Davranışsal İktisat Perspektifinden Z Kuşağının Değer ve Statü Bilincinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 11, 31.12.2020

Filiz Eroğlu , Rüya Ataklı Yavuz

Öz

Ekonomik faaliyetlerde neden irrasyonel kararlar verildiğini açıklamaya çalışan davranışsal iktisat alanında tüketicilerin satın alma davranışlarını etkileyen faktörlerin ortaya konması önem taşımaktadır. Günümüz tüketicileri için değer ve statü bilinçlerinin incelenmesi de bu bağlamda önemlidir. Tanımsal nitelikli bu çalışmada özellikle kısa vadede dünyada söz sahibi olacak Z kuşağı temsilcisi 425 tüketici ile anket çalışması yapılmış, veriler frekans analizi ve t-testi yoluyla analiz edilmiştir. Bulgular, tüketicilerin değer bilincinin statü bilincinden daha yüksek; kadınların değer bilincinin, erkeklerin statü bilincinin yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Tüketiciler ödedikleri bedelin karşılığında maksimum faydayı beklemektedir ancak ürünün fiyatı ile ilgili çok hassasiyetleri bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal İktisat, Değer Bilinci, Statü Bilinci, Z Kuşağı

Kaynakça

• Ailawadi, K.L., Neslin, S.A., & Gedenk, K. (2001). Pursuing the Value-conscious Consumer: Store Brands Versus National Brand Promotions. Journal of Marketing, 65(1), 71–89.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu ve Geleceğin Tüketici Profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203-212.
• Baloğlu, F. Rasyonalite ve Ekonomik Sosyoloji. Sosyoloji Konferansları 26 (2000): 217-226.
• Bencsik, A., Juhasz, T. &Horvath-Csikos, G. (2016). Y and Z Generations at Workplaces. Journal of Competitiveness, 6(3), 90-106.
• Boulding, K. E. (1958). Evidences for an Administrative Science: A Review of the Administrative Science Quarterly. Administrative Science Quarterly, 3(1), 1-2, 1-22.
• Camerer, C.F., Loewenstein, G. (2004). Behavioral Economics: Past, Present, Future, içinde C. Camerer, G. Loewenstein, ve M. Rabin (Eds.), Advances in Behavioral Economics (3-51). Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Csobanka, Z.E. (2016). The Z Generation. Acta Technologica Dubnicae, 6(2), 63-76.
• Demir, F.O., Kırdar, Y. (2007). Müşteri İlişkileri Yönetimi: CRM. Review of Social, Economic & Business Studies, 7/8, 293-308.
• Eastman, J.K., Goldsmith, R.E. & Flynn, L.R. (1999). Status Consumption in Consumer Behavior: Scale Development and Validation. Journal of Marketing Theory and Practice, 7(3), 41-51.
• Engizek, N. (2014). Tüketicilerin Taklit Ürün Satın Alma Niyetlerinde Kişisel Özelliklerin, Sosyal Motivasyonların ve Ürün ile İlgili Faktörlerin Rolü.(Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İşletme Bilim Dalı).
• Eroğlu, F., Bayraktar Köse, E. (2020). How Much Does Being Cost? 4thCongress of International Applied Social Sciences, C-iasos 2020, 22-24 October.
• Eser, R,Toigonbaeva, D. (2011). Psikoloji ve İktisadın Birleşimi Olarak: Davranışsal İktisat. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı.6, No.1, 287-321.
• Ferguson N. (2011). Paranın Yükselişi-Dünyanın Finansal Tarih, Türkçesi: Barış Pala, YKY, İstanbul.
• Fırat, E; Kurtoğlu, R. (2014). Finans Dünyasının Krizler Karşısındaki Belirsizliği Davranışsal Ekonomi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7.1 (2014): 87-102.
• Francis, T., Hoefel, F. (2018). True Gen’: Generation Z and Its Implications for Companies. McKinsey&Company.https://www.mckinsey.com/industries/consumer-packaged-goods/ourinsights/true-gen-generation-z-and-its-implications-for-companies, (23.09.2020).
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step-by-Step: A Simple Guide and Reference, 4th Ed. London: Pearson Education.
• Goldsmith, R., Flynn, L. & Eastman, J. (1996). Status Consumption and Fashion Behaviour: An Exploratory Study. Association of Marketing Theory and Practice Proceedings, Hilton Head, 309–316.
• Gomez, K., Mawhinney, T.&Betts, K. (2020). Welcome to Generation Z.A Survey Report by Deloitte, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/us/Documents/consumer-business/welcome-togen-z.pdf
• Guha, A. (2010). Motivators and Hygiene Factors of Generation X and Generation Y-the Test of TwoFactor Theory. Vilakshan: The XIMB Journal Of Management, 7(2), 121-132.
• Hatipoğlu, Y. Z. (2012). Davranışsal İktisat: Bilişsel Psikoloji ile Krizi Anlamak.Türkiye Ekonomik Kurumu, Üçüncü Uluslararası Ekonomi Konferansı, 1-3 Kasım 2012, İzmir.
• Heaney, J.G., Goldsmith, R.E. &Jusoh, W.J.W. (2005). Status Consumption Among Malaysion Consumers: Exploring Its Relationships with Materialism and Attention-to-Social-ComparisonInformation. Journal of International Consumer Marketing, 17(4), 83-98.
