Kosovalı Türkler: Dilleri ve Kültürleri

Year 2014, Issue: 70, 131 - 152, 01.06.2014

Nursel Elmas

Abstract

Türk kültürünün yayılıp yaşandığı, bununla birlikte Slav ve Avrupa kültürlerinin de belli dönemlerde hâkimiyet mücadelelerine sahne olan Balkan Yarımadası’nın ortasında, önemli bir stratejik konuma sahip olan Kosova’da farklı etnik grupların yanı sıra Türkler de yaşamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminden kalan Müslüman Türk nüfusu içinde Kosova Türkleri, geçmişten bu yana bölgede varlığını sürdürme mücadelesi vermektedir. Osmanlı’nın bölge topraklarından çekilmesiyle zor zamanlar yaşamaya başlayan, günümüzde azınlık statüsünde olan Kosovalı Türkler, birçok dernek ve siyasi parti aracılığıyla kültürlerini canlı tutmaya çalışsalar da, gerek eğitim alanında gerekse sosyal hayatta birçok engelle karşılaşmaktadırlar. Bu çalışmada Kosovalı Türkler, Kosova’daki Türkçe eğitimi, Kosovalı Türklerin dillerini, kültürlerini ve millî benliklerini ne ölçüde koruyabildikleri; Türkler arasında anadillerini kullanma oranında ve kültürel değerler bağlamında geçmişten günümüze bir değişim olup olmadığı ele alınmıştır

Keywords

Kosovalı Türkler, anadil eğitimi, etnik kimlik bilinci, kültürel aidiyet

Turks in Kosovo: Their Culture and Language Use

Abstract

Kosovo, which is a strategic location in the middle of the Balkans, is one of the areas where a considerable amount of Turkish population exists among many other ethnic groups. Hence, Turkish culture has been spread and is still alive on those lands in addition to Slavic and European cultures and the conflicts among them. Kosovar Turks have been struggling to survive in the Muslim Turkish population since the Ottoman Empire period. Especially, with the withdrawal of the Ottoman Empire, their hard times began, and today they are only a minority group. Even though they try to keep their culture alive through several associations and political parties, they still face several challenges in social and everyday life. This study focuses on the socio-cultural transformation of Kosovar Turks with a historical perspective, the main characteristics of their culture, the interaction of their culture with other indigenous cultures, and their current situation.

Keywords

Kosovar Turks, first language education, ethnic identity awareness, cultural belonging

