Toprak düzenleyicileri ve azot uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim ve lif teknolojik özelliklere etkisi

Year 2020, Volume: 13 Issue: 3, 290 - 297, 15.12.2020

Yusuf Ziya Aygün Mehmet Mert

https://doi.org/10.46309/biodicon.2020.783255

Cited By: 7

Abstract

Çalışmada kimyasal gübre kullanımını azaltmak ve doğal kaynaklı toprak düzenleyiciler ile yeterli verim ve kaliteye ulaşmak amaçlanmıştır. 2019 yılında Amik Ovası koşullarında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülen bu çalışmada pamukta (Gossypium hirsutum L.) bazı verim ve kalite öğeleri incelenmiştir. Denemede ana parsellere toprak düzenleyiciler (leonardit ve zeolit, 1000 ve 2000 kg ha-1), alt parsellere farklı azot dozları (0, 5, 10, 15, 20 kg ha-1) yerleştirilmiştir. İncelenen özellikler içerisinde bitki boyu, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, koza kütlü ağırlığı, lif inceliği, mukavemet ve 100 tohum ağırlığı her iki faktörden de etkilenmemiş, ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Farklı azot dozları yalnızca çırçır randımanı üzerinde istatistiki öneme sahipken, verim ve lif uzunluğunda her iki faktörün interaksiyonu gözlemlenmiştir. Doğal kaynaklı toprak düzenleyicilerin sürdürülebilir tarım hususunda potansiyeli ortaya konmuştur.

Keywords

sürdürülebilir tarım, pamuk, azot, leonardit, zeolit

Supporting Institution

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Project Number

19.YL.008

Effects of soil conditioners and nitrogen applications on cotton (Gossypium hirsutum L.) yield and fiber technological properties

Abstract

This study aimed to reduce the use of chemical fertilizers and to reach sufficient yields and fiber quality with natural soil conditioners in 2019 growing season in Amik Plain, Hatay, Turkey. The experiment was carried out using randomized complete block design with split-plot arrangement in 3 replications. The treatments consisted of two soil conditioners (leonardite and zeolite, 1000 and 2000 kg ha-1) allocated in the main plots, and 5 nitrogen doses (0, 50, 100, 150 and 200 kg ha-1) applied in the subplots. Soil conditioners and applied nitrogen doses had no significant effect on plant height, number of monopodia, number of sympodia, number of boll, seed cotton weight per boll, fiber fineness, fiber strength and 100 seed weight. However, ginning percentage was the only parameters that significantly affected from nitrogen doses. The soil conditioner and nitrogen interaction was significant for yield and fiber length. Further studies are needed to determine the effects of soil conditioner and nitrogen application on yield and fiber properties under different soil and climate conditions.

