HÂKİMİYET-İ MİLLİYE GAZETESİNİN MAARİF HAKKINDAKİ ANKETİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Year 2020, , 1720 - 1747, 01.01.2020

Cengiz Aslan , Engin Deniz Tanır

https://doi.org/10.33431/belgi.626345

Abstract

İlki Cumhuriyetin ilânından birkaç ay önce
toplanan ve 1926 yılına kadar üç kez gerçekleştirilen Heyet-i İlmiye
toplantıları, Cumhuriyet eğitiminin inşasında önemli bir yere sahiptir. Bu
çalışma, 15 Temmuz – 15 Ağustos 1923 tarihlerinde yapılan Birinci Heyet-i
İlmiye toplantılarına katılan üyelerin, dönemin Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin
düzenlediği maarif meselelerine dair anket sorularına verdikleri yanıtları konu
edinmektedir. Araştırma tarihsel bir araştırmadır. Araştırmanın verileri
Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin 2 Ağustos-9 Ağustos 1923 tarihlerindeki
sayılarından doküman incelemesi yoluyla elde edilmiş ve içerik analizi tekniği
ile incelenmiştir. Gazetenin on dört sorudan oluşan
maarif hakkındaki anketi,
dönemin eğitiminde varolan eksikliklerin neler olduğu, eğitimin ilerleyip
ilerlemediği, eğitimde reformlara hangi kademe ve türden başlanması gerektiği,
eğitim sorunlarının çözülmesi için ne kadar bütçeye ihtiyaç duyulacağı,
öğretmen, öğrenciler ve ders araç gereçlerinin durumu, yükseköğrenimden sonraki
öğrenim hayatı, kadınların eğitimi, yabancı dil öğretimi, ilköğretimin
yaygınlaştırılması ile bilim ve kültürün herkese ulaşması için neler yapılması
gerektiği ve nasıl bir reform hareketine ihtiyaç duyulduğuna ilişkindir.

Keywords

Birinci Heyet-i İlmiye, Hâkimiyet-i Milliye, maarif, anket

References

• T. C. Resmî Gazete, “Köy Kanunu”. 18 Mart 1924, Sayı: 68, Kanun No: 442.
• T. C. Resmî Gazete, “Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu”. 07 Nisan 1924, Sayı: 68, Kanun No: 439.
• T. C. Resmî Gazete, “Mektep Vergisi Kanunu”. 20 Nisan 1925, Sayı: 616, Kanun No: 95.
• T. C. Resmî Gazete, “Maarif Teşkilatına Dair Kanun”. 03 Nisan 1926, Sayı: 338, Kanun No: 789.
• T. C. Resmî Gazete, “Muallim Mekteplerine Muavenet Hakkında Kanun”. 2 Mayıs 1926, Sayı: 361, Kanun No: 819.
• T. C. Resmî Gazete, “Mektep Kitaplarının Maarif Vekâletince Tabı Hakkında Kanun”. 3 Mayıs 1926, Sayı: 362, Kanun No: 823.
• T. C. Resmî Gazete, “Maarif Vergisi Hakkında Kanun”. 18 Temmuz 1927, Sayı: 636, Kanun No: 1130.
• T. C. Resmî Gazete, “Özel İdarelerden Aylık Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarının Millî Eğitim Bakanlığı Teşkilâtına Alınması Hakkında Kanun”. 30 Ocak 1948, Sayı: 6821, Kanun No: 5166.
• Anadolu’da Yenigün
• Hâkimiyet-i Milliye
• İkdam
• Akçura, Yusuf (2009), Türk Yılı 1928, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Altunya, Niyazi (2006), Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Altunya, Niyazi (2009), Milli Eğitimde Mustafa Necati Dönemi. Ankara: Uygun Basım.
• Altunya, Niyazi (2018), Türkiye’de Eğitim Bilimleri Öğretimi-Başlangıçtan 1965’e Kadar, Ankara: Pegem Akademi.
• Aslan, Cengiz (2014), “Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri Alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940)”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayvaz, Saide, Şahin, Mustafa (2014), “Cumhuriyet dönemi eğitim bütçeleri”, International Journal of Human Sciences, C.11, S.1, s.303-316.
• Başvekâlet İstatistik Genel Direktörlüğü (1935), Türkiye Nüfusu, Ankara: Ulus Basımevi.
• Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1935), Maarif İstatistikleri 1933-1934, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Karakütük, Kasım (2001), “Cumhuriyetin Kuruluşundan Planlı Döneme Kadar Eğitimin Finansmanı: 1923-1960.” Milli Eğitim Dergisi. S. 149.
• Kültür Bakanlığı (1936), İlkokul Programı, İstanbul: Devlet Basımevi.
• Maarif Vekâleti (1340), İlk Mekteplerin Müfredat Programı, İstanbul: Matbaayı Amire.
• Maarif Vekâleti (1930), İlk Mektep Müfredat Programı, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Merriam, Sharan B. (2013), Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Neuman, W. Lawrence (2010), Toplumsal Araştırma Yöntemleri, İstanbul: Yayın Odası.
• Tanır, Engin Deniz, Aslan, Cengiz (2019), “Birinci Heyet-i İlmiye ve Çalışma Esasları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 52, S.1, s. 250-275.