References

• Akgün, Sibel (2012). “Kosova Türklerinin Tarihten Bugüne Kimlik Mücadelesi”. Karadeniz Araştırmaları 34: 11-36.
• Bilgiç, Tuba Ünlü ve S. Bestami Bilgiç (2012). “Kosova Türkleri, Sıradışı bir Türk Diasporası”. Bilig 62: 41-42.
• Çavuşoğlu, Halim (2007). “Yugoslavya-Makedonya Topraklarından Türkiye’ye Göçler ve Nedenleri”. Bilig 4: 123-154.
• Çelik, Bilgin (2008). Dağılan Yugoslavya Sonrası Kosova ve Makedonya Türkleri. Antalya: Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yay.
• Emin, Nedim (2013). “Balkanlarda Türk Dizilerine Olan İlgiyi Nasıl Okumalı?”. http://odak.setav.org/page/balkanlarda-turk-dizilerine-olan-ilgiyi-nasil- okumali/5701. (Erişim tarihi: 29 Haziran 2013]
• Emiroğlu, Hüseyin (2006). Soğuk Savaş Sonrası Kosova Sorunu. Ankara: Orient Yay.
• Ergül, Hüseyin Fazlı (2009). “Kosova’da Türkçe Eğitim ve Sınıf Öğretmeni Yetiş- tirme İhtiyacı”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 13: 39-51.
• Gökdağ, Atsız Bilgehan (2007). “Kosova Türkleri”. Balkanlar El Kitabı. C. II. Ed. Osman Karatay‐ Bilgehan A. Gökdağ. Çorum- Ankara: Vadi Yay.
• İnalcık, Halil (1993). Balkanlar. İstanbul: Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı Yay.
• Koro, Bedrettin (1994). “Kosova’da Türkçe Eğitimin Gelişimi”. Bay Kültür ve Sanat Dergisi 1.
• _____, (1999). “Kosova’da Türkçe Eğitimin Gelişimi”. Sofra Dergisi 4.
• Kut, Şule (2005). “Kosova Türkleri: Nasıl Bir Gelecek?”. Balkanlarda Kimlik ve Egemenlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• Levinson, David (1998). Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook. Arizona: Oryx Press.
• Malcolm, Nolit (1998). Kosova: A Short History. New York: New York University Press.
• Özfatura, M. Necati (1998). Hedefteki Ülke: KOSOVA. İstanbul: İzci Yay.
• Pala, İskender (1992). Divan Edebiyatı. İstanbul: Alternatif Üniversitesi.
• Poulton, Hugh (1993). Balkanlar, Çatışan Azınlıklar, Çatışan Devletler. İstanbul: Sarmal Yay.
• Recepoğlu, Suroy Altay (2005). Kosova Türk Toplumunun ve Üyelerinin Hakları. Prizren: Özel Yay.
• Recepoğlu, Suroy Altay (2006). Kosova’da Türk Olmak. Prizren: Siprint Yay.
• Selim, Selim (2007). “Balkan Savaşlarından Günümüze Kadar Kosova’da Yaşayan Türklerin Toplumsal, Kültür-Eğitim Durumu”. BAL-TAM Türklük Bilgisi Dergisi 7.
• Şanlı, Cevdet (2004). “Kosova’da Eğitim Kalitesi İçin Atılacak Adımlar”. Derya Kültür, Sanat ve Edebiyat Dergisi 11.
• Şanlı, Cevdet ve Ergin Jable (2009). “Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı”. 1. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi. Priştine, Kosova.
• Taçoğlu, Tuğra Poyraz (2008). “Bağımsızlık Öncesi Süreçte Kosova’daki Türk Toplumunun İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergi- si 25(1): 219-252.
• Taşkıran, Cemalettin (2009). Unuttuğumuz Vatan Rumeli. Ankara: Platin Kitabevi.
• Tikici, Mehmet vd. (2009). “Balkanlarda Türk Kültürü: Osmanlı Sonrası Koso- va’da Yaşayan Türklerin Kültürel Özellikleri ve Türkiye İle İlişkileri Üze- rine Bir Değerlendirme”. I. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi. Priştine, Kosova. 10-16 Mayıs.
• Topsakal, Cem ve Bedrettin Koro (2007). “Kosova’da Yaşayan Türkçe Eğitim”. Prizren: Bay Yay.
• Tören, Deniz (2011). “Kosova Analizi; Kosova Sorunu Üzerine Bir İnceleme”. Global Politikalar Araştırma Merkezi. http://www.glopol.org/tr/pdf/Rapor%20No%20-%203.pdf (Erişim tarihi: 14 Nisan 2013].
• Türbedar, Erhan (2003). “Tarihte Değişen Siyasi ve Sosyal Dengeler İçinde Ko- sova Türkleri”. Balkan Türkleri, Balkanlar’da Türk Varlığı. Ankara: ASAM Yay.
• Türkoğlu, Emir (2001). Kosova Arnavutlarının Milliyetçiliği. Ankara: ASAM Yay.
• Ünal, Hasan (1995). Yeni Türkiye. Ankara: Yeni Türkiye Yay.
• Vickers, Miranda (1998). “Between Serb and Albanian: A History of Kosovo”. New York: Columbia University Press.
• Yağmur, Kutlay ve Fons J. R. van de Vijver (2011). “Acculturationand Language Orientations of TurkishImmigrants in Australia, France,Germany, and the Netherlands. Journal of Cross-CulturalPsychology 43 (7): 1110-1130.