Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. Caryophyllaceae taxa of Turkey

Year 2011, Volume: 4 Issue: 1, 79 - 98, 15.04.2011

Mustafa Korkmaz Hasan Özçelik

Abstract

In Turkey, annual taxa of the genus Gypsophila L. that constitute Group A have been given as 3 sections. In this study, 6 species of Section Dichoglottis Fisch. & C.A.Mey. Fenzl. G. heteropoda Freyn & Sint., G. parva Barkoudah, Fisch. & C.A.Mey. Boiss., G. elegans M.Bieb., G. bitlisensis Bark., G. viscosa Murray, G. antari Post & Beauverd , 3 species of Section Macrorrhizaea Boiss. G. muralis L., G. tubulosa Jaub. & Spach Boiss., G. confertifolia Hub.-Mor. and 1 species of Section Hagenia A. Braun. G. pilosa Hudson have been selected as study materials. After the studies important diagnostic characters between the taxa were determined. New keys of taxa for sections, species and subcategories of the species were made. With flowers characters nearly 50 qualitatif and quantitatif characters were examined. The results were analysed statistically and interpreted. G. heteropoda that is the nearest species to the general averages according to the biometric measurements, distributes to gypsous hills and elevated slopes main rock is lime of Central Anatolia. Plant glabrous, the height reaches to 30 cm, leaves reaches to 40x3.5 mm, calyx is glabrous and petals are white. In G. heteropoda subsp. minutiflora, plant has glandular hairs, the height reaches to 15 cm, leaves reach to 20x2 mm, calyx have glandular hairs and petals change from white to light pink. Seeds of G. parva have acute echinat tubercules, its bract and calyx are glabrous. G. linearifolia has linear upper bracts and petals. G. elegans species has 1 2 main stem and dichasial lax infloresence. G. bitlisensis generally has many stems brached frombase and a dense dichasial infloresence. In G. viscosa all plant parts are viscous. This species has the longest root height 7.04±0.44 cm , the longest branching point 13.87 ±1.28 cm and the highest number of flovers 121.30 ±11.03 . The shortest root height average 1.17 ±0.05 cm is observed in G. antari species. G. muralis, is easily distinguished with so weak roots, stems and grows only in Tekirdağ. In G. tubulosa long glandular hairs and dense and short aglandular hairs are seen together on the stem. This is an important diagnostic character. In addition G. tubulosa has the shortest height of leaves 0.72 ± 0.02 cm . Capitat inflorescence of G. confertifolia., the roots are generally longer than the stems and the longest calyx and petal height are distinguishing characters for the species. G. pilosa sometimes reaches 1 m height, its dense and long glandular hairs and being as a foreign plants of fields are diagnostic characters of the species. In addition it has the longest bract, pedicel and seed height

Keywords

Gypsophila, Systematics, Revision, Flora of Turkey

Türkiye’nin tek yıllık Gypsophila L. Caryophyllaceae taksonlarının sistematik ve morfolojik özellikleri

Abstract

Türkiye’de Gypsophila L. cinsinin A grubunu oluşturan tek yıllık taksonları 3 seksiyon altında toplanmıştır. Bu çalışmada Dichoglottis Fisch. & C.A. Mey. Fenzl. seksiyonunda yer alan 6 tür G. heteropoda Freyn & Sint., G. parva Barkoudah, G. elegans M. Bieb., G. bitlisensis Barkoudah, G. viscosa Murray, G. antari Post & Beauverd ; Macrorrhizaea Boiss. seksiyonunda yer alan 3 tür G. muralis L., G. tubulosa Jaub. & Spach Boiss., G. confertifolia Hub.-Mor. ve Hagenia A. Braun. seksiyonunda yer alan 1 tür G. pilosa Hudson çalışma materyali olarak seçilmiştir. Çalışmalar sonucunda taksonlar arasında diagnostik karakterler tespit edilmiş ve seksiyon, tür ve türaltı taksonlar için yeni teşhis anahtarları yapılmıştır. Çiçek karakterleri başta olmak üzere toplam 70 kalitatif ve kantitatif karakter incelenmiştir. Sonuçlar istatistiksel olarak analize tabi tutulmuş ve yorumlanmıştır. Biyometrik ölçümlerde genel ortalamalara en yakın tür G. heteropoda olup Orta Anadolu’nun jipsli tepelerinde ve ana kayası kireçtaşı olan eğimli yamaçlarda yayılış göstermektedir. Bitki tüysüz, boyu 30 cm’ye kadar, yaprakları 40x3.5 mm’ye kadar, kaliksi tüysüz ve petalleri beyazdır. G. heteropoda subsp. minutiflora’ da bitki salgı tüylü, boyu 15 cm’ye kadar, yaprakları 20x2 mm’ye kadar, kaliksi salgı tüylü ve petalleri beyazdan açık pembeye kadardır. G. parva ’nın tohumları keskin şekilde dikenli ekinat olup brakte ve kaliks tüysüzdür. G. linearifolia’ da üst brakteler ve petaller lineardir. G. elegans 1 -2 ana gövdeli ve çiçek durumu gevşek dikazyumdur. G. bitlisensis genelde tabandan dallanan çok ana gövdeli, çiçek durumu sık dikazyumdur. G. viscosa ’da tüm bitki viskozdur. Bu tür, en uzun kök boyuna 7.04±0.44 cm , en uzak dallanma başlangıcına 13.87 ±1.28 cm ve en çok çiçek sayısına 121.30 ±11.03 çiçek sahiptir. En kısa kök boyu ortalaması 1.17 ±0.05 cm G. antari’de gözlenmiştir. Narin yapılı bir bitki olan G. muralis, çok narin kökleri ve gövdeleri yanında Türkiye’de sadece Tekirdağ ilinde yayılış göstermesi ile kolayca ayırt edilebilir. G. tubulosa ’da bitkin üst kısmı sık ve uzun salgı tüylü; alt kısmı kısa salgısız tüylerle kaplıdır. Uzun salgı tüyleri ile sık ve kısa salgısız tüyler gövdede bir arada bulunur. Bu durum önemli bir diyagnostik karakterdir. Ayrıca G. tubulosa en kısa yaprak boyuna 0.72 ±0.02 cm sahip olan türdür. G. confertifolia için kapitat çiçek durumu, köklerinin bazen bitki boyundan daha uzun olması, kaliks ve petal boyunun en uzun oluşu türün ayırt edici özellikleridir. G. pilosa bazen 1 m ye yakın toprak üstü kısmı, sık ve uzun salgı tüylü oluşu ve bir tarla yabancı otu oluşu ile farklılık gösterir. Ayrıca tür en uzun brakteye, en uzun pedisele ve en uzun tohum boyuna sahiptir

