AN INVESTIGATION IN THE CONTEXT OF VALUES TRANSMITTED IN AYSEL GÜRMEN'S WORKS

Yıl 2022, Sayı: 7, 16 - 32, 23.12.2022

Fırat Yardımcıel , Ömer Yılar

Öz

This research has been prepared in order to determine the place and importance of Aysel Gürmen, a children's literature writer, in the field of children's literature and to examine her works in terms of the values she conveyed. According to this purpose, the problem question of the research is “As a children's literature writer, what are the contributions of Aysel Gürmen and her works to children's literature and what are the values that provide these contributions?” expressed as. In this study, it is aimed to determine the values conveyed by the works of Aysel Gürmen, who has an important place in children's literature, and to examine these values comparatively in terms of children's education. In the study, at the same time, Aysel Gurmen's view of children in works, the common characteristics of children as heroes, the prominent characters in his works, and the universal values and national values in the author's works were determined. The sources studied in this research consist of Aysel Gürmen's life and 30 works. According to the results of the study, it has been determined that Aysel Gürmen and her works have an important place in the field of children's literature. When the values that the author deals with in his works, the following conclusions are reached: The author has often included national values that are universal and culturally specific in his works. This reveals that his works are important in terms of the messages he conveys to children. The most frequently used values are “love” (mother, family, animal, homeland, hometown…), “respect”, “scientific” and “natural knowledge”. The least included values are "freedom", "thriftiness" and "holidays, customs and traditions".

Anahtar Kelimeler

Values, Children's Literature, Aysel Gürmen, Analysis

AYSEL GÜRMEN'İN ESERLERİNDE İLETİLEN DEĞERLER BAĞLAMINDA BİR İNCELEME

Öz

Bu araştırma bir çocuk edebiyatı yazarı olan Aysel Gürmen’in çocuk edebiyatı alanındaki yerini, önemini belirlemek ve ilettiği değerler açısından eserlerini incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaca göre araştırmanın problem sorusu "Bir çocuk edebiyatı yazarı olarak Aysel Gürmen ve eserlerinin çocuk edebiyatına katkıları nelerdir ve bu katkıları sağlayan değerler hangileridir?" şeklinde ifade edilmiştir. Bu çalışmada çocuk edebiyatında önemli bir yeri olan Aysel Gürmen’in eserlerinin ilettiği değerleri tespit etmek ve çocuk eğitimi açısından bu değerleri karşılaştırmalı olarak incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada Aysel Gürmen’in eserlerinde çocuğa bakışı, kahraman olarak yer alan çocukların ortak özellikleri, eserlerinde öne çıkan karakterler ve yazarın eserlerinde yer alan evrensel değerler ile millî değerler tespit edilmiştir. Bu araştırmada çalışılan kaynaklar Aysel Gürmen’in hayatı ve 30 eserinden oluşmaktadır. İncelemenin sonucuna göre Aysel Gürmen ve eserlerinin çocuk edebiyatı alanında önemli bir yer tuttuğu tespit edilmiştir. Yazarın eserlerinde ele aldığı değerlere genel olarak göz atıldığında şu sonuçlara varılmıştır: yazar, eserlerinde evrensel ve kültüre özgü olan milli değerlere sıklıkla yer vermiştir. Bu da çocuklara ilettiği mesajlar açısından eserlerinin önemli olduğunu ortaya koymaktadır. En çok yer verilen değerler “sevgi” (anne, aile, hayvan, vatan, memleket…), “saygı”, “bilimsellik” ve “doğa bilgisidir”. En az yer verilen değerler ise “özgürlük”, “tutumluluk” ve “bayramlar, gelenek ve görenekler” değerleridir.

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler Eğitimi, Çocuk Edebiyatı, Aysel Gürmen, İnceleme

