Osmanlı Mürettipler Cemiyeti

Year 2018, Issue: 85, 83 - 112, 30.04.2018

Ahmet Ali Gazel

Abstract

23 Temmuz 1908’de İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla başlayan cemiyetleşme süreciyle birlikte birçok cemiyet ve kulüp kurulmuştur. Bunlardan
biri de İstanbul’daki gazete ve matbaalarda çalışan mürettiplerin kurduğu Mürettibîn-i Osmaniye Cemiyeti’dir. Cemiyet, Meşrutiyet’in
ilanından hemen sonra 5 kişi tarafından kurulmuş ve nizamnamesi,
Cemiyetler Kanunu’nun kabul edilmesinden sonra 30 Ocak 1910
tarihinde onaylanarak resmiyet kazanmıştır. 1912 yılında nizamname
değişikliğine giden Cemiyet, Birinci Dünya Savaşı yıllarında birkaç
defa kapanıp açılmış ve Mütareke döneminde tekrar faaliyete geçmiştir. 28 Aralık 1922’de Cemiyetin ismi Türk Mürettibîn Cemiyeti
olarak değiştirilmiştir. Türk Mürettipler Cemiyeti ise 1933 yılında
Türk Mürettipler ve Matbaa İşçiler Birliği’ne dönüştürülmüştür. 1938
yılında da yaklaşık 30 yıldır aralıklarla faaliyette olan Mürettipler Cemiyeti lağvedilmiş ve yerine bütün basın işçilerinin dâhil olabileceği
Matbaa İşçileri Birliği teşkil olunmuştur.

Keywords

Mürettip, Müşterek Gazete, Osmanlı Mürettîbin Cemiyeti, Matbaa İşçiler Birliği, Haber Gazetesi, matbaa

References

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi BCA, 030-0-018-001-001-1-10-5
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Bâb-ı Âli Evrak Odası (BEO). 3435/257552
• Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH.MKT). 2637-73
• Gazel, Ahmet Ali (2016). 1923 Mürettipler Grevi. İdeal Kültür Yayıncılık.
• (TMCN) Türk Mürettibîn Cemiyeti Nizamnamesi (1339). İstanbul.
• (TMCN) Türk Mürettibîn Cemiyeti Nizamnamesi (1927). İstanbul.
• Cumhuriyet. (13 Kânunusani 1934, 13 Mayıs 1938, 14 Nisan 1938, 16 Haziran 1967, 16 Mayıs 1938, 20 Kânunusani 1931, 22 Kânunusani 1934, 22 Nisan 1937, 29 Aralık 1932, 5 Kânunusani 1933)
• İdrak. ( 9 Mayıs 1335)
• İleri. (5 Kânunuevvel 1926)
• Müşterek Gazete. (21 Eylül 1339)
• Şûra-yı Ümmet. (15 Teşrinievvel 1324)
• Tanin. (2 Nisan 1326, 6 Nisan 1326)
• Tevhid-i Efkâr. (19 Teşrinisani 1339)
• Vakit. (1 Kânunuevvel 1339, 10 Mayıs 1335, 11 Kânunuevvel 1926, 13 Eylül 1335, 14 Temmuz 1339, 14 Teşrinisani 1339, 16 Teşrinisani 1337, 17 Kânunuevvel 1340, 17 Kânunuevvel 1926, 17 Kânunusani 1341, 20 Kânunuevvel 1340, 27 Ağustos 1927, 27 Kânunuevvel 1338, 29 Teşrinievvel 1341, 3 Eylül 1927, 5 Kânunusani 1341)
• Yeni Gazete. (1 Nisan 1326)