COVID-19 Pandemi Sürecinin Üniversite Kütüphanelerinde Kullanıcı Hizmetlerine Etkisi: Devlet Üniversitesi Kütüphaneleri ve Vakıf üniversitesi Kütüphaneleri Açısından Bir Karşılaştırma

Year 2024, Issue: 22, 1 - 33, 30.12.2024

Zehra Kartal , Ümit Konya

https://doi.org/10.26650/bba.2024.22.1480862

Abstract

Üniversitelerdeki eğitimin, öğretimin ve bilimsel araştırmanın destekleyici unsuru olan üniversite kütüphaneleri, COVID-19 pandemi sürecinden oldukça etkilenmiştir. Bu araştırma ile pandemi sürecinde üniversite kütüphanelerindeki kullanıcı hizmetlerine ait bir durum tespiti yapılarak, bu hizmetlerin süreçten ne şekilde etkilendiğinin ve bu etkinin devlet üniversitesi ve vakıf üniversitesi kütüphaneleri açısından farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, “pandemi süreci üniversite kütüphanelerinin kullanıcı hizmetlerini etkilemiştir”, “üniversite kütüphaneleri, pandemide mevcut bazı hizmetlerini aynı şekilde devam ettirebilirken, bazı hizmetlerinin işleyişinde ise değişiklikler yapmak veya yeni hizmet politikaları geliştirmek durumunda kalmıştır” ve “mevcut kütüphane hizmetlerinde yapılan değişiklikler devlet ve vakıf üniversitesi kütüphaneleri arasında farklılık göstermiştir” hipotezlerinden hareketle hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden olan örnek olay deseni tercih edilmiştir. Devlet üniversitesi ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinde görev yapan kütüphanecilere yönelik bir görüş formu hazırlanmıştır. Görüş formunu, 57’si devlet üniversitesi 57’si ise vakıf üniversitesi kütüphanelerinde görev yapmakta olan 114 kütüphaneci yanıtlamıştır. Görüş formlarına verilen yanıtlar organize edilmiş ve yorumlanmıştır. Yanıtlardan elde edilen veriler ışığında pandemi sürecinde, üniversite kütüphanelerinde kullanıcı hizmetlerinin önemli ölçüde aksadığı, bununla birlikte kütüphanelerin pandemi sürecine mümkün olduğunca uyum sağlamaya çalıştığı ve hizmetlerin devam edebilmesi için alternatif çözümler üretildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

COVID-19 Pandemisi, Üniversite kütüphaneleri, Kullanıcı hizmetleri, Kütüphane hizmetleri, Bilgi hizmetleri

Ethical Statement

Bu araştırma için, 27.11.2023 tarihinde İstanbul Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu tarafından etik açıdan uygunluk kararı alınmıştır.

The Impact Of The COVID-19 Pandemic On User Services in University Libraries: A Comparison From The Perspective Of State University Libraries And Foundation University Libraries

Abstract

The COVID-19 pandemic has significantly impacted university libraries, which serve as a supportive element for education, teaching, and scientific research in universities. This study aims to determine the state of user services in university libraries during the pandemic and to assess how these services have been impacted, as well as to determine whether this impact differs between public and foundation university libraries. The research is based on the hypotheses that “the pandemic has affected user services in university libraries,” “university libraries have had to continue some existing services as they are while making changes to the operation of some services or developing new service policies during the pandemic,” and “the changes made in existing library services have varied between public and foundation university libraries.” The study employs a case study design, which is one of the qualitative research methods. A survey form was prepared for librarians working in public and foundation university libraries. A total of 114 librarians, 57 from public universities and 57 from foundation universities, responded to the survey. The responses to the survey were organized and interpreted. Based on the data obtained from the responses, it was concluded that during the pandemic, user services in university libraries were significantly disrupted. However, it was also found that libraries made efforts to adapt to the pandemic as much as possible and produced alternative solutions to ensure the continuity of services.

Keywords

COVID-19 Pandemic, University libraries, User services, Library services, Information services

Ethical Statement

For this research, ethical approval was obtained from the Istanbul University Social and Humanities Sciences Research Ethics Committee on November 27, 2023.

