Üniversite Öğrencilerinin, Sihir, Büyü ve Tabiatüstü Güçlerle İlgili Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 40, 195 - 228, 31.12.2019

Saffet Kartopu , Abdurrahman Ünalan

https://doi.org/10.28949/bilimname.604149

Öz

İnsanoğlu var olduğu günden itibaren bilinmeyene karşı merak içerisinde olmuştur. Nitekim edebi ve kutsal metinler, arkeolojik kalıntılar, mağaraların duvarlarına yapılmış olan resimler, heykeller vb. incelendiğinde hemen her toplumda sihir büyü ve tabiatüstü güçlere başvurulduğu görülmektedir. Bu noktada günümüz modern toplumunda yaşayan bireylerin sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle alakalı tutumlarının belirlenmesi, bu inançların sürekliliğini anlamak açısından önem kazanmaktadır. Toplumun genç ve göreli olarak eğitimli bir kesimini oluşturan üniversite öğrencilerinin konuyla ilgili tutumlarını ortaya koymak, toplumun gelecekteki değerlerini ve eğilimlerini yordamak açısından elverişli olacaktır. Bu amaçla makale üniversite öğrencilerinin cinsiyet, eğitim alınan fakülte türü, akademik başarı, aile dindarlık ve öznel dindarlık değişkenleri açısından sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle ilgili tutumlarını belirlemeye odaklanmaktadır. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesinde İlahiyat Fakültesi (N:100, %24,6), Edebiyat Fakültesi (N:100, %24.6), İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (N: 103, %25,3), Güzel Sanatlar Fakültesi (N: 46, %11,3) ve diğer fakültelerin (N: 58, %14,3) öğrencilerinden tesadüfi yöntemle belirlenen 407 kişiden oluşan örneklem grubunun sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle ilgili tutumları nicel bir araştırmayla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada Frekans ve Chi-Square’den yararlanılmış olup, verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında SPSS 16.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, cinsiyetin, fakülte türünün, akademik başarı düzeyinin, aile dindarlığı ve öznel dindarlık algılarının sihir, büyü ve tabiatüstü güçlere karşı tutumlarda etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Sihir, Büyü

Examination of Attitudes of University Students Relating with Witching, Magic and Supernatural Powers

Öz

Humankind has always been curious about unknown particulars since starting day of their existence. Hence, when literature and holy texts, archaeological remains, paintings made on the cave walls, sculptures have been examined, it is seen that in almost each community there have been applications regarding witching, magic and supernatural powers. At this point determining attitudes of individuals living in today’s modern community regarding witching, magic and supernatural powers bears importance for understanding continuity of these beliefs. It would be beneficial for revealing the attitudes university students constituting the young and relatively educated segment of community regarding the subject and to predict future values and tendencies of community. For this purpose article focuses on determining attitudes of university students with respect to the variables of gender, type of education faculty, academic success, family piety and subjective piety, in relation to witching, magic and supernatural powers. It has been tried to reveal the attitudes of sample group being composed of 407 people who were determined by random method among students of Faculty of Theology (N:100, 24,6 %), Faculty of Literature (N:100, 24.6 %), Faculty of Business Administration and Economics (N: 103, 25,3 %), Faculty of Fine Arts (N: 46, 11,3 %) and other faculties (N: 58, 14,3 %) of Kahramanmaras Sutcu Imam University regarding witching, magic and supernatural powers by conducting a quantitative research. In the research Frequency and Chi-Square test has been used and in the evaluation of data and finding of calculated values, SPSS 16.0 statistical package program has been used.
In the research being conducting the question of “Would you be effected when it is talked about witching, magic, gin and similar topics next to you?” was asked to the sample group and participants have been examined on gender basis with respect to their rate of being effected from speeches being made about topics like witching, magic and gin next to them. According to the sample group taking part in our research, 10 %of males and 11.5 %of girls have preferred the answer of “I would be very effected.” Similarly, while 13.7%of males preferred the answer of “I would be effected.”, 23.5 %of girls have chosen this answer. The answer of “It depends on my spiritual status.” was chosen by 21.1 %of males and 24 %of girls. When the answers given and the results were examined, it was reached to the conclusion female participants were more effected from speeches made about topics like witching, magic, and gin next to them with respect to male participants. Again, in order to determine the types of fortune applied by participants, the question of “Which types of fortune did you refer to in your life?” was asked to participants and examination was made with respect to the rate of application. According to the sample groups in our research, it was seen that 29.6 %of males and 43.8 %of girls have preferred the answer of “coffee fortune-telling.

