Ortaöğretime Devam Eden Öğrencilerde Problemli İnternet Kullanımının Akademik Güdülenmeye Etkisi

Year 2022, Volume: 17 Issue: 33, 1 - 19, 31.03.2022

Taner Akbaba Metin Kaya

https://doi.org/10.35675/befdergi.712372

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaöğretime devam eden öğrencilerde problemli internet kullanımının akademik güdülenmeye etkisini incelemektir. Araştırmada problemli internet kullanımı ve akademik güdülenme arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim yılı Erzurum ili Merkez İlçelerinde bulunan Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi ve Anadolu Liselerine devam eden 360 kız öğrenci ve 280 erkek öğrenci olmak üzere toplam 640 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak ortaöğretime devam eden öğrenciler için araştırmacı tarafından tasarlanan kişisel bilgi formu, problemli internet kullanım ölçeği-ergen ve akademik güdülenme ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın uygulanması sürecinde elde edilen veriler yapısal eşitlik modeli (YEM) ile analiz edilmiştir. Araştırmanın analizleri LISREL 8.80 ve SPSS 21.00 programları aracılığıyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda problemli internet kullanımı ve akademik güdülenme ölçeklerinin alt boyutları arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu, problemli internet kullanımının akademik güdülenmeyi negatif düzeyde anlamlı olarak yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