Keywords

sustainable agriculture, cotton, nitrogen, leonardite, zeolite

Project Number

19.YL.008

References

• [1] Mert, M., (2011). Pamuk tarımının temelleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Teknik yayınlar Dizisi No: 7, İkinci Baskı, s.s. 282, Ankara.
• [2] Mert, M., Çalışkan, M.E., Günel, E., (1999). Farklı azot dozlarının pamuğun (Gossypium hirsutum L.) tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt II, Endüstri Bitkileri, 109-114, Adana.
• [3] Mert, M., (2017). Lif bitkileri. NOBEL Yayınları No: 1734, İkinci Baskı, s.s. 424, Ankara.
• [4] Mert, M., Akışcan, Y., Gençer, O., (2004). Inheritance of oil and protein content in some cotton generations. Asian Journal of Plant Sciences, 3(2): 174-176.
• [5] Cesur, C. (1995). Kahramanmaraş Şartlarında Farklı Azot Kaynakları ve Farklı Azot Dozlarının Maraş-92 (Gossypium hirsutum L.) Pamuk çeşidinin verim, verim unsurları ve bazı teknolojik özelliklere etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 54 s., Kahramanmaraş.
• [6] Durkal, Ö., Mert, M. (2017). Organik olarak yetiştirilen pamuk çeşitlerinin azot gereksiniminin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 22 (2), 19-34.
• [7] Karademir, E. (1997). Pamukta (Gossypium hirsutum L.) ekim zamanı ve azot dozlarının verim ve kalite üzerine etkisi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 49 s. Diyarbakır.
• [8] Boman, R.K., Westerman, R.L., (1994). Nitrogen and mepiguat chloride effects on the production of nonrank, irrigated, short-season cotton. USA. Journal of Production Agriculture, 7:1, 70-75
• [9] Main, C. L., Barber, L. T., Boman, R. K., Chapman, K., Dodds, D. M., Duncan, S., ... & Norton, E. R. (2013). Effects of nitrogen and planting seed size on cotton growth, development, and yield. Agronomy Journal, 105(6), 1853-1859.
• [10] Gençer, O. ve M. Oğlakçı., (1983). Farklı Sıra Arası Uzaklığı ve Azot Gübrelemesinin Pamuk Bitkisinin Verim ve Kalite Unsurlarına Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fak. Yıllığı, Sayı: 3-4, 179-192, Adana.
• [11] Berberoğlu, F., Karaltın, S., (2001). Farklı azot ve fosfor dozlarının Maraş-92 pamuk çeşidinde (Gossypium hirsutum L.) verim ve fizyolojik özelliklere etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi Bidirileri, Cilt II. (17-21 Eylül 2001), pp. 345-349, Erzurum
• [12] Karademir, Ç., Karademir, E., Doran, İ., & Altıkat, A. (2006). Farklı azot ve fosfor dozlarının pamuğun verim, verim bileşenleri ve bazı erkencilik kriterlerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 12(2), 121-129.
• [13] Cevheri, İ.C., (2016). Harran Ovası organik üretim koşullarında organik ve mikrobiyal gübre uygulamalarının bazı pamuk çeşitlerinde (Gossypium hirsutum L.) tarımsal ve lif kalite özellikleri üzerine etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, 167 s
• [14] Karaaltın, S., Berberoğlu, F., & Yılmaz, A. (2000). The Effect of Different Levels of Nitrogen and Phosphorus Fertilizers on Yield and Fiber Characteristics of Cotton. In The Interregional Cooperative Research Network on Cotton. A Joint Workshop and Meeting of the All Working Groups (pp. 20-24).
• [15] Anlağan, T.M., (2001). GAP Bölgesi Harran Ovası koşullarında farklı azot gübre dozlarının ve büyüme düzenleyicilerinin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) önemli tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi ve bunlar arasındaki ilişki. Türkiye V. Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri. 28-29 Nisan, Diyarbakır. S.211- 218.
• [16] Yolcu, S., (2009). Pamukta (Gossypium hirsutum L.) farklı azot doz ve uygulama zamanlarının verim ve verim unsurları ile bitki büyüme ve gelişmesini izleme parametrelerine etkisi (Dok.Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 136 s.
• [17] Akyol, N., (2013). Sıvı hayvan gübresinin pamuk tarımında üst gübre olarak kullanılabilirliği ve uygun doz araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 62s.
