The Historical Trajectory of Literary Translation in Turkey (1960–2000): Altın Kitaplar and Translator Profiles

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 1 - 17, 30.06.2025

Lale Özcan , Gamze Turan

https://doi.org/10.52735/bellek.1685787

Abstract

Between 1960 and 2000, publishing houses active in the field of literary translation in Turkey developed different production strategies based on their choices of genre, authors, and translators. Altın Kitaplar Publishing House published a wide range of translated works spanning popular literature, children's books, and classical works. This study examines the historical trajectory of Altın Kitaplar’s literary translation activities between 1960 and 2000 based on bibliographic data, evaluating its production volume, preferred genres, and the diversity of source languages. The analysis, grounded in Pierre Bourdieu’s theory of practice and his concept of the field of cultural production, reveals that the publishing house sought to balance strategies of economic and symbolic capital, and that its production process was shaped by the polarized structure between the field of restricted production and the field of large-scale production. Additionally, translators who demonstrated similarities in terms of production volume and long-term collaboration with Altın Kitaplar (Meral Gaspıralı, Mehmet Harmancı, Gönül Suveren, and Gülten Suveren) were identified and analyzed using Renata Makarska’s biographical analysis model. This analysis found that translators who were productive, maintained continuity in certain genres, and developed long-term relationships with the publishing house emerged as prominent figures.

Keywords

literary translation , Altın Kitaplar , field of cultural production , capital , translator profile

Project Number

Tübitak 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı ve 2214A Yurt Dışı Doktora Burs Programı

TÜRKİYE’DE YAZINSAL ÇEVİRİNİN TARİHSEL SEYRİ (1960–2000): ALTIN KİTAPLAR VE ÇEVİRMEN PROFİLLERİ

Abstract

1960–2000 yılları arasında Türkiye’de yazınsal çeviri alanında faaliyet gösteren yayınevleri, tür, yazar ve çevirmen tercihlerine bağlı olarak farklı üretim stratejileri geliştirmiştir. Altın Kitaplar Yayınevi, popüler edebiyat, çocuk kitapları ve klasik eserler alanlarında geniş bir yelpazeye yayılan çeviri eserler yayımlamıştır. Çalışmada, Altın Kitaplar’ın yazınsal çeviri faaliyetlerinin 1960–2000 yılları arasındaki tarihsel seyri bibliyografik veriler doğrultusunda incelenmiş ve üretim hacmi, tercih edilen türler ve kaynak dil çeşitliliği değerlendirilmiştir. Pierre Bourdieu’nün pratiğin kuramı çerçevesinde geliştirdiği alan kavramı ve bu doğrultuda tanımladığı kültürel üretim alanı temelinde yapılan analiz, yayınevinin ekonomik ve sembolik sermaye stratejileri arasında denge kurmaya çalıştığını ve üretim sürecinin, sınırlı üretim alanı ile büyük üretim alanı arasındaki kutuplu yapı doğrultusunda şekillendiğini göstermektedir. Çalışmada ayrıca, Altın Kitaplar bünyesinde üretim hacmi ve yayıneviyle kurdukları uzun süreli iş birlikleri açısından benzerlik gösteren çevirmenler (Meral Gaspıralı, Mehmet Harmancı, Gönül Suveren, Gülten Suveren) belirlenmiş ve Renata Makarska’nın biyografik çözümleme modeli temelinde incelenmiştir. Bu çözümleme doğrultusunda, üretken, belirli türlerde süreklilik gösteren ve yayıneviyle uzun vadeli ilişkiler geliştiren çevirmenlerin öne çıktığı bir yapı tespit edilmiştir.

Keywords

Anahtar Kelimeler: yazınsal çeviri , Altın Kitaplar , kültürel üretim alanı , sermaye , çevirmen profili.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

Tübitak 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı ve 2214A Yurt Dışı Doktora Burs Programı

Thanks

Bu çalışma, TÜBİTAK 2211 Yurtiçi Doktora Burs Programı ve 2214-A Yurt Dışı Doktora Araştırma Bursu Programı kapsamında desteklenmiştir.

References

• Alioğlu, Sait, “İslami Yayıncılık”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C. 15, İletişim Yayınları, İstanbul 1996, ss. 1468–1470.
• Altın Kitaplar, “Kurumsal”, https://www.altinkitaplar.com.tr/kurumsal/, Erişim Tarihi: 10.10.2022.
• Bergin, Azize, Babıâli'de Topuk Tıkırtıları. İstanbul: Epsilon, 2004.
• Bourdieu, Pierre, The Rules of Art: Genesis and Structure of the Literary Field, (Çev. Susan Emanuel), Stanford University Press, Stanford 1996.
• Bourdieu, Pierre, “A Conservative Revolution in Publishing”, çev. Ryan Fraser, Translation Studies, C. 1, S. 2, 2008, ss. 123–153.