: Problemli İnternet Kullanımı, Akademik Güdülenme, Yapısal Eşitlik Modeli

References

• Akbay, E., S. & Gizir, C., A. (2010). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yükleme stillerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-78.doi:10.17860/efd.38518
• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde spss uygulamaları: sık kullanılan istatistiksel analizler ve açıklamalı spss çözümleri. (1. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Axler, M., S. (2008). Achievement goals and academic internalization: the role of perceived autonomy support, perceived academic competence, gender, and grade level in influencing academic motivation and performance (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No. 3322402)
• Aydın, F. (2010). Akademik başarının yordayıcısı olarak akademik güdülenme, öz yeterlilik ve sınav kaygısı (Yüksek lisans tezi) Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 265178)
• Aypay, A., & Eryılmaz A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21,26- 44.
• Bekdemir, Ü. & Tağrikulu, P. (2018). Sosyal medya kullanımının üniversite öğrencileri üzerindeki akademik ve sosyal etkileri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 316-348. doi:10.14686/buefad.343249
• Bozanoğlu, İ. (2004). Akademik güdülenme ölçeği: geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,37, 83-98.
• Ceyhan, A., A., & Ceyhan, E. (2009). Ergenlerde problemli internet kullanım ölçeği (PİKÖ-E) geliştirme çalışmaları. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 21-23.
• Ceyhan, A. A. & Ceyhan, E. (2014). Problemli internet kullanım ölçeği'nin ergenlerde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bağımlılık Dergisi, 15(2), 56-64.
• Choi, K., Son, H., Park, M., Han, J., Kim, K., Lee, B., & Gwak, H. (2009). Internet overuse and excessive daytime sleepiness in adolescents. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 63(4), 455-462. https://doi.org/10.1111/j.1440-1819.2009.01925.x
• Chou, C., Condron, L., & Belland, J. C. (2005). A review of the research on internet addiction. Educational Psychology Review 17(4), 363-388. doi:10.1007/s10648-005-8138-1
• Christensen, L.B., Johnson, R. K., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (Ahmet Alpayçev. ed.). Ankara: Anı. (Çalışmanın orijinali 2014'te yayımlanmıştır).
• Clark, M., H. & Schroth, C., A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college students. Learning and individual differences, 20(1), 19-24. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2009.10.002
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, H., Işıklar, A., & Eroğlu, S. E. (2008). Ergenlerin problemli internet kullanımının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 106-124.
• Demir, Y. (2017). Ergenlerde internet bağımlılığı, akademik güdülenme, akademik erteleme ve okula bağlanma arasındaki ilişkiler (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 495703)
• Demir, Y., & Kumcağız, H. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 23-42.
• Demir, Y., & Kutlu, M. (2018). Relationships among ınternet addiction, academic motivation, academic procrastination and school attachment in adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, 10(5), 315-332. DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.05.020
• Demireğen, Z. (2019). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin duygu düzenleme becerileri ile akademik güdülenmeleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 534986)
• Dilekmen, M., & Ada, Ş. (2005). Öğrenmede güdülenme. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 113-123.
• Duman, S. (2016). Ergenlerin Problemli İnternet Kullanımı ile Akademik Başarı ve Ertelemeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 430697)
• Dur, B. (2014). Lise öğretmenlerinin motivasyon düzeyi ve motivasyon düzeyi ile okul kültürü arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No.381449)
• Eldeleklioğlu, J., & Vural-Batık, M. (2013). Akademik başarı, internette kalınan süre, yalnızlık ve utangaçlığın internet bağımlılığı üzerindeki yordayıcı etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 141-152.
• Ergin, A. D. (2018). Ergenlerde Bağlanma, Ana-Baba Aracılığı ve Dürtüselliğin Problemli İnternet Kullanımı ile Akademik Başarıya Etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 505195)
• Ertem, H. (2006). Ortaöğretim Öğrencilerinin Kimya Derslerine Yönelik Güdülenme Tür (İçsel ve Dışsal) Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 180144)
• Gómez-Fernández, N., & Mediavilla, M. (2018). Do information and communication technologies (ICT) improve educational outcomes? Evidence for Spain in PISA 2015.
• Göksu, H. (2019). Ergenlerin Sosyal Medya Bağımlılığının Akademik Başarıyla İlişkisi ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 554492)
• Günlü, A. (2016). Ergenlerde internet ve problemli internet kullanım davranışının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No.438261)
• Fasciani, L., M. (2015). The interrelations between academic motivation, irrational beliefs, and test anxiety in predicting achievement among high school students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No. 3663320)
• Fidan, N. (1986). Okulda öğrenme ve öğretme. İstanbul: Alkım Yayıncılık.
• Jackson, J. A. (2013). Effects of high school teacher perception on Latino student academic motivation (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No. 3568194)
• Karaca, Ö. (2019). Farklı Okul Türlerinde Öğrenim Gören Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ile Akademik Güdülenmenin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 590492)
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karataş, H. & Erden, M (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy NWSA-Education Sciences,7 (4), 983-1003.
• Karatepe, H. (2019). Lise Öğrencilerinin Akademik Güdülenme Okula Bağlanma ve Okuldaki Temel Psikolojik İhtiyaçları ve Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 592258)
• Kar, B. (2015). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin interneti oyun ve sosyal ağ amaçlı kullanmaları ile akademik başarılarının arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No.407056)
• Kelecioğlu, H. (1992). Güdülenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7).
• Kulaksızoğlu, A. (2017). Ergenlik psikolojisi. (19.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Leung, L., & Lee, P., S., N. (2012). Impact of internet literacy, internet addiction symptoms, and internet activities on academic performance. Social Science Computer Review,30(4), 403–418.doi:10.1177/0894439311435217
• Lindsay, R., & Williams, D. (2015). Student integration and motivation: Academic integration, social integration, student motivation and retention (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3740975)
• Mertoğlu, B. (2019). Öğrencilerin Akademik Güdülenme, Özyeterlik ve Sınav kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi –Kayseri İli Örneği- (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 584692)
• Odacı, H., & Çelik, Ç. B. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanımlarının Akademik Öz-Yeterlik, Akademik Erteleme ve Yeme Tutumları ile İlişkisi. Education Sciences, 7(1), 389-403.
• Peker, A., & Kağızmanlı, N. (2018). Ebeveyn Tutumlarının Ergenlerin Akademik Güdülenme Düzeyleri Üzerindeki Yordayıcı Etkisi. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(1). doi: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.338252
• Perez, M., W. (2015). The New Jersey hıgh school proficiency assessment and the academic motivation of alternative education students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3742828)
• Petrelli, H. M., W. (2014). Predictors of academic motivation in pharmacy school applicants, (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3618976)
• Petty, S., D. (2011), Spirituality as a predictor of academic motivation among college students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3458019)
• Reed, P., & Reay, E. (2015). Relationship between levels of problematic internet usage and motivation to study in university students. Higher Education, 70(4), 711-723.doi:10.1007/s10734-015-9862-1
• Rojas, J., P. (2015). The relationships among creativity, grit, academic motivation, and academic success in college students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3739401)
• Ross, S. (2008). Motivation correlates of academic achievement: Exploring how motivation influences academic achievement in The PISA 2003 Dataset (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.nr47339)
• Rinkevich, J., L. (2014). The relationship among student creativity, curiosity, and academic intrinsic motivation: A mixed methods phenomenological study of sixth grade students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No. 3632604)
• Santos, J., M. (2014). An assessment of school belonging and academic motivation among Latino middle school students (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations & Theses Global. (UMI No.3618601)
• Saruhan, Y. (2019). Lise Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanımı ile Karakter Güçleri ve Akademik Başarı Arasındaki İlişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 551189)
• Seçer, İ. (2015). Okul tükenmişliği ile akademik güdülenme arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Eğitim ve Öğretim.4(1), 424-433.
• Truzoli, R., Viganò, C., Galmozzi, P. G., & Reed, P. (2019). Problematic internet use and study motivation in higher education. Journal of Computer Assisted Learning. https://doi.org/10.1111/jcal.12414
• TÜİK (2018). “Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 (30.12.2018)
• Türel, Y. K., & Toraman, M. (2015). The relationship between Internet addiction and academic success of secondary school students. Anthropologist, 20(1), 2.
• Ünal, M. (2013). Lise öğrencilerinin akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından yordanması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No.342326)
• Yazıcı, H. (2018). “Motivasyon”. Yaşar Özbay &Serdar Erkan (Ed.), Eğitim Psikolojisi (ss.379-405) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Yebowaah, F. A. (2018). Internet use and ıts effect on senıor hıgh school students ın wa munıcıpalıty of ghana. Library Philosophy & Practice.
• Yerdelen, S., Aydın, S., Yalmancı, S. G., & Göksu, V. (2014). Lise öğrencilerinin başarı hedef yönelimlerinin Biyoloji öğrenmeye yönelik akademik motivasyonları ile ilişkisinin incelenmesi: Bir yol analizi. Eğitim ve Bilim,39(176). doi: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3679
• Yeşilyurt, M. E., Baştürk, R., Yeşilyurt, F., & Kara, İ. (2014). The effect of technological devices on student’s academic success: evidence from Denizli. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 5(1), 39-47.
• Yurt, E., & Bozer, E., N. (2015). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences,14(3),669-685.
• Zhu, J., Zhang, W., Yu, C., & Bao, Z. (2015). Early adolescent ınternet game addiction in context: how parents, school, and peers impact youth. Computers in Human Behavior, 50, 159-168. doi:10.1016/j.chb.2015.03.079