Keywords

Gypsophila, Sistematik, Revizyon, Türkiye Florası

References

• Ataşlar, E. 1999. Batı Anadolu Gypsophila L. Türleri üzerinde biyosistematik çalışmalar. Osmangazi Üniv. Fen Bilimleri Enst. (Doktora tezi), Eskişehir.
• Babaoğlu, M., Gezgin, S., Topal, A., Sade, B., Dural, H. 2004. Gypsophila sphaerocephala Fenzl ex Tchihat. A Boron Hyperaccumulator Plat Species That May Phytoremediate Soils with Toxic B Levels. Turkish Journal of Botany. 28/ 3: 273-278.
• Barkoudah, Y. I. 1962. A Revision of Gypsophila, Bolanthus, Ankyropetalum and Phryna. Wentia. 9: 1-203.
• Huber-Morath, A. 1967. (Ed.) Davis. P.H., Flora of Turkey and The East Agean Islands. 2, Edinburgh, Univ. Press.
• Huber-Morath, A. 1967. Beitrage zur Kenntnis der Verbreitung von Gyopsophila und Bolanthus in Anatolien. Bauhinia. 2/ 2: 177-191.
• Kılıç S., Çavuşoğlu K., Kılıç M. 2009. The effects of lead (Pb) pollution caused by vehicles on the pollen germination and pollen tube growth of apricot (Prunus ar meniaca cv. Sekerpare). Biological Diversity and Conservation (BioDiCon). 2/3: 23-28.
• Komarov, V.L., Schischkin, B.K. 1936. Flora URSS. Vol.VI., Academiae Scientiarum URSS, Mosqua. 577-691.
• Korkmaz, 2007. Türkiye’de yetişen tek yıllık Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taksonları üzerinde biyosistematik çalışmalar. S. Demirel Üniv. Fen Bil. Enst. (Doktora Tezi), Isparta.
• Korkmaz, M., Özçelik H., Özgökçe, F. 2010. Economic importance and using purposes of Gypsophila L. and Ankyropetalum Fenzl (Caryophyllaceae) Genera of Türkiye. Second International. Symposium. on Sustainable Development, 8-9 June 2010, International Burch University, Sarajevo, Bosnia and Hersegovina.
• Nasır, E., Ali, S.I. 1986. Flora of Pakistan, Caryophyllaceae. Dept. of Botany, University of Karachi.
• Özçelik, H., Muca, B. 2010. Ankyropetalum Fenzl (Caryophyllaceae) cinsine ait türlerin türkiye’deki yayılışı ve habitat özellikleri. BIBAD (Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi). 3/2: 47-56.
• Özçelik, H., Özgökçe, F. 1996. Taxonomic Contributions to Genus Gyopsophila L. (Caryophyllaceae) from East Anatolia (Turkey). IV Th Plant Life of South West Asia Symposium, İzmir (Türkiye).
• Özçelik, H., Özgökçe, F. 1999. Gypsophila b itlisensis Bark. ve Gypsophila e legans Bieb. Üzerinde Morfolojik, taksonomik ve ekolojik araştırmalar. First International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 September 1999, Kütahya (Türkiye).
• Rechinger, K. H. 1963-84. Flora Iranica. 408-454.
• Sumaira, S., Mir, AK., Akbar, AM., Asma, J. 2008. Polen morphology of the genus Silene (Silene-Caryopyllaceae) from Pakistan. Biological Diversity and Conservation (BioDiCon), 1/2: 74-85.
• Tutin, T. G., Heywood, V. H., Burges, N.A., Valentine, D.H., Walters, S.M., Webb, D. A. 1964. Flora Europaea. Cambridge Univ. Vol. 1, 158-180.
• Williams, F. N. 1989. Revision of the forms of the Genus Gypsophila L. Jown Bot., London. 27: 321- 329.