References

• Adesina, O. F., Oyedokun, T. T., Ambali, Z. O. ve Laaro, M. D. (2022). Rethinking library and information services amidst virulent COVID-19 global pandemic. Bilgi Yönetimi Dergisi, 5(2), 367-377. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2470496 google scholar
• Akar Vural, R. ve Cenkseven Önder, F. (2005). Eğitim araştırmalarında örnek olay (vaka) çalışmaları: Tanımı, türleri, aşamaları ve raporlaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 126-139. https://www.researchgate.net/publication/ 315800029 google scholar
• Akbaytürk Çanak, T. (2021). Üniversite kütüphaneleri özelinde pandemi sonrası değişen dünyada bilgi merkezi yönetim ve organizasyonu. E. Yılmaz ve L. Kanık (yay. haz.). Bilgi merkezlerinde yönetim I içinde (ss.296-315). Hiperyayın. google scholar
• ANKOS ve İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi. (2020, Mayıs 12). COVID-19 pandemi sonrası üniversite kütüphanelerinin yeniden hizmete açılması rehberi. https://ankos.org.tr/tr/COVID- 19-sonrasi-turkiyede-universite-kutuphaneleri-acilis-rehberi-yayinlandi/ google scholar
• Biçen Aras, B. , Çelik, R. ve Yarar, İ. (2021). Krizler fırsat yaratır mı? COVID-19 sürecinde akademik kütüphaneler, yenilenmiş bir vizyon: “MEF Üniversitesi Kütüphanesi”. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2) , 232-270. https://doi.org/10.5281/zenodo.5820231 google scholar
• Biçen Aras, B. ve Bezirci, P. (2022). COVID-19 ve üniversite kütüphanelerinin Twitter kullanımı. Kütüphane, Arşiv ve Müze Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-26. https://doi.org/10.29228/lamre.55065 google scholar
• Borah, G., Koc, M., ve Kalita, M. (2020). Role of electronic resources (e-resources) in research amidst COVID-19 pandemic: An analysis in the context of Assam. International Journal of Modern Agriculture, 9(3), 1076-1084. https://www.modern-journals.com/index.php/ijma/ article/view/312/259 google scholar
• Büyüköztürk, Ş. , Kılıç Çakmak, E. , Akgün, Ö. E. , Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi. google scholar
• Connell, R. S., Wallis, L. C. ve Comeaux, D. (2021). The impact of COVID-19 on the use of academic library resources. Information Technology and Libraries, 40(2), 1-20. https://ital.corejournals.org/index.php/ital/article/view/12629 google scholar
• Craft, A. R. (2020). Remote work in library technical services: Connecting historical perspectives to realities of the developing COVID-19 pandemic. Serials Review, 46(3), 227-231. https://doi.org/10.1080/00987913.2020.1806658 google scholar
• Çelik, R. (2021a, Ekim 21-24). MEF Kütüphane’de pandemi süreci ve sonrasında: “Yeni normal”de kütüphanelerin rolü: Akademik kütüphaneler özelinde bir değerlendirme [Konferans sunumu]. GİB21. Gelecek İçin Bilgi Çalıştayı, MEF Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.https://openaccess.mef.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11779/1579 google scholar
• Çelik, R. (2021b, Nisan 1). COVID-19 döneminin olmazsa olmazı yeni normalin vazgeçilmezi: “e-kaynaklar” [Konferans sunumu]. 57. Kütüphane haftası etkinlikleri, MEF Üniversitesi, İstanbul, Türkiye. https://openaccess.mef.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11779/1596 google scholar
• Çelik, S. (2000). Üniversite Kütüphaneleri: Amaç, görev, işlev , yönetim ve örgüt yapısı. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(2), 52-62. https: //dergipark.org.tr/en/download/article- file/2151759 google scholar
• Çimen, E. , Gürdal, G., Çuhadar, S. ve Akbaytürk Çanak, T. (2020). Yeni Koronavirüs (COVID-19) sürecinde Türkiye’de üniversite kütüphaneleri. Bilgi Dünyası, 21(1), 167-203. https://doi.org/10.15612/BD.2020.834 google scholar