Anahtar Kelimeler

Examination, Attitudes, University Students

Kaynakça

• ACIPAYAMLI, Orhan. “Acıpayam’da Halk Hekimliği”, Antropoloji Dergisi 11, Ankara: Üniversitesi Basımevi, 1982.AKKAYA, Harun. Büyü ve Büyüsel Uygulamalar Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması: Kayseri Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2003.ALADAR, Nihal. “Büyüsel İşlemler Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması”,Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, 2009ARSLAN, Arif. Büyü, Fal ve Kehanet, İstanbul: Nesil Yayınları, 2002.ARSLAN, Mustafa. ‘’Seküler Toplumlarda Kutsal Arayışları: Geç Modern Dönemde Büyü-Din İlişkisinin Sosyolojik Analizi’’. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2010): 195- 210ARSLAN, Mustafa. “Kişilerin Batıl İnanç Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Değerler Eğitimi Dergisi 2/6 (2004): 4- 5.ATEŞ, Ali Osman. Kur’an ve Hadislere Göre Cinler ve Büyü. İstanbul: Beyan Yayınları, 2003. ATİLHAN, Cevat Rıfat. İslam ve Beni İsrail. İstanbul: Yelken Matbaası, 1973.BELL, Daniel. Kutsalın dönüşü, (Çev. A. Köse). İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2006.BONNEFOY, Yves. Mitolojiler Sözlüğü. 2 Cilt. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2000.CHALLENGE, Felicien. Dinler Tarihi, (çev.Samih Tiryakioğlu). İstanbul: Varlık Yayınları, 1960.ÇARKOĞLU, Ali- Kalaycıoğlu Ersin. “Türkiye’de dindarlık: uluslararası bir karşılaştırma. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi”.2009.https://research.sabanciuniv.edu/14014/1/ Rapor_Dindarlık.pdf adresinden elde edildi.( https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp ).ÇELEBİ, İlyas.’’Sihir’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 37:170. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.ÇELİK, Ali. Mânilerimiz ve Trabzon Mânileri, Ankara: Akçağ Basım Yayın, 2005.ÇIĞ, Muazzez İlmiye. Hititler ve Hattuşa. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2005.DAĞ, İhsan. Psikolojinin Işığında Kaygı. Doğu Batı Düşünce Dergisi. 1999DOĞRUL, Ömer Rıza. Yeryüzündeki Dinler Tarihi. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1958.DUVARCI, Ayşe. Türkiye’de Falcılık Geleneği ile Bu Konuda İki Eser – Risâle-i Falnâme li Ca’fer-i Sâdık ve Tefe’ülnâme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1993.ELİADE, Mircea. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, (Çev., A. Berktay), İstanbul: Kabalcı Yayınları. 2003ELİADE, Mircea. Şamanizm, (Çev., İ. Birkan), Ankara: İmge Yayınları, 1999.ETHAT, Azra. Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2002.FRAZER, James. Altın Dal: Dinin ve Folklorun Kökleri. 2 Cilt. İstanbul: Payel Yayınları, 1991.GEORGEON, François – Desmet, Helene. Doğu’da Kahve ve Kahvehaneler (Çev. Meltem Atik - Esra Özdoğan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1999.GLOCK, Charles. - Bellah, Robert. The New Religious Consciousness. Berkeley: University of California Press, 1976. GOOD, Byron J ve diğer. A Reader in Medical Anthropology: Theoretical Trajectories, Emergent Realities. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010.GOODE, Erich. Paranormal Beliefs: A Sociological Introduction. Prospect Heights. Illinois: Waveland Press, 2000.GÜNAY, Ünver. Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı, 1999.HACIYEVA, Maarife – Tarakçı, Celal – Öztürk, Şahin. Azerbaycan Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları, 1995.HEİSE, Ulla. Kahve ve Kahvehane (Çev. Mustafa Tüzel). Ankara: Dost Kitabevi, 2001. İNAN, Abdülkadir. Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.İŞÇİ PEMBECİ, Barış. ‘’ Kırgızistan’da Büyü ve Şifacılığın Sosyal Antropoloji Bağlamında Değerlendirilmesi’’. Milli Folklor Dergisi 120 (Kış 2018): 225-236.KAPLAN, Melike. ‘’Halk Tıbbının Kökenleri: Teşhisten Tedaviye Din ve Büyü İlişkisi’’. Milli Folklor Dergisi, 2011: 150-156 KARTOPU, Saffet, “Lise Öğrenci Ve Öğretmenlerinin Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Kahramanmaraş Örneği)”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2012), 147-170.KAYA, Alim- Bozkur, Binaz. ‘’Kadercilik Eğilimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması’’. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11/3 (2015): 935-946KORKMAZ, Esat. Eski Türk İnanışları ve Şamanizm Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi, 2003.KUR’AN’I KERİM MEALİ, Ankara: DİB Yayınları, 2016.KUŞAT, Ali., Nazar Olgusu ve Psikolojik Yaklaşım. Kayseri: Lâçin Yayınları, 2004.MALİNOWSKİ, Bronislaw. Büyü Bilim ve Din, (Çev., S. Özkal), İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2002.MALİNOWSKİ, Bronislaw. Büyü, Bilim ve Din. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1990.MALİNOWSKİ, Bronislaw. Büyü, Bilim ve Din. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000.MENSCHİNG, Gustav. Din Sosyolojisi, (çev. Mehmet Aydın). Konya: Literatürk. 2012MUALLİM, Ömer Naci. Lügati Naci. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1987. NAİSBİTT, John - Abordene, Patricia. Megatrends 2000 Büyük Yönelimler, (Çev. E. Güven). İstanbul: Form Yayınları: İstanbul.1990ÖRNEK, Sedat Veyis. 100 Soruda İlkellerde Din Büyü Sanat Efsane. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1988.ÖRNEK, Sedat Veyis. Batıl İnançlar ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki, Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1966.ÖZSEVEN, Adil. “Büyü, Fal ve Rüya Tabirleri”, Halk Bilgisi Haberleri, 8 (93), İstanbul 1939, s. 185-190.PEKER, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2003.ROUX, Jean-Paul. Türklerin ve Moğolların Eski Dini. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2001.RUSSELL, Bertnard. Din ile Bilim, (Çev. A. Göktürk). İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1997.SCOGNAMİLLO, Giovanni - Arslan, Arif. Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Cinler. İstanbul: Karizma Yayınları, 1999. ŞİRİN, Turgay. “Metafizik Varlıklardan Cinlere İnancın Psiko-Sosyal Boyutları”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.TANYU, Hikmet. ‘’Büyü’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 6:501. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.YILMAZ, Fatma. “Kadınlar Arasındaki Hurafeler ve İslâm'ın Hurafelere Bakışı”, Diyanet İlmi Dergi, Cilt: 42, Sayı 1, 2006. YODER, Don. “Halk Tıbbı”, Folklora Doğru, (Çev. Sibel Yoğurtçuoğlu, Ayfer Gülüm), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, (43) (1975): 23-31.