Kaynakça

• Akyol, H. (2003). Türkçe İlkokuma Yazma Süreci. Gündüz Eğitim.
• Aytaş, G. (2003). Okuma Gelişiminde Çocuk Edebiyatının Rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 155-160.
• Bakırcıoğlu, R. (2016). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Anı.
• Batur, Z., Sır, A. N. & Bek, H. (2012). Nasreddin Hoca Fıkralarında Değer Yargıları ve Eğitim. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 7(3), 583-596.
• Biçer, S. (2013). Değerler eğitimi açısından Mehmet Akif Ersoy’a ait “Safahat” adlı eserin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Uşak ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Binyıl Şahin, N. (2019). Sabahattin Ali’nin eserlerinde değerler eğitimi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis As A Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bulut, S. (2011). Atasözlerinin değerler eğitimindeki yeri. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Çelikpazu, E. E., & Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 6(2), 413-424.
• Fersahoğlu, Y. & Demir, M. A. (2012). Din Eğitim ve Öğretiminde Duygu Eğitimi. Çamlıca.
• Gökşen, E. N. (1980). Örnekleriyle Çocuk Edebiyatımız. Ezgi.
• Gürmen, A. (1997). Popi’nin Yatağı. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2001). Keskin Gözlü Selen. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2003a). Kuli’nin Rüyası. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2003b). Ninemin Hazinesi. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2004). Selen’in Dileği. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Gürmen, A. (2006a). Altın Uçurtma. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2006b). Selen’in Anneannesi Geliyor. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2007a). Minnoş Anne Oldu. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2007b). Popi’nin Yatağı. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2007c). Selen Sayı:2. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2007d). Selen Sayı:3. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2008a). Bizim Komşular Çok Komik. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008b). Dereden Tepeden Dereliköy’den. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008c). Kim Kime Ne Dedi. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008d). Kuli’nin Rüyası. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008e). Ninem Örgü Örüyor. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008f). Ninemin Kilimi. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008g). Ninemle Hayvanat Bahçesinde. Uçanbalık.
• Gürmen, A. (2008h). Ormanda Sabah. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008i). Selen Büyüyor 1. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008j). Selen’in Çiftliği. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008k). Selen’in Doktor Dedesi. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008l). Şıkırdak’ın Çıngırağı. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2008m). Selen Kıbrıs’ta. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2009a). Padişahın Ebrusu. Günışığı.
• Gürmen, A. (2009b). Selen Abla. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2009c). Selen Tatilde. Kırlangıç.
• Gürmen, A. (2013). KMG-8. Genç Timaş.
• Jang, Y. J., Na, B. J., Kim, K. Y., Bae, S. H., Kim, C. W., Kim, E. Y., & Lee, M. S. (2007). A Study On The Knowledge, Attitude And Practice Of Handwashing Of Middle School Students. Korean Journal of Health Education and Promotion, 24(4), 1-22.
• Kamber, E. (2021). Cognıtıve and socıalcorrelates of savıngbehavıor ın earlychıldhood and adulthood. (Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karakuş, N. (2015). Okul Öncesi Döneme Hitap Eden Tema İçerikli Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimine Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi: Niloya Örneği. Değerler Eğitim Dergisi, 12(30), 251-277.
• Kayadibi, F. (2002). Sevgi Faktörünün Eğitim Verimliliği Üzerine Etkisi. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, (5), 33-50.
• Kloek, M.,Bujis, A., Boersema , J., &Schouten, M. G. (2017). Culturalechoes in Dutchimmigrants' and Non-İmmigrants' Understanding and Values of Nature. Journal of Environmental Planning and Management,61(5-6) 818-840. https://doi.org/10.1080/09640568.2017.1319803
• Koç, T. (2009). İslâm Estetiği. İSAM.
• Korkut, S. (2021). Eğitim ya da Eğitim dergisinde yer alan metinlerin söz varlığı ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Siirt ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kutbay, A. (2022). İslami estetik romanların değerler eğitimi açısından incelenmesi: Nazan Bekiroğlu örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• MEB (2005). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat isimli eserinin türkçe eğitimi ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Oğuzkan, F. (1987). Çocuk Edebiyatı. Emel.
• Okumuş, T. (2018). Türkçem dergisinde yer alan metinlerin eğitsel değerler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Özbay, M. ve Tayşi, E. K. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 21-31.
• Öztürk, H. (2013). İlköğretim 100 temel eserdeki manzum metinlerde değerler. (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sancak, Y., Topkaya, Y., Şimşek, U. (2013). Mevlana’nın Mesnevi Adlı Eserinde Yer Alan Hikâyelerin Misafirperverlik Değerini Öğretmedeki Rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,6(26), 470-481.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. Kök.
• Siti Halimah, A.(2019). The Islamıc Educatıon Values ın the Cartoon Movıe Of "Upın&Ipın". Jurnal Ilmu al-Qur’an dan Tafsir Program StudiI lmual Qur’an dan Tafsir, 4(1). Erişim adresi: jurnal.dharmawangsa.ac.id
• Smith, C. E., Echelbarger, M., Gelman, S. A., &Rick, S. I. (2018). Spendthrifts and Tightwads in Childhood: Feelings about Spending Predict Children's Financial decision Making. Journal of Behavioral Decision Making, 31(3), 446-460. doi:10.1002/bdm.2071
• Sönmez, Ö. F. & Akıncan, N. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Yardımseverlik ve Dayanışma Değerlerinin Ulusal Gazetelerde Yer Alma Düzeyinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi,14(2), 802-815.
• Sözcü, U. (2015). 7. Sınıf öğrencilerinin bilimsellik değerine ilişkin zihinsel modelleri. (Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Şahin, Ç. (2013). Verilerin Analizi. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Ed. R. Y. Kıncal) içinde (s. 183-217). Nobel. Şirin, M. N. (2000). Çocuk Edebiyatı. Çocuk Vakfı.
• TDK Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ (13.04.2022).
• Tümen, T. (2018). Naki Tezel'in masalları ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Uzuner Yurt, S. (2013). Sevim Ak’ın öykülerinin eğitsel değerinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yaman, E., Bayburtlu, F. İ., Tekir, B.,& Kırman, S. (2015). Dede Korkut Çizgi Filminde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 245-269. Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2010). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin. Yılmaz, E. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının değerler eğitimi bakımından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiLisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tokat.