İNTERNET YOLUYLA KURULAN MESAFELİ SÖZLEŞMELERDE TÜKETİCİNİN CAYMA HAKKININ İSTİSNALARI

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 225 - 280, 29.12.2023

Hayrunnisa Altın Şahin

https://doi.org/10.55009/bilisimhukukudergisi.1370134

Cited By: 1

Öz

Mesafeli sözleşmeler, tüketici ile satıcı veya sağlayıcının uzaktan pazarlamaya yönelik bir sistem içerisinde uzaktan iletişim araçları ile kurdukları tüketici sözleşmeleridir. Genellikle internet yoluyla kurulan bu sözleşmelerde, tüketici, sözleşme konusu malları veya hizmetleri inceleme fırsatı olmaksızın sözleşmeye taraf olur. Mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin bilgi eksikliğine bağlı olarak zarara uğramasının önlenmesi için tüketiciye tanınan imkânlardan biri cayma hakkıdır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesine göre tüketici, cayma hakkını hiçbir gerekçe göstermeden on dört gün içerisinde kullanabilir. Ancak bazı mesafeli sözleşmelerde tüketicinin cayma hakkını kullanması mümkün değildir. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15. maddesinde tüketicinin cayma hakkını kullanamayacağı durumlar sınırlı olarak sayılmaktadır. Bu hükümde düzenlenen bazı durumlarda edimin niteliğine bağlı olarak tüketicinin cayma hakkı bulunmamaktadır. Bazı durumlarda ise tüketici belirli şartların gerçekleşmesine bağlı olarak başlangıçta sahip olduğu cayma hakkını kaybetmektedir. Bu çalışmada, internet yoluyla kurulan mesafeli sözleşmelerde tüketicinin cayma hakkının istisnaları incelenmektedir. Bu kapsamda, satıcı veya sağlayıcının bu istisnalara ilişkin olarak tüketiciyi bilgilendirme yükümlülüğü ile bu istisnaların amaçları ve kapsamları üzerinde durulmaktadır. Cayma hakkının istisnalarına ilişkin Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15. maddesi, 2011/83/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesafeli Sözleşme, Cayma Hakkı, Cayma Hakkının İstisnaları, Tüketici, Satıcı, Sağlayıcı, Tüketici Sözleşmesi

Exceptions to the Consumer's Right of Withdrawal in Distance Contracts Concluded via the Internet

Öz

Distance contracts are consumer contracts concluded by the consumer and the seller or supplier through means of distance communication within a system for distance marketing. In these contracts, which are usually concluded via the internet, the consumer becomes a party to the contract without the opportunity to examine the goods or services. In distance contracts, the right of withdrawal is one of the rights provided to the consumer in order to prevent the consumer from incurring losses due to lack of information. According to Article 48 of the Law on Consumer Protection, the consumer can exercise the right of withdrawal within fourteen days without giving any reason. However, in some distance contracts, it is not possible for the consumer to exercise the right of withdrawal. Article 15 of the Regulation on Distance Contracts specifies the cases where the consumer cannot exercise the right of withdrawal. In some cases regulated in this provision, the consumer does not have the right of withdrawal depending on the nature of the goods or services. On the other hand, in some cases, the consumer loses the right of withdrawal depending on the fulfillment of certain conditions. In this study, the exceptions to the consumer's right of withdrawal in distance contracts concluded via the internet are discussed. In this context, the obligation of the seller or supplier to inform the consumer about these exceptions and the purposes and scope of these exceptions are studied. Article 15 of the Regulation on Distance Contracts regarding the exceptions to the right of withdrawal is examined in comparison with the Directive 2011/83/EU of the European Parliament and of the Council.