• Deol, N. K. ve Brar, K. S. (2021). The pandemic of COVID-19 and role of academic libraries. Library Philosophy & Practice, 1-10. https: //digitalcommons.unl.edu/libphilprac/5099/ google scholar
• Dube, T. V. ve Jacobs, L. (2022). Academic library services extension during the COVID-19 pandemic: Considerations in higher education institutions in the Gauteng Province, South Africa. Library Management, 44(1/2), 17-39. https://doi.org/10.1108/LM-04-2022-0039 google scholar
• Iqbal Q. ve Sial, T. A. (2022). E-services & e-resources in pandemic COVID-19 : A case study of GIFT University Library. Library Philosophy & Practice, 1-12. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/7209/ google scholar
• İyisan, B. (2022). Pandemi sürecinde sosyal ağlarda üniversite kütüphanesi hizmetleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi. http://openaccess.karatekin.edu.tr:8080/xmlui/handle/CAKU/1404 google scholar
• Kalemci, Z. ve Gökkurt Demirtel, Ö. (2023). Üniversite kütüphanelerinin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde yaşadığı zorluklar. Türk Kütüphaneciliği, 37(4), 227-242, https://doi.org/10.24146/tk.1323453 google scholar
• Kaya, E. (2021). Kütüphane ve bilgi merkezlerinde elektronik ortamda verilen hizmetler ve teknoloji yönetimi. E. Yılmaz ve L. Kanık (yay. haz.). Bilgi merkezlerinde yönetim II içinde (ss.717-749). Hiperyayın. google scholar
• Kocabaş, C. (2021). COVID-19 sonrasında yükseköğretimde dönüşümün izleri: Tespitler ve öneriler (Rapor no: 110). EPAM Eğitim Politikaları Araştırma Merkezi. http://dx.doi.org/10.26414/pn032f google scholar
• Martzoukou, K. (2020). Academic libraries in COVID-19: A renewed mission for digital literacy. Library Management, 42(4/5), 266-276. https://doi.org/10.1108/LM-09-2020-0131 google scholar
• Medawar, K. ve Tabet, M. (2020). Library collections and services during COVID-19: Qatar National Library experience. Alexandria: The Journal of National and International Library and Information Issues, 30(2-3), 178-190. https://doi.org/10.1177/0955749020986377 google scholar
• Polat, C. ve Binici, K. (2021). Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü acil durum uzaktan öğretim canlı dersleri üzerine bir değerlendirme. ÇKÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 90-118. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1570219 google scholar
• Polat, Ö. ve Akkaya, M. A. (2021). COVID-19 pandemic process experience of Izmir Kâtip Celebi University Library through key statistics. Journal of Balkan Libraries Union, 8(1), 1-13. https://doi.org/10.16918/jblu.937093 google scholar
• Rafiq, M., Batool, S. H., Ali, A. F. ve Ullah, M. (2021). University libraries response to COVID-19 pandemic: A developing country perspective. google scholar
• Journal of Academic Librarianship, 47(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2020.102280 google scholar
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2020, 22 Mart). COVID-19 kapsamında kamu çalışanlarına yönelik ilave tedbirler. Resmî Gazete (Sayı: 31076). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200322M1- 1.pdf google scholar
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Sosyal mesafe. T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66516/ sosyal-mesafe.html google scholar
• Temiz, S. ve Salelkar, L. P. (2020). Innovation during crisis: Exploring reaction of Swedish university libraries to COVID-19. Digital Library Perspectives, 36(4), 365-375. https://doi.org/10.1108/DLP-05-2020-0029 google scholar
• Yavuz, M., Kayalı, B., Balat, Ş. ve Karaman, S. (2020). Salgın sürecinde Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının acil uzaktan öğretim uygulamalarının incelenmesi. Millî Eğitim, 49(1), 129-154. https://doi.org/10.37669/milliegitim.784822 google scholar