Fen Başarısında Bağlam Temelli Öğrenme Ortamı, İlgi, Katılım ve Güdülenme Etkileşiminin Rolü

Year 2022, Volume 17, Issue 35, 1006 - 1025, 25.09.2022

Tuğba İNCİ Zuhal CUBUKCU

https://doi.org/10.35675/befdergi.910531

Abstract

Araştırmanın amacı, ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin fen başarısında bağlam temelli öğrenme ortamı algısı, ilgi, katılım ve güdülenmenin etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini tabakalı örnekleme tekniği kullanılarak belirlenen 572 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler Bağlam Temelli Öğrenme Ortamı Algısı Ölçeği, Derse İlgi Ölçeği, Derse Katılım Envanteri ve Akademik Güdülenme Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Path analizi sonucunda araştırma değişkenlerine yönelik oluşturulan yapısal eşitlik modelinin doğrulandığı belirlenmiştir. Bağlam temelli öğrenme ortamı algısı, ilgi, katılım ve güdülenmenin fen başarısı üzerindeki toplam etkisinin pozitif yönde olduğu belirlenmiştir. Bağlam temelli öğrenme ortamı algısının ilgi, katılım ve güdülenme değişkenleri üzerinden öğrencilerin fen başarısını artırdığı belirlenmiştir. Bağlam temelli öğrenme yaklaşımının sınıf içindeki kullanımı öğretmenlerin bu yaklaşıma ilişkin farkındalık ve beceri sahibi olması sağlanarak artırılabilir.

