Uluslararası Öğrenciler İle Türk Öğretmen Adaylarının İnsan Haklarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (Yozgat Örneği)

Year 2025, Volume: 20 Issue: 45, 140 - 163, 31.03.2025

Nazike Karagözoğlu , Dilek Yıldırım

https://doi.org/10.35675/befdergi.1503868

Abstract

Araştırmada Türkiye’de öğrenim gören uluslararası öğrenciler ile Türk öğretmen adaylarının insan haklarına yönelik görüşlerinin incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji (olgubilim) deseni benimsenmiştir. Çalışma grubunu Yozgat Bozok Üniversitesi’nde eğitim almakta olan 10 sosyal bilgiler öğretmen adayı ve Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde [TÖMER] eğitim almakta olan 12 uluslararası öğrenci oluşturmuştur. Veri toplamak üzere katılımcıların afiş tasarımı yapmaları sağlanmış, katılımcılarla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde betimsel analiz yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların günümüzde beslenme, mülkiyet hakkı, çalışma hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, adil yargılanma, seçme ve seçilme, barınma, seyahat, eğitim hakkı gibi temel pek çok hakkın ihlal edildiği görüşünde oldukları belirlenmiştir. Katılımcıların insan hakları ihlallerinin temel sebeplerini, bireysel hak ve sorumluluk bilincinin yetersizliğine dayalı davranışlar ve değer algısı ile ilişkilendirildikleri görülmüştür.

Keywords

algı, insan hakları, öğretmen adayı, uluslararası öğrenci

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranıldığını; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterildiğini ve bu kaynaklara kaynakçada yer verildiğini; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapılmadığını beyan ederiz.

Supporting Institution

TÜBİTAK ve Yozgat Bozok Üniversitesi

Project Number

1919B012205627 2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

Investigation of International Students' and Turkish Teacher Candidates' Views on Human Rights (Yozgat Case)

Abstract

The aim of the study was to examine and compare the views of international students studying in Turkey and Turkish teacher candidates on human rights. Phenomenology design, one of the qualitative research designs, was adopted in the study. The study group consisted of 10 social studies teacher candidates studying at Yozgat Bozok University and 12 international students studying at TÖMER. In order to collect data, participants were provided to design posters and interviews were conducted with the participants. Descriptive analysis was performed on the data obtained. According to the results of the research, it was determined that the participants were of the opinion that many basic rights such as nutrition, property rights, right to work, prohibition of torture and ill-treatment, fair trial, right to vote and be elected, right to housing, right to travel, right to education are violated today. It was observed that the participants associated the main reasons for human rights violations with behaviors and value perceptions based on insufficient awareness of individual rights and responsibilities and value perception.

Keywords

Perception, human rights, teacher candidate, international student

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranıldığını; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterildiğini ve bu kaynaklara kaynakçada yer verildiğini; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığını, çalışmanın başka her hangi bir dergide yayınlanmadığını veya yayınlanmak üzere gönderilmediğini beyan ederiz.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

1919B012205627 2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

References

• Acun, İ. (2019). Geçmişten günümüze insan hakları. İ. Acun (Ed.), İnsan hakları ve demokrasi eğitimi (s.19-37) içinde. Pegem Akademi.
• Bağlı, M. T. (2013). Ara-disiplin olarak vatandaşlık ve insan hakları eğitimi: İlköğretim öğrencilerinin insan haklarına ilişkin görüşleri, Eğitim ve Bilim, 38(169), 296-309.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma. Pegem Akademi.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Birleşmiş Milletler. (1948). İnsan hakları evrensel bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/
• Çelebi, C. (2021). Öğretmen adaylarının insan haklarına ilişkin algıları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-15.
• Dersso, S. A. (2022). The future of human rights and the African human rights system. Nordic Journal of Human Rights, 40(1), 28-43, https://doi.org/10.1080/18918131.2022.2079297
• Duman, T., Karakaya, N., & Yavuz, N. (2003). Vatandaşlık bilgisi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ersoy, A. F., Balbağ, N. L., & Gündoğan Bayır, Ö. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersini öğretmenler ve öğrenciler nasıl algılıyor? Sakarya University Journal of Education, 7(1), 223-241. https://doi.org/10.19126/suje.292757
• Hamelink, C. J. (2012) Human rights. Journal of International Communication, 18(2), 245-265, https://doi.org/10.1080/13216597.1998.9751864
• Hekimoğlu, M. M. (2003). İnsan haklarının tarihsel perspektif içerisindeki gelişimi. Journal of Management and Economics Research, 1 (1), 73-92.
• Izgar, G. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi ders kitabının yapılandırmacı yaklaşım açısından analizi. İlköğretim Online, 16 (2), 584-600. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304720 Kaçar, H., & Kaçar, M. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğretmenlerinin dördüncü sınıf insan hakları yurttaşlık ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(8), 182-196.
• Karagözoğlu, N. (2023). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. T. Çelikkaya (Ed.), Teoriden pratiğe sosyal bilgiler öğretimi (s.198-269) içinde. Pegem Akademi.
• Karaman Kepenekçi, Y. (2003). İlköğretimde insan hakları ve sorumluluk eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34(34), 280-299.
• Karatekin K., Merey Z., Sönmez Ö. F., & Kuş Z. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının insan hakları eğitimine yönelik tutumları. Turkish Studies, 7(4), 2193-2207. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3957 Kıncal, R. Y. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
• Korkmaz, A. (2014). İnsan hakları bağlamında özel hayatın gizliliği ve korunması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(3), 99-103. https://doi.org/10.18493/kmusekad.97442
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Oğuz Haçat, S., & Demir, F. B. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-17.
• Orallı, L. E., & Karakaya, İ. (2023). Uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında Birleşmiş Milletlerin rolü: Bağımsızlıktan bölünmeye Sudan örneği (1956 – 2011). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 1446-1465. https://doi.org/10.21547/jss.1340153
• Şen, M. (2014). İnsan hakları bağlamında çalışma hakkı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), 143-162. https://doi.org/10.33433/maruhad.606923
• Thenua, B. S. (2022). Human rights and human rights education: A sociological study of girl students enrolled in higher education. International Journal of Health Sciences, 6(4), 3729–3742. https://doi.org/10.53730/ijhs.v6nS4.9267
• Torun, Y. (2010). İnsan hakları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (16), 415-424. Uluslararası Af Örgütü. (2019). İnsan hakları algısı araştırması. https://www.amnesty.org.tr/icerik/insan-haklari-algisi-arastirmasi-toplumun-82si-temel-hak-ve-ozgurluklerin-ihlal-edildigini-dusunuyor
• Uztemur, S. (2019). İnsan hak ve özgürlükleri. İ. Acun (Ed.), İnsan hakları ve demokrasi eğitimi (s.1-17) içinde. Pegem Akademi.
• Üstündağ, T. (1997). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinin öğretiminde yaratıcı dramanın erişiye ve derse yönelik öğrenci tutumlarına etkisi. (Tez No. 63891) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurulu. (2017). Yükseköğretimde uluslararasılaşma strateji belgesi 2018-2022.https://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/Yuksekogretimde_Uluslararasilasma_Strateji_Belgesi_2018_2022.pdf