Anayasa Yargısının Demokratik İşlevi Üzerine

Year 2023, Volume: 8 Issue: 1, 312 - 330, 30.03.2023

İnci Çoban İnce

Abstract

Anayasa yargısı anayasacılık hareketlerinin bir sonucu olarak, anayasanın üstünlüğünün koruması ve temel hak ve hürriyetlerin güvence altına alınması amacıyla oluşturulmuştur. Bu amaçtan hareketle esas misyonu kanunların anayasaya uygunluğunu denetlemektir. Böylelikle anayasaya uygunluğun yargısal denetimi yapılarak temel hak ve hürriyetlerin güvence altına alınması sağlanmaya çalışılmaktadır. Ancak anayasa yargısının bu misyonu özelinde demokratik meşruluk tartışmaları vardır. Bu tartışmaların temelinde yatan görüş ise, seçilerek görev yapan meclislerin yapmış olduğu kanunların, yargı organı tarafından iptal edilebilme olasılığıdır. Türkiye’de de doktrinde tartışılan bu durum anayasa yargısının demokratik meşruluğunun değerlendirilmesi açısından öne çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı da bu değerlendirmeyi karşılaştırmalı hukuk çerçevesinde yaparak literatüre katkı sağlamaktır.

Keywords

Anayasanın Üstünlüğü, Temel Hak ve Hürriyetler, Anayasa Yargısı

References

• Aliefendioğlu, Y. (1996). Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Allison, J.W.F. (2007). The English Historical Constitution, Continuity, Change and European Effects, United Kingdom: Cambridge University Press.
• Arslan, Z. (200). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Anayasa Yargısı: Uyum Sorunu ve Öneriler. Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 17, 274-293.
• Arslan, Z. (2005). Anayasa Teorisi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çağlar, B. (1986). Parlamentolar ve Anayasa Mahkemeleri, Teori ve Pratikte Anayasa Yargısının Sınırları Problemi. Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:3, 137- 187.
• Çağlar, B. (1989). Anayasa Bilimi, İstanbul: BFS Yayınları.
• Doehring, K. (2002). Genel Devlet Kuramı (Genel Kamu Hukuku). (Çev. Ahmet Mumcu). Ankara: Inkılap Kitabevi.
• Erdoğan, M. (2010). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Feyzioğlu, Turhan. (1951) Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Kazai Murakabesi, A.Ü.S.B.F. Yayını, Ankara.
• Gören, Z. (2008). Siyasal Güç Faktörü Olarak Anayasa Mahkemesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 1- 24.
• Gözler, K. (2004). Anayasa Hukukuna Giriş, Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Gözler, K. (2006). Anayasa Yargısının Meşruluğu Sorunu. AÜSBF Dergisi, 61(3). 131- 166.
• Hakyemez, Y. Ş. (2007). Anayasa Mahkemelerinin Geleneksel İşlevi Bağlamında Günümüzde Ortaya Çıkan İki Sorun: Yerindelik Denetimi Tartışmaları ve Ulusalüstü Örgüte Üye Devletlerdeki Anayasa Yargısının Konu Bakımından Sınırlandırılması. Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:24, 525- 568.
• Hekimoğlu, M. M. (2004). Alman Hukuku Işığında Türk Anayasa Yargısının Hukuki Boyutları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Horowitz, D. L. (2006). Constituonal Courts: A Primer for Decision Makers. Journal of Democracy.
• İba, Ş. & Kılıç, A. (2019). Anayasa Yargısı Dersleri. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kaboğlu, İ. Ö. (1991). Hukukun Genel İlkeleri ve Anayasa Yargısı (Özgürlükler Hukuku Açısından Bir Yaklaşım). Anayasa Mahkemesi Dergisi. Cilt: 8,291- 322.
• Kaboğlu, İ. Ö. (2002). Özgürlükler Hukuku. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kaboğlu, İ. Ö. (2007). Anayasa Yargısı Avrupa Modeli ve Türkiye. Ankara: İmge Kitabevi.
• Metin, Y. (2002). Ölçülülük İlkesi Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Onar, E. (2006). Türkiye’de Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi Alanında Öncüler. Anayasa Yargısı İncelemeleri – 1. (Ed. M. Turhan ve H. Tülen). Ankara: AYM Yayınları.
• Özbudun, E. (2005). Anayasa Yargısı ve Demokratik Meşruluk Sorunu. Demokrasi ve Yargı. (Ed. Ozan Ergül), Ankara: TBB Yayınları. 336- 352.
• Özbudun, E. (2017). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Rumpf, C. (1993). Ölçülülük İlkesi ve Anayasa Yargısındaki İşlevi ve Niteliği. Anayasa Yargısı Dergisi, No:10,28- 48.
• Soysal, M. (1997). 100 Soruda Anayasanın Anlamı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Tanilli, S. (2007). Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Teziç, E. (2009). Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta Basım.
• Tunaya, T. Z. (1980). Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Tunç, H. (1997). Karşılaştırmalı Anayasa Yargısı Denetimin Kapsamı ve Organları. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Turhan, M. (1989). Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Yüksel, İ. (2012). Anayasa Yargısında Yorumlu Ret Kararı, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.