Mehmet Âkif Ersoy'un Tefsir Anlayışı

Year 2022, , 75 - 89, 15.12.2022

Musa Turşak

https://doi.org/10.53442/bider.vi.1198707

Abstract

Şairler, milletlerin tarihinde çok önemli bir rol oynamaktadırlar. Özellikle büyük şairlerin rolü, milletlerinin acılarını anlatmak, haklarını savunmak ve mutlu günlerinde coşkularına katılmaktır. Bundan dolayı milletleri için çabalayan şairlerin yeri asla doldurulamaz. Yetenekli şairler, milletlerin zor günlerinde morallerini yükseltmek, motivasyonlarını, birlik ve beraberliklerini sağlamaktaki rolleri yadsınamaz. Hz. Peygamber'in sadık şairi Hassan B.Sabit al-Münzir (563-682), hiçbir zaman Hz. Peygamberi yalnız bırakmamış ölünceye kadar O’nu savunur. İslam düşmanlarına karşı yazdığı şiirleriyle Müslümanlar arasında saygı görür.
Mehmed Âkif (1873-1936), Müslümanların geri kalmışlığını ve çektikleri sıkıntılarının sebeplerini Kur’an’dan uzaklaşmaya bağlamış ve kurtuluşun reçetelerini yine Kur’an’da aramıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarında memleketi karış karış gezerek halkı, vaaz ve nasihatlerle irşad etmiş, aynı zamanda yazdığı makale ve şiirlerle de halkı bilinçlendirmeye çalışmıştır. Şiirin gücüne inanan Akif, vaaz ve uyarılarının daha etkili ve kalıcı olması için şiirlerle ayetleri açıklamıştır. Safahat adlı eserinde yazdığı bu şiirlerinde Âkif, bazen bir ayet veya bir hadisi esas alıp hemen altına bunlardan anladıklarını dizelere dökmüştür. Bazen bir konuyu açıklarken satır aralarında ayetleri iktibas etmiş, bazen de ayeti lafzen vermese de satır aralarında ayetlerden manevî iktibaslarda bulunmuştur.
Bu çalışmada Akif’in tefsir anlayışını ele almaya çalışacağız. Bu bağlamda, Âkif’in doğrudan ele aldığı veya manevî iktibasta bulunduğu ayetler ele alınarak onları nasıl yorumladığı analiz edilecektir.

Keywords

Kur’ân, Âkif, Şiir, İlham.

Thanks

Değerli editörüme selam ve saygılarımla...

References

• Abdülkadiroğlu, Abdülkerim - Abdülkadiroğlu, Nuran. Mehmed Âkif’in Kur’an-ı Kerim’i Tefsiri: Mev’iza ve Hutbeleri. 2. Baskı, Ankara: DİB Yayınları, 2013.
• Abduh, Muhammed, Risâletü’t-tevḥîd (nşr. M. Reşîd Rızâ), Kahire, 1366.
• Aydüz, Davut “Mehmed Akif Ersoy’un Tefsirciliği”, Diyanet İlmi Dergi, Cilt: 47, Sayı: 4, 45.
• Çantay, Hasan Basri. Akifname, İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1966.
• Düzdağ, M. Ertuğrul. Mehmet Akif Ersoy Tefsir Yazıları ve Vaazlar, Ankara: DİB Yay., 2016.
• Ersoy, Mehmed Akif. Safahat. Ankara: TDV Yayınları, 2017.
• Ersoy, Mehmed Akif. Meviza. Sebilürreşad, II-IX/49-231, 31 K. Sani 328.
• Ersoy, Mehmed Akif. Tefsir-i Şerif, Sebilürreşad, II-IX/31-213, 20 Eylül 328.
• Fergan, Eşref Edip. Mehmed Akif, İstanbul, 1938.
• Fergan, Eşref Edip Mehmed Akif- Hayatı, Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları. İstanbul: Sebilürreşad Neşriyat, 1962.
• İbn Hişam, es-Siretu’n-nebeviyye, İstanbul: Karaman Yayınları, 2014.
• Demirci, Muhsin. Tefsir Tarihi, 26. Baskı, İstanbul: İfav Yayınları, 2015.
• Eren, Mehmed. Mehmed Akif Ersoy’un Vaaz ve İrşat Faaliyetlerinde Kur’an Tefsirinin Yeri ve Önemi, SÜ Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 4.
• Kaytancı, Ali. Mehmed Akif İstiklal Marşımız ve Milli Ruh, Niğde: Net Ajans, 2007.
• Mertoğlu, M. Suat, Mehmed Âkif ve İçtimaî Kur’an Tefsiri, Vefatının 71. Yılında Mehmed Âkif Ersoy Bilgi Şöleni: Mehmed Âkif Dönemi ve Çevresi, Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları, Ankara, 2008.
• Okay, M. Orhan. Mehmed Akif Bir Karakter Anatomisi, Ankara: Akçağ Yayınları, 1989.
• Okay, M. Orhan ve Düzdağ, M. Ertuğrul, "Mehmed Âkif Ersoy", TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları 2003.
• Polat, Fethi Ahmet. Tefsir. Ankara: Grafiker Yayınları. 2015.
• Şen, Ercan, İctimai Tefsir Yaklaşımı Açısından Mehmet Akif Ersoy’un Kur’an Yorumu, Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi, Yıl 1, Cilt 1 Sayı:2, 170.
• Tansel, Fevziye Abdullah, Mehmed Akif’in Hayatı ve Eserleri, İstanbul: Kanaat Kitapevi, 1945.
• Turgay, Nurettin, “Mehmed Akif Ersoy’un Şiirlerinde Kur’ân Etkisi ve Din Yoluyla İrşad”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2012 | Cilt.1, Sayı:2, 10.