HASAN BASRİ ÇANTAY’IN HAYATI ve “KUR’ÂN-I HAKÎM VE MEÂL-İ KERÎM” ADLI ESERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 0 - 0, 23.09.2016

Ziya Şen

Öz

Bu makale, Hasan Basri Çantay hakkında yapılan çalışmaları, onun hayatını ve
eserlerini ve bazı örneklerden hareket ederek onun mealinin ayırt edici taraflarını ortaya
koymayı amaçlamaktadır.
Hasan Basri Çantay’ın mealinin adı “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm”dir. Bu meal bazı
yönlerden pek çok mealle aynı olmakla beraber kullandığı dil, parantez içi açıklamalar,
dipnot ilaveleri, kaynak kullanımı ve çeviri yöntemi gibi hususlar açısından klasik ve
modern dönemde kaleme alınmış birçok mealden ayrılmaktadır.
Çantay’ın meâli, harfî tercüme yoluyla kaleme alınmış Türkçe Kur’an tercümelerinin
en başarılı örneklerinden birini oluşturmaktadır.
Eser, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki Türkçe’nin kullanımına uygun bir üslupla telif
edilmiştir. Çeviride Türkçe cümle yapısı esas alınmıştır. Ancak eserde zikredilen bazı ifade
kalıpları ve kavramlar günümüz Türkçesinde kullanılmamaktadır. Türkçenin başarılı bir
şekilde kullanıldığı meâlin dili basit, sade ve akıcıdır.
Tercümede pek çok sayıda parantez içi açıklama ve tefsir mahiyetinde dipnot
bulunmaktadır. Bunlar esere bir zenginlik kazandırdığı gibi aynı zamanda Kur’an
mesajının daha iyi anlaşılması konusunda bir katkı sağlamaktadır.
Toplam üç ciltten oluşan Çantay’ın meâli, klasik döneme ait önemli tefsirlerden
istifade edilerek hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Hasan Basri Çantay, Kur’an, Tercüme, Meal