Keywords

Bağlam temelli öğrenme, fen başarısı, güdülenme, ilgi, derse katılım

References

• Acar, B., & Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 1-10.
• Adeyinka, T., Adedeji, T., & Sam Olufemi, A. (2011). Locus of control, ınterest in schooling and self-efficacy as predictors of academic achievement among Junior Secondary School Students in Osun State, Nigeria. New Horizons in Education, 59(1), 25-37.
• Adıyaman, Y. Z. (2008). İlköğretim okullarında, öğretmenin kullandığı yöntem, teknik ve etkinliklerin, öğrencilerin derse katılımına etkisi (Tez No. 229116) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi- İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ahlfeldt, S., Mehta, S., & Sellnow, T. (2005). Measurement and analysis of student engagement in university classes where varying levels of PBL methods or instruction are in use. Higher Education Research and Development, 24(1), 5–20.
• Ahmad, M. (2008). Comprehensive dictionary of education. Atlantic.
• Akdaş, E. (2014). İlköğretim yedinci sınıf fen ve teknoloji dersi insan ve çevre ünitesinde yaşam temelli öğrenme modelini kullanmanın akademik başarı, tutum ve kalıcılık üzerine etkisi (Tez No. 366370) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Akın, A., Uğur, E. ve Akın, Ü. (2015). Ders ilgi ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1471-1480.
• Akın Yanmaz, E. (2021). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına göre geliştirilen rehber materyallerin ortaokul 7. Sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “Aynalar ve ışığın soğurulması” örneği. (Tez No. 655044) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi- Giresun] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Altay, C. A. (2018). Bağlam temelli öğretim yaklaşımının 9. sınıf öğrencilerinin kimya bilimi ünitesine ilişkin başarılarına, tutumlarına ve bilimin doğası anlayışlarına etkisi (Tez No. 529827) [Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Artino, A. R., & Stephens, J. M. (2009). Academic motivation and self-regulation: A comparative analysis of undergraduate and graduate students learning online. Internet and Higher Education, 12(3), 146-151.
• Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,11(21), 26-44.
• Baran, M. (2013). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim yönteminin termodinamik konusunun öğretimine etkisi (Tez No. 345295) [Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Bennett, J., & Holman, J. (2003). Context-based approaches to the teaching of chemistry: What are they and what are their effects? J. K. Gilbert, O. D. Jong, R. Justi, D. F. Treagust, J. H. V. Driel (Ed.), Chemical education: Towards research-based practice (s.165-185). New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow: Kluwer Academic.
• Bennett, J., Lubben, F., & Hogarth, S. (2007). Bringing science to life: A synthesis of the research evidence on the effects of context-based and STS approaches to science teaching. Science Education, 91(3), 347-370. doi: 10.1002/sce.20186
• Bozanoğlu, İ. (2004a). Akademik güdülenme ölçeği: Geliştirmesi, geçerliği, güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 83-98.
• Bozanoğlu, İ. (2004b). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grup rehberliğinin akademik risk altındaki öğrencilerin akademik alandaki güdülenme, benlik algısı, başarı ve sınav kaygısı düzeylerine etkisi (Tez No. 141412) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Brooks, R., Brooks, S., & Goldstein, S. (2012). The power of mindsets: Nurturing engagement, motivation, and resilience in students. S. L. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Ed.), Handbook of research on student engagement içinde (s. 541-599). New York: Springer Science.
• Bülbül, M. Ş. ve Matthews, K. (2012, Haziran). Bağlam temelli eğiti̇min olası geleceği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Niğde.
• Can, H. (2016). Yaşam temelli ısı ve sıcaklık konusu öğretiminin sekizinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi (Tez No. 432274) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Cıla, M. S. (2015). Anadolu lisesi 9. ve 10.sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının, akademik özyeterlik, mükemmeliyetçilik ve akademik güdülenmeden yordanması (Tez No. 378307) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi- Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Clark, M. H., & Schroth, C. A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college students. Learning and Individual Differences, 20(1), 19-24. doi: 10.1016/j.lindif.2009.10.002.
• Conrad, R. M., & Donaldson, J. A. (2004). Engaging the online learner: Activities and resources for creative instruction. Jossey-Bass.
• Çelik, S., Örenoğlu Toraman, S., & Çelik, K. (2018). Öğrenci başarısının derse katılım ve öğretmen yakınlığıyla ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 209-217.
• De Jong, O. (2008). Context-based chemical education: How to improve it? Chemical Education International, 8(1), 1-7.
• Doğdu, E. M. (2020). Teacher and student interest, quality of motivation and engagement in content-based eap classes (Tez No. 630154) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Elmas, R. (2012). Bağlam temelli yaklaşımın 9. sınıf oğrencilerinin temizlik maddeleri konusunu anlamalarına ve çevreye karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi (Tez No. 318941) [Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Erten, S. (2015). Üniversite öğrencilerindeki çevreyi korumaya yönelik ilgilerde kimin ve neyin etkisi olmaktadır? Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 157-167.
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59-109.
• Fredricks, J. A., Filsecker, M., & Lawson, M. A. (2016). Student engagement, context, and adjustment: Addressing definitional, measurement, and methodological issues. Learning and Instruction, 43, 1-4.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957–976.
• Hıdıroğlu, F. M. (2014). Algılanan sınıf içi hedef yapılarının, özyeterliğin, ve öğrenci katılımının yedinci sınıf öğrencilerinin fen başarısındaki rolü (Tez No.377923) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Hidi, S. (2006). Interest: A unique motivational variable. Educational Research Review, 1(2), 69-82.
• Hijazi, S. T., & Naqvi, S. M. M. R. (2006). Factors affecting students’ performance. Bangladesh e-Journal of Sociology, 3(1), 1-10.
• Holbrook, J., & Rannikmae, M. (2009). The meaning of scientific literacy. International Journal of Environmental & Science Education, 4(3), 275-288.
• Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M.: Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• İnan Kaya, G. (2016). Eğitimde merak ve ilgi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-2(25), 103-114.
