve verim unsurlarına olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma tesadüf bloklarında 4 tekrarlamalı olarak yağışa bağımlı şartlarda 2018-2019 üretim sezonunda Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi araştırma tarlasında yapılmıştır. Birim alana düşen uygun bitki sayısı tane verimini önemli derecede etkilemektedir. 5sıra x 20cm ekim şeklinin tohum karşılığı olan 550 (geleneksel sıraya ekim) adet tohuma göre; metrekareye 200 tohumun karşılığı olan 5cm x 10cm ekim şeklinde % 2.3 artış, 400 tohuma denk gelen 5cm x 5cm tek tohum ekim şeklinde dekara verimde %9.5 artış sağlaması, ekim şekline uygun alet-ekipmanın geliştirilmesiyle, Ülkemiz kuru alanlarında yetiştirilen buğday verimine önemli katkı sağlayacaktır. Diğer yandan tek tohum ekimlerindeki bin tane ağırlığının geleneksel ekime göre daha yüksek olması sertifikalı tohumluk kullanımı amaçlı elek üstü oranının da daha yüksek olmasını sağlayacağından tohumluk kullanım kapasitesini de yükselterek tohumluk maliyetinin de düşük olmasına sebep olacaktır.

Anahtar Kelimeler

: buğday, ekim şekli, ekim sıklığı, verim, verim unsurları

Kaynakça

• Aktas B., 2020. EVALUATION OF YIELD AND AGRONOMIC TRAITS OF NEW WINTER BREAD WHEAT CULTIVARS. GENETIKA, Vol. 52, No1, 81-96.
• Anonim 2021. T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI, DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2020 YILI FAALİYET RAPORU. STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI.
• Anonim 2020a. TÜİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri 2020. https//data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2020-33737. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.
• Anonim 2020b. BİTKİSEL ÜRETİM VERİLERİ, 12.31.2020. T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI. https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM.pdf. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.
• Arısoy RZ., Kaya Y., Taner A., Çeri S., Gültekin İ., 2005. KONYA KOŞULLARINDA FARKLI TOHUM SIKLIKLARINDA EKİLEN BUĞDAY VE TRİTİKALENİN VERİM VE VERİM UNSURLARINA ETKİSİ. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya (Araştırma Sunusu Cilt I, Sayfa 131-135.
• Atak M., Kısa ö., Atış İ., 2021. Ekim sıklığının buğday (Ttiticum sp.) genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (2): 387-398.
• Atar B. ve Kara B., 2017. Bazı Kışlık Buğday Çeşitlerinin Erken Fide Dönemindeki Gelişmeleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (1): 34-38.
• Aydoğan ve Soylu., 2017. Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri ile Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2017, 26 (1):24-30.
• Bayar R., Arazi Kullanımı Açısından Türkiye’de Tarım alanlarının Değişimi, 2018. COĞRAFİ BİLİMLER DERGİSİ CDB 16 (2), 187-200.
• Demirel F., Kumlay A. M ve Yıldırım B., 2021. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Agromorfolojik Özellikleri Bakımından Biplot, Kümeleme ve Path Analizi Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi: Sayı 23, S. 304-311, Nisan 2021.
• Dinç S. Ve Erekul O., 2010. BAZI EKMEKLİK BUĞDAYLARDA (Triticum aestivum L.) EKİÖ SIKLIĞININ VERİM VE VERİM ÖĞELERİNE ETKİSİ. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi; 7(2): 117-125.
• Gençtan T. ve Balkan A., 2006. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L. Em Thell) Çeşitlerinde Ana Sap ve Fertil Kardeşlerin Bitki Tane Verimi ve Verim Öğeleri Yönünden Karşılaştırılması. TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ, Cilt 13, Sayı 1; 17-21.
• Kaplan M., Kokten K., and Akcura M., 2017. Assessment of Genotype × Trait × Environment interactions of silage maize genotypes through GGE Biplot. CHILEAN JOURNAL OF AGRICULTURAL RESEARCH 77(3): 212-217.
• Kaya M., Atak M., Çiftçi C.Y., Ünver S., 2004. BAZI EKMEKLİK BUĞDAY (Triticum aestivum L) ÇEŞİTLERİNİN VERİM VE VERİM ÖĞELERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. ANADOLU, J. of AARI 14 (1), 41-46.
• Kaydan D., Tepe I., Yağmur M., Yergin R., 2011. Ekim yöntemi ve Sıklığının Buğdayda Tane Verimi, Bazı Verim Öğeleri ve Yabancı Otlar Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 17 ; 310-323.
• ÖZTÜRK İ, YÜCE İ, DUMLUPINAR Z., KAHRAMAN T., ve GÜNGÖR H., 2021. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Genotip ve Çevrenin Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Temel Bileşen ve GGE Biplot Analizleri ile Değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi 24 (5): 992-1002.
• Sağır F., Kara B., 2021. Eski ve Son Yıllarda Tescil Edilmiş Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Tane Verimi ve Başak Özelliklerinin Karşılaştırılması. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, Sayfa 36-42.
• Şahin M., Aydoğan S., Göçmen A., 2003. Kurak Şartlarda Bazı Ekmeklik Buğday (T. aestivum L.) Genotiplerinin Dane Verimi ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. alatarım 2003, 2 (1): 50-56.
• Tekdal S. ve Yıldırım M., 2021. Durum Buğday Çeşit, İleri Hat ve Yerel Popülasyonlarının Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. DUFED, 10 (1) (2021) 13-34.
• Taner ve Sade (2012). Kuru Şartlarda 5x5 Yarım Diallel Ekmeklik Buğday Melez Popülasyonunda Kombinasyon Yetenekleri ve Heterosis Değerlerinin İncelenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (4): (2012) 1-10.
• Tülübaş N. ve Kara., 2019. Kıraç Koşullarda Güzlük (Zamanında ve Geç Ekim) ve Yazlık Ekilen Buğdayın Tane Verimi İle Bazı Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması. Türk Doğa ve Fen Dergisi Cilt 8, Sayı 1, Sayfa 8-12.
• Usta T., Yağmur M., 2021. Kırşehir Ekolojik Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin (Triticum aestivum L.) Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36-54.
• Yan W. and Rajcan I., 2002. Biplot Analysis of Test Sites and Trait Relations of Soybean in Ontario. CROP SCIENCE, VOL. 42, 11-20.
• Yıldırım M., 1995. KAHRAMANMARAŞ ŞARTLARINDA EKİM SIKLIĞININ BAZI EKMEKLİK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNDE VERİM VE VERİM UNSURLARINA ETKİSİ. K.S.U FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TARLA BİTKİLERİ ANA BİLİM DALI, YÜKSEK LİSANS TEZİ, KAHRAMANMARAŞ.
• Yıldırım T., Yakışır E., Eser C., Türköz M., Çeri S., Özer E., Kara İ., Yaşar M., Cerit Şİ., Ekmeklik Buğday Çeşit ve Hatlarında Kışlık ve Yazlık Ekimlerin Morfolojik ve Fenolojik Özellikler Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 9 (2): 122-133.