• Hiçdurmaz, D., Öz, F. (2011). Benliğin Bilişsel Yaklaşımla Güçlendirilmesi.Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 68-78.
• Ho, T.H., Lim, N. &Camerer, C.F. (2006). How "Psychological" Should Economicand Marketing ModelsBe? Journal of Marketing Research, 43(3), 341-344. DOI: 10.1509/jmkr.43.3.341
• Kahneman D., Tversky A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47, 2, March 1979, 273. 313-327.
• Khan, M.M. (2019). The Impact of Perceived Social Media Marketing Activities: An Empirical Study in Saudi Context.International Journal of Marketing Studies, 11(1), 134-149. URL: https://doi.org/10.5539/ijms.v11n1p134
• Kusumawardhini, S.S., Hati, S.R.H. & Daryanti, S. (2016). Understanding Islamic Brand Purchase Intention: TheEffects of Religiosity, Value Consciousness, and Product Involvement, The European Proceedings of Social & Behavioural Sciences, 3rd International Conference on Business and Economics, 21 - 23 September, eISSN 2357-1330, 158-166.
• Levickaite, R. (2010). Generations x, y, z: How Social Networks form the Concept of the World without Borders (thecase of Lithuania). LIMES: CulturalRegionalistics, 3(2), 170-183.
• Lichtenstein, D. R., Netemeyer, R. G., & Burton, S. (1990). Distinguishing Coupon Proneness From Value Consciousness: An Acquisition-Transaction Utility Theory Perspective. The Journal of Marketing, 54(3), 54-67
• Lichtenstein, D.R., Ridgway, N.M. & Netemeyer, R.G. (1993). Price Perceptions and Consumer Shopping Behavior: A Field Study. Journal of Marketing Research, 30(2), 234- 245.
• Mcdonald, I. (2005), Some Policy Implications of Behavioral Economics: Introduction. The Australian Economic Review, 38(3), 282‐284.
• Miller, J.E., Amit, E. &Posten, A.C. (2015). Behavioral Economics. In: ten Have H. (eds.) Encyclopedia of Global Bioethics. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-09483-0_37 Mullainathan, S.; Thaler, R. H. Behavioral Economics. No. w7948. National Bureau of Economic Research, 2000.
• O’Cass, A., McEwen, H. (2004). Exploring Consumer Statusand Conspicuous Consumption. Journal of Consumer Behavior, 4(1), 25-39.
• Payne, A., Holt, S. (2001). Diagnosing Customer Value: Integrating the Value Process and Relationship Marketing.British Journal of Management 12(2): 159–82.
• Regenfurtner, K., R. (2005). Beyin ve Algılama, Türkçesi: Barış Konukman, İnkılap Yayınları, İstanbul. Sarı, E., Harta, G. (2018). Kuşakların Tüketim ve Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (61), 967-980.
• Sharma, P. (2011). Country of Origin Effects in Developed and Emerging Markets: Exploring the Contrasting Roles of Materialism and Value Consciousness. Journal of International Business Studies, 42, 285–306. https://doi.org/10.1057/jibs.2010.16
• Sweeney, J.C., Soutar, G.N. & Johnson, L.W. (1999). The Role of Perceived Risk in the Quality-Value Relationship: A Study in a Retail Environment. Journal of Retailing, 75(1): 77-105.
• Tambyah, S.K., Mai, N.T.T. &Jung, K. (2009). Measuring Status Orientations: Scale Development and Validation in the Context of an Asian Transitional Economy. Journal of Marketing Theory and Practice, 17(2), 175-187
• Thaler, R. (1983). Transaction Utility Theory. NA-Advances in Consumer Research, 10, 229-232.
• Thaler, R. H. (1985). Mental Accounting and Consumer Choice. Marketing Science 4.3, 199-214.
• Thaler, R.H. (2000). From Homo Economicus To Homo Sapiens. Journal Of Economic Perspectives, Vol. 14, Nu. 1, Winter 2000, Pages 133–141.
• Tuna, B. (2002). Sadakatsiz Z Kuşağı Geliyor, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/ goster/haber.aspx?id=101868 Weber, R.A.,Camerer, C. F. (2006). “BehavioralExperiments” in Economics. Experimental Economics, 9.3, 187-192.
• Williams, K.C. ve Page, R. A. (2011). Marketing to the Generations. Journal of Behavioral Studies in Business, 3(1), 37-53.
• Wu, L., Chen, K., Chen, P. & Cheng, S. (2014). Perceived Value, Transaction Cost, and RepurchaseIntention in Online Shopping: A Relational Exchange Perspective. Journal of Business Research, 67, 2768-2776.
• Zeithaml, V.A. (1988). Consumer Perceptions of Price, Quality and Value: A Means-End Model and Synthesis of Evidence. Journal of Marketing, 52(3), 2-22.
• Zemke, R., Raines, C. & Filipczak, B. (2000). Generations at Work: Managing the Clash of Veterans, Boomers, Xers, andNexters in Your Workplace, American Management Association: New York.