• İnci, T. (2019). Bağlam temelli öğrenme ortamı algısı, derse ilgi, derse katılım ve akademik güdülenme etkileşiminin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri başarısına etkisi (Tez No. 543537) [Yayınlanmamış doktora tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi-Eskişehir] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kara, F. (2016). 5. Sınıf “maddenin değişimi” ünitesinde kullanılan bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri, akademik başarıları ve fene yönelik tutumlarına etkisi (Tez No. 419310) [Yayınlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi-Samasun] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Karadağ, E. (2009). Ruhsal liderlik ve örgüt kültürü: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1357-1405.
• Karagölge, Z., Ceyhun, İ., & Arıcı, N. (2019). The effect of context-based education on students' perceptions of "green chemistry and sustainability". SDU International Journal of Educational Studies, 6(2), 73-85. Doi: 10.33710/sduijes.601578
• Kline, R. B. (2005) Principles and practice of structural equation modeling. (2nd ed.). Guilford Press
• Kline, R. B. (2011). Principle and practice of structural equation modeling. Guilford.
• King, D. T. (2009). Teaching and learning in a context-based chemistry classroom (Thesis No. 31231) [Yayınlanmamış doktora tezi, Queensland Universty of Technology-Qut e Prints.
• Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8.sınıf fen ve teknoloji dersi ses ünitesinin yaşam temelli yaklaşımla öğretimi (Tez No. 352047) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Konu, M. (2017). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin biyoloji dersindeki başarılarına, tutumlarına, motivasyonlarına ve problem çözme becerilerine etkisi (Tez No.459519) [Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kurt, U., & Bayar, M. F. (2020). Investigation of the perception of constructivist learning environment and classroom engagement in relationship in terms of demographic variables of middle school students. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 140-150.
• Laçin Şimşek, C., & Nuhoğlu, H. (2009). Fen konularına yönelik geçerli ve güvenilir bir ilgi ölçeği geliştirme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28-41.
• Mazer, J. P. (2012). Development and validation of the student interest and engagement scales. Communication Methods and Measures, 6(2), 99-125. doi: 10.1080/19312458.2012.679244.
• Mazer, J. P. (2013a). Associations among teacher communication behaviors, student interest, and engagement: A validity test. Communication Education, 62, 86-96.
• Mazer, J. P. (2013b). Validity of the student interest and engagement scales: Associations with student learning outcomes. Communication Studies, 64(2), 125-140, doi:10.1080/10510974.2012.727943.
• Meşe, C., Özer, S., Dindar, M., & Odabaşı, H. F. (2014). “Interest” and the domains of ınterest ın the currıcula of ceit departments. Journal of Theory and Practice in Education, 10(1),143-170.
• Nartgün, Ş., & Çakır, M. (2014). Lise öğrencilerinin akademik başarılarının akademik güdülenme ve akademik erteleme eğilimleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 379-391.
• Nayır, F. (2017). The relationship between student motivation and class engagement levels. Eurasian Journal of Educational Research, 71, 59-78, DOI: http:// dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.71.4
• Ormrod, J. E. (2006). Educational psychology: Developing learners. Upper Saddle River: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Özay Köse, E., & Çam, F. (2014). Biyoloji dersi için “yaşam temelli öğrenme” yaklaşımı ve içerikleri. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), Özel Sayı(1), 1-17.
• Pilot, A., & Bulte, A. M. W. (2006). Why do you “Need to know”? Context-based education. International Journal of Science Education, 28(9), 953–956. doi: 10.1080/09500690600702462
• Rose, D. E. (2012). Context-based learning. N. M. Seel (Ed.), Encyclopedia of the sciences of learning (s. 799–802). Springer.
• Schraw, G., Flowerday, T., & Lehman, S. (2001). Increasing situational interest in the classroom. Educational Psychology Review, 13(3), 211-224.
• Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. NNJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim (Kuramdan uygulamaya). Pegem Akademi.
• Sever, M. (2014). Derse katılım envanterinin Türk kültürüne uyarlanması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 171-182.
• Shernoff, D. J. (2013). Optimal learning environments to promote student engagement. Springer.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Anı yayıncılık
• Şoltan, E. (2020). Blok tabanlı programlama dili ile bağlam temelli öğrenme ortamında oyun geliştiren öğrencilerin kodlama becerilerindeki gelişme düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 542632) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi-İstanbul] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ullah, H., & Wilson, M. A. (2007). Students' academic success and its association to student involvement with learning and relationships with faculty and peers. College Student Journal, 41(4), 1192-1202.
• Ültay, E. (2014). İtme, momentum ve çarpışmalar konusuyla ilgili bağlam temelli öğrenme yaklaşımına dayalı açıklama destekli REACT stratejisine göre geliştirilen etkinliklerin etkisinin araştırılması (Tez No. 381081) [Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi-Trabzon] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Wang, Z., Bergin, C., & Bergin, D. A. (2014). Measuring engagement in fourth to twelfth grade classrooms: The classroom engagement inventory. School Psychology Quarterly, 29(4), 517-535.
• Williams, S. (1999). The effects of distributive and procedural justice on performance. Journal of Psychology, 133(2), 183-193.
• Yalçın, O. (2020). Disiplinlerarası bağlam temelli öğrenme yaklaşimina dayali fizik öğretim programinin uygulanma süreci ile öğrencilerde bilişsel ve duyuşsal açidan yarattiği değişimin incelenmesi (Tez No. 639183) [Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi- Adana] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yapıcı, G. (2018). Bağlam temelli kavram karikatürlerinin asit-baz konusunun öğretiminde etkililiğinin incelenmesi (Tez No. 528366) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi-Kilis] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yeşilyurt, D. (2017). Yaşam temelli öğrenme modeli ile ortaokul 5. sınıf öğrencilerine sağlıklı beslenme farkındalığının kazandırılması (Tez No. 479521) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi-Kars] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yıldırım, G. ve Gültekin, M. (2017). İlkokul 4.sınıf Fen ve Teknoloji dersinde bağlam temelli öğrenme uygulamaları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(Özel Sayı), 81-101.
• Yıldırım, M. (2018). Bağlam temelli öyküleştirme yöntemi ile yapılan öğretimin fen bilimleri dersinde başarı, yaratıcılık ve tutumlara etkisi (Tez No. 530758) [Yayınlanmamış doktora tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi-Bolu] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yusupu, R. (2015). Üniversite öğrencilerinde kariyer kararları ile mükemmeliyetçilik, öğrenme motivasyonu ve akademik başarı arasındaki ilişkiler (Tez No. 395245) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi-İzmir] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.