Nurettin TOPÇU`ya göre ahlâkî bir arketip: Millet mistiği

Yıl 2020, Cilt: 2020 Sayı: 43, 73 - 93, 30.11.2020

Cenan Kuvancı

https://doi.org/10.28949/bilimname.722093

Öz

Millet mistiği, milletinin varlığı için hayatını feda eden mesuliyet adamıdır. Onun olduğu şeyle düşündüklerini, yani, eylemleriyle sözlerini birbirinden ayırmak mümkün değildir. Bağlı bulunduğu öğreti, onun düşünce, söz ve hareketlerinde donup biçim almış, yaşayış haline gelmiş ve hatta varoluş şartı olmuştur. Başka bir ifadeyle, düşünce ve inançları ona, ateşin demire nüfuz etmesi gibi nüfuz etmiş ve onu dönüştürmüştür. Bu yüzden, onun hareketleri doğru bildiği şeyin gerçekleşmesi içindir ve sonsuza ayarlıdır; dünyevî bir menfaatin teminine yönelik değil. O, evrensel iyiyi, güzeli ve doğruyu umursadığından, çıkarlarını korumak için kurnazca hesaplar yapan bir realist gibi hareket etmez. Çünkü bir millet mistiği, menfaat ve çıkarı hayatının merkezine koyan realistlerin aksine, bağlandığı öğretiyi hayatının merkezine koyar.
Ayrıca, millet mistiği cemiyet adamı gibi, hayatın tüm ayrıntılarıyla tespit edilmiş olmasını istemez. Çünkü bu durum, hayatta yaratıcılığa ve yeniliğe olanak tanımaz. Millet mistiğinin, sözgelimi, haksızlık ya da zulme uğrayan her varlık karşısında duyduğu merhamet, onu kendisini yok etmeye varan hareketlere sürükler. Bu tür bir ahlâk hareketi, varoluşuna uysallığın hâkim olduğu cemiyet adamlarında bulunmaz. Cemiyet adamının en büyük ideali, hâdiselerden ve tesadüflerden faydalanabilme kabiliyetini geliştirmektir. Oysa, millet mistiği için hayat gayesi, kendi yaratıcı güç ve yetilerini kullanarak, manevî kaynaklarından uzaklaşmadan kendi kendini aşmak ve daima kendi menfaat ve ihtiraslarını tatmin etmeye çalışan insanlara isyan ederek sonsuza doğru ilerlemek ve bu süreçte bilgelik, adalet, merhamet, kudret, mesuliyet, fedakârlık, diğerkâmlık . . . gibi numenal gerçekleri fenomenal bağlamda somutlaştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Din felsefesi, millet mistiği, irade, yaratıclık

Kaynakça

• BERGSON, Henri. Ahlâk İle Dinin İki Kaynağı. Çeviren Mehmet Karasan. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1949. İZZETBEGOVİÇ, Aliya. Doğu Batı Arasında İslam. Çeviren Salih Şaban. İstanbul: Yarın Yayınları, 2013. KARAKOÇ, Sezai. Düşünceler I: Kavramlar. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2005. KARAKOÇ. Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II: Diriliş Şoku. İstanbul: Diriliş Yayınları, 1998. KARAKOÇ. Mehmed Âkif. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2007. KARAKOÇ. Mevlâna. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2006. KARAKOÇ. Yunus Emre. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2006. KARAMAN, Hüseyin. Nurettin Topçu`da Ahlâk Felsefesi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2000. ÖĞÜN, Süleyman Seyfi. Türkiye`de Cemaatçi Milliyetçilik ve Nurettin Topçu. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1992. PAKDİL, Nuri. Bağlanma. İstanbul: Edebiyat Dergisi Yayınları, 1979. SOCCİO, Douglas J. Archetypes of Wisdom: An Introduction to Philosophy. Belmont: Wadsworth, 2010. ŞAHİN, Mustafa. “Evet İsyan Ahlâkı Ya Da Merd-i Mü`minin İsyanı”. Hece: Nurettin Topçu Özel Sayısı, (2006): 68-75. TOPÇU, Nurettin. Ahlâk. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016. TOPÇU. Ahlâk Nizamı. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997. BERGSON, Henri. Ahlâk İle Dinin İki Kaynağı. Çeviren Mehmet Karasan. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1949. İZZETBEGOVİÇ, Aliya. Doğu Batı Arasında İslam. Çeviren Salih Şaban. İstanbul: Yarın Yayınları, 2013. KARAKOÇ, Sezai. Düşünceler I: Kavramlar. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2005. KARAKOÇ. Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II: Diriliş Şoku. İstanbul: Diriliş Yayınları, 1998. KARAKOÇ. Mehmed Âkif. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2007. KARAKOÇ. Mevlâna. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2006. KARAKOÇ. Yunus Emre. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2006. KARAMAN, Hüseyin. Nurettin Topçu`da Ahlâk Felsefesi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2000. ÖĞÜN, Süleyman Seyfi. Türkiye`de Cemaatçi Milliyetçilik ve Nurettin Topçu. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1992. PAKDİL, Nuri. Bağlanma. İstanbul: Edebiyat Dergisi Yayınları, 1979. SOCCİO, Douglas J. Archetypes of Wisdom: An Introduction to Philosophy. Belmont: Wadsworth, 2010. ŞAHİN, Mustafa. “Evet İsyan Ahlâkı Ya Da Merd-i Mü`minin İsyanı”. Hece: Nurettin Topçu Özel Sayısı, (2006): 68-75.
• TOPÇU, Nurettin. Ahlâk. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016. TOPÇU. Ahlâk Nizamı. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997. TOPÇU. İradenin Dâvası: Devlet ve Demokrasi. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1998. TOPÇU. İsyan Ahlâkı. Çeviren Mustafa Kök ve Musa Doğan. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1995. TOPÇU. Kültür ve Medeniyet. İstanbul: Hareket Yayınları, 1970. TOPÇU. Mehmet Âkif. İstanbul: Hareket Yayınları, 1970. TOPÇU. Millet Mistikleri. Editör Ezel Erverdi ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017. TOPÇU. Türkiye`nin Maarif Dâvası. İstanbul: Hareket Yayınları, 1970. TOPÇU. Yarınki Türkiye. İstanbul: Yağmur Yayınevi, 1961. ÜLKEN, Hilmi Ziya. İnsanî Vatanseverlik. İstanbul: Ülken Yayınları, 1998.