Anahtar Kelimeler

Distance Contract, Right of Withdrawal, Exceptions to the Right of Withdrawal, Consumer, Seller, Supplier, Consumer Contract

Kaynakça

• Akipek, Şebnem. “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması Hakkında Avrupa Birliği Direktifi ve Türkiye’nin Uyumu.” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 21, no. 4 (2002): 45-66.
• Akipek Öcal, Şebnem, ve İlhan Kara. Tüketici Hukuku Dersleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Atamer, Yeşim. “TKHK m. 9/A ve Mesafeli Sözleşmelere İlişkin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in AB Mevzuatı Uyumuna İlişkin Görüş ve Değişiklik Önerileri.” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 23, no. 1 (2005): 177-199.
• Avcı Braun, Cihan. “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Mesafeli Sözleşmeler.” Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, no. 2 (2012): 17-45.
• Aydoğdu, Murat, ve Nalan Kahveci. Tüketici Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Bak, Başak. “The Right of Withdrawal in Distance Contracts Under Law on Consumer Protection Numbered 6502.” Law & Justice Review 6, no. 11 (2015): 139-143.
• Baş Süzel, Ece. “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Sözleşmenin Kurulmasından Önce Korunması: Ön Bilgilendirme Yükümlülüğü.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 2 (2018): 339-369.
• Baş Süzel, Ece. “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Korunması: Cayma Hakkı.” Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, no. 169-170 (2018): 257-307.
• Bozbel, Savaş. “Türk Hukukunda Mesafeli Sözleşmeler - 97/7 Sayılı AB Yönergesi Düzenlemeleri Işığında Bir Karşılaştırma.” Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, no. 3-4 (2003): 783-804.
• Bütün Yılmaz, Derya. “Mesafeli Sözleşmelerin Kapsamı.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 69, no. 2 (2020): 325-368.
• Çabri, Sezer. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Çilenti Konuralp, Ayşen. “Elektronik Ürünler için Yapılan İnternet Satışlarında Cayma Hakkının Kullanılması ve Mutat Kullanım Kavramı.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29, no. 4 (2021): 2729-2759.
• Demir, Mehmet. “Mesafeli Sözleşmelerle İlgili AB Yönergesine Göre Tüketicinin Geri Alma Hakkı.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, no. 2 (2003): 61-90.
• Donnelly, Mary, ve Fidelma White. "The Distance Selling Directive - A Time for Review." Northern Ireland Legal Quarterly 56, no. 2 (2005): 200-235.
• Dönmez, Zeynep. “2011/83/EU Sayılı Tüketici Hakları Direktifi ve Bu Direktifin Mesafeli Sözleşmeler Alanında Türk Hukuku’na Yansımaları.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, no. 1 (2016): 351-380.
• Erek, Gülce. “6502 Sayılı Kanun Uyarınca Mesafeli Sözleşmelerin Unsurları, Satıcı / Sağlayıcının Ön Bilgilendirme Yükümü ve Tüketicinin Cayma Hakkı.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 1 (2019): 517-536.
• Erten, Alev. Türk ve Alman Hukukunda Mesafeli Sözleşmeler. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2009.
• Fritsche, Jörn. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB, Band 3: Schuldrecht - Allgemeiner Teil II. München: Verlag C. H. Beck, 2022. beck-online.beck.de.
• Gezder, Ümit. Erzurumlu Şerhi Mesafeli Sözleşmeler. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2006.
• Gezder, Ümit. Mukayeseli Hukuk Açısından İnternette Akdedilen Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2004.
• Henning-Bodewig, Frauke. “Distance Sales of Heating Oil and the Consumer’s Right of Withdrawal - A Fair Balance?.” Journal of European Consumer and Market Law 5, no. 2 (2016): 87-91.
• Iliescu, Mihaela Georgiana. "Theoretical and Practical Aspects of the Consumer's Right of Withdrawal from Distance and Off-Premises Contracts." Law Annals from Titu Maiorescu University, no. 19 (2020): 52-59.