• [18] Varshney, O.P., (1977). Effect of nitrogen, phosphorus and potash alone and in various combinations on the development and yield of cotton (Gossypium hirsutum L.). Journal of Research, Punjab Agric. Univ. 14(1): 34-37.
• [19] Hassan, M., Muhammad, T., Nasrullah, M., Iqbal, M., Nasir, A., Haq, I., (2003). Cotton response to split application of nitrogen fertilizer. Asian J. Plant Sci., 2(6): 457-460.
• [20] Toklu, P., (2003). Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Azot Kullanım Etkinliğinin Damlama Sulama ve Salma Sulama Yöntemleri Yönünden Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 98 s.
• [21] Bibi, Z., Khan, N., Mussarat, M., Khan, M.J., Ahmad, R., Khan, I.U., Shahen, S., (2011). Response of Gossypium hirsutum genotypes to various nitrogen levels. Pak. J. Bot., 43(5): 2403-2409.
• [22] Hakoomat, A., Raheel, A.H., (2011). Growth, yield and yield components of american cotton (Gossypium hirsutum L.) as affected by cultivars and nitrogen fertilizer. International Journal of Scientific & Engineering Research, 2: 112.
• [23] Demir, M. (2019). Leonardit ile birlikte azaltılmış kimyasal gübrenin toprağın bazı özellikleri ve pamuk bitkisinin kütlü verimi üzerine etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ss 32. Şanlıurfa.
• [24] Oruçoğlu, H., Boyacı, S., Paşaoğlu, T., Öztürk, Z. (1989). Pamuk araştırma özetleri. (1967-1989). Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müd, Yayın No:12, Antalya.
• [25] Abduldahab, A., Hassanin, M.A., (1991). Analytical study of yield ıt’s component of Egyptian cotton under different N-levels and plant population densities. Bulltein of Faculty of Agriculture University of Cirio, 42(3): 1029-1041
• [26] Kechagia, U., Mitsios, J., Pashaliidis, C., Katranis, N., (1992). Effect of N levels on cotton quality parameters. FAO 2nd Consultation of the Inter Regional Coop. Res. Network on Cotton Proc. P. 192-195
• [27] Kıllı, F., Kasap, Y., Gençer, O., (1997). Farklı sıra arası ve azot gübrelemesinin Erşan92 çeşidinde (Gossypium hirsutum L.) lif verimi ve teknolojik özelliklere etkisi. Türkiye 2. Tarla Bitkiler Kongresi, 22-25 Eylül, S. 662-664, Samsun.
• [28] Aydemir, M., (1968). Azot ve su gelişim faktörlerinin pamuk verimine etkileri. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü, Nazilli.
• [29] Ramey Jr., H.H., (1986). Stress influences on fiber development. In: Mauney, J.R., Stewart, J.McD. (Eds.), Cotton Physiology. p. 315–359, The Cotton Foundation, Memphis, Tennessee, USA
• [30] Kökten, K., Atış, İ., Çeliktaş, N., Hatipoğlu, R. ve Tükel, T. (2005). Çukurova Kıraç Koşullarında Azot ve Fosfor Gübrelemesinin Fiğ (Vicia sativa L.)+Tritikale (X Tritosecale witmack) Karışımında Ot Verimi ve Kalitesine 35 Etkisi Üzerinde Bir Araştırma, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya, 2:791-796.
• [31] Aygün, C., Kara, İ., Sever, A. L., Erdoğdu, İ., Atalay, A. K., Özaydın, K. A., ... & Aydoğmuş, O. (2017). Eskişehir İli Meralarının Azotlu ve Fosforlu Gübre Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 6(1), 44-51.
• [32] Ertekin, İ., Yılmaz, Ş., Atak, M., Can, E., & Çeliktaş, N. (2017). Tuz stresinin bazı yaygın fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin çimlenmesi üzerine etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 10-18.
• [33] Şahin, C.B., Akçalı, C.T. (2016). Farklı NaCl Konsantrasyonlarının Bazı Pamuk Çeşitlerinin Çimlenmesi Üzerine Etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 2 (2) , 75-79.
• [34] Can, E., Arslan, M., Sener, O., Daghan, H. (2013): Response of strawberry clover (Trifolium fragiferum L.) to salinity stress. Research on Crops, 14(2), 576-584.
• [35] Yücel, E., Edirnelioğlu, E., Soydam, S., Çelik, S., & Çolak, G. (2009). Porsuk çayında ağır metal kirlilik düzeylerinin Myriophyllum spicatum Başaklı Sucivanperçemi bitkisi ile biyomonitörlenmesi. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 3(2), 133-144.