• İnal, Emrehan. E-Ticaret Hukukundaki Gelişmeler ve İnternette Sözleşmelerin Kurulması. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2005.
• İnce, Şükran, ve İzel Kibar. "Distance Contracts in E-Commerce." GSI Articletter, no. 20 (2019): 41-66.
• İslamoğlu, Gülşah. “Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı.” Terazi Hukuk Dergisi 13, no. 145 (2018): 115-124.
• Kara, İlhan. Tüketici Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Kuğuoğlu, Dilşad, ve Nilhan Kalkan. “Mesafeli Sözleşmeler.” İstanbul Barosu Dergisi 90, no. 4 (2016): 269-290.
• Lakerbaia, Tamar. "European Model of Protection of the Consumers' Rights in Distance Contracts - On the Example of Withdrawal Right." Journal of Law (TSU) 2016, no. 1 (2016): 75-84.
• Martens, Sebastian. Beckscher Online-Kommentar zum BGB (BeckOK BGB). München: Verlag C. H. Beck, 2023. beck-online.beck.de.
• Meriç, Nedim. “Mesafeli Sözleşmelerin Kurulması ile Cayma Hakkının Kullanılmasına İlişkin 4077 Sayılı Kanunun Hükümlerinin TBK ve HMK Bakımından Değerlendirilmesi.” İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, no. 1 (2013): 103-124.
• Müller-Christmann, Bernd. Beckscher Online-Kommentar zum BGB (BeckOK BGB). München: Verlag C. H. Beck, 2023. beck-online.beck.de.
• Özel, Çağlar. Tüketicinin Korunması Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Özel, Çağlar. Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1999.
• Özer Deniz, Miray. “Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkının Kullanımına Yönelik Değişiklikler.” Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies 8, no. 22 (2022): 69-76.
• Özlük, Betül. “Akıllı Mesafeli Sözleşmelerde Bilgilendirme Yükümlülüğü.” Bilişim Hukuku Dergisi 2, no. 1 (2020): 81-113.
• Sarıakçalı, Turgay. İnternet Üzerinden Akdedilen Sözleşmeler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Sert Sütçü, Selin. “Mesafeli Sözleşmelerin Kurulmasına Aracılık Edenlerin Tüketici Hukuku Bağlamında Sorumluluğunun Belirlenmesi.” Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, no. 1 (2021): 276-287.
• Sert Sütçü, Selin. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümlerine Göre Tüketicinin Cayma Hakkı. Ankara: Adalet Yayınları, 2016.
• Smits, Jan M. "Rethinking the Usefulness of Mandatory Rights of Withdrawal in Consumer Contract Law: The Right to Change Your Mind." Penn State International Law Review 29, no. 3 (2011): 671-684.
• Spindler, Gerald. "Internet-Auctions versus Consumer Protection: The Case of the Distance Selling Directive." German Law Journal 6, no. 3 (2005) 725-734.
• Steennot, Reinhard. “The Right of Withdrawal under the Consumer Rights Directive as a Tool to Protect Consumers Concluding a Distance Contract.” Computer Law & Security Review 29, no. 2 (2013): 105-119.
• Tekçe, Ayşegül. “Mesafeli Satış Sözleşmeleri ve Bu Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması.” Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3, no. 1 (2021): 224-276.
• Tutar, Elce. “Mesafeli Sözleşmeler.” iç. Tüketici Hukuku Davaları Teori - Uygulama, Editör: Oya Şahin Mccarthy ve Mutlu Dinç, 569-696. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Topaloğlu, Mustafa. “Mesafeli Sözleşmeler.” Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2, no. 3 (2016): 13-50.
• Topaloğlu, Mustafa. Milli Şerh - 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Şerhi. Editör: Hakan Tokbaş ve Özlem Tüzüner. İstanbul: Aristo Yayınevi, 2016.
• Uzun Kazmacı, Özge. “İnternet Ortamında Kurulan Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan Cilt: II 22, no. 3 (2016): 2791-2818.
• Wendehorst, Christiane. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB, Band 3: Schuldrecht - Allgemeiner Teil II. München: Verlag C. H. Beck, 2022. beck-online.beck.de.
• Yıldırım, Abdulkerim. Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2009.
• Yücedağ Göztepe, Nafiye. “Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkı.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 7, no. 27 (2016): 667-690.