Talat Mümtaz (Yaman) ve Doğruluk Gazetesi’ndeki Kastamonu Tarihine Ait Yazıları (23 Teşrin-i Evvel-22 Kanun-ı Evvel 1930)

Year 2017, Volume: 6 Issue: 2, 30 - 55, 20.12.2017

Mustafa Bostancı , Veli İlker Dağsever

Abstract

Kastamonu doğumlu olan Talat
Mümtaz, bir süre ilkokul ve lise öğretmenliği yapmış, yurdun çeşitli
şehirlerinde Milli Eğitim Müdürlüğü ve Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi
Müdürlüğü görevlerinde bulunduktan sonra, memuriyetten ayrılarak ticari hayata
atılmıştır. Ticaret hayatında da memuriyette olduğu gibi üstün başarı
göstermiş; birçok şirket kurarak, yöneticiliğini yürütmüştür.

Talat Mümtaz, Halk Bilgisi
Derneği ve Halkevleri dönemlerinde çok iyi bir folklor derlemeci ve
araştırmacısıydı. Kastamonu tarihi ve Türk kültürüyle ilgili birçok eser vermiştir.
Ticarete atıldıktan sonra işlerinin çokluğu sebebiyle Kastamonu kültür hayatıyla
eskisi kadar ilgilenememiş, İstanbul’da şirketlerinin işlerini takip etmiştir.

Şimdiye
kadar Kastamonu tarihine ilişkin çeşitli ve teferruatlı çalışmalar, gerek
akademik camiada, gerekse bu işe meraklı araştırmacılar tarafından yapılmıştır.
Bu çalışmaların özellikle son yıllarda arttığı bir vakıadır. Kastamonu kent
tarihine ilişkin yeni belgeler bulundukça ve yapılan arkeolojik kazılar
neticesinde ortaya çıkarılan yeni obje ve yerleşim kültürleri de bu tarih
yazımını devam ettirecektir. Türkiye’de özellikle kent tarihi çalışmaları son
yıllarda hızlı bir artış göstermiş ve her kent gibi Kastamonu tarihi üzerine de
bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda, Cumhuriyet döneminde geniş ve
kapsamlı bir Kastamonu tarihini yazmayı başaran ve kendisi de Kastamonulu olan
Talat Mümtaz (Yaman) üzerinde durulmaya değer bir şahsiyettir. Onun, özellikle
Cumhuriyetin ilk yıllarında Kastamonu’da çıkan Doğruluk Gazetesinde, Kastamonu
tarihine ilişkin yazı dizisi, kent tarihi yazımı için incelenmesi gereken mühim
bir çalışmadır. Yine onun Paflagonya adlı eseri de bu alanda kaleme alınmış en
önemli çalışmalardan birisi olup başucu kaynağıdır.

Bu
çalışmada Talat Mümtaz ve 23 Ekim 1930 ve 22 Aralık 1930 tarihleri arasında
Kastamonu’da çıkan Doğruluk Gazetesindeki yazı dizisi ele alınmaya ve değerlendirilmeye
çalışılacaktır.

Keywords

Talat Mümtaz, Kastamonu, Kent Tarihi

References

• Ak, Mahmut (2006), TDV. İA, “İbrahim Hamdi” maddesi, C. 21, İstanbul, s. 314-316. Akyıldız, Ali (2006), TDV. İA, “Osmanlılar” maddesi, C. 33, İstanbul, s. 506-509. Çelebi, Ercan(2014), “Milli Mücadelede Kastamonu”, CTAD, Yıl: 10, Sayı: 19, Bahar, s. 105-117. Dede-torun “Talat Mümtaz”lardan Sepetçioğlu’na, Müzikten Kastamonuspor’a, Ticaretten Dernekçiliğe, Yeni Kastamonu. Com, 20 Şubat Pazartesi, Yıl: 13, S. 4963. Demircioğlu, Aziz (1973), 100 Yıllık Kastamonu Basını (1872-1972), Kastamonu. Ertaş, M. Yaşar (2015); “Osmanlı Seferlerinde Olağandışı Bir Kışlak: Kastamonu”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 18, 137-149. Eyupgiller, Kutgün ve Topçubaşı, Mine (2008), “Kastamonu’da 19. Yüzyıl Ticaret Yapıları”, METU JFA, 2008/2 (25,2) 1-20. Işık, İhsan (2007), Türkiye Edebiyatçıları ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, Elvan Yayınları, C. 9, s. 3808. İbret, Ünal; Aydınözü Duran ve Uğurlu Mustafa (2015), “Kastamonu Şehrinde Kültür ve İnanç Turizmi”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:32, Temmuz. Küçük, Nail (2014), Kastamonu Gezi Rehberi, Amaç Matbaası, İstanbul. Milliyet Gazetesi (28. 04. 1975), s. 5. Özkaya, Yücel (2006), TDV. İA, “Mütesellim” maddesi, C. 32, İstanbul, s. 203-204. Şahin, Burhan (2009), “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kastamonu Nüfusu”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S.17, Temmuz- Ağustos, s. 1-10. Talat Mümtaz (10 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 19, s. 2. Talat Mümtaz (11 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihîyesin”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 26, s. 2. Talat Mümtaz (13 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 21, s. 2. Talat Mümtaz (22 Kanunu evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 29, s. 2. Talat Mümtaz (23 Teşrini Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 15. s. 2. Talat Mümtaz (27 Teşrini Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 17, s. 2. Talat Mümtaz (27 Teşrinisani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 22, s. 2. Talat Mümtaz (4 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 24, s. 2. Talat Mümtaz (6 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 18, s. 2. Talat Mümtaz (8 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 25, s. 2. Tan, Nail (1975), “Talat Mümtaz Yaman”, Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı, Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 207-208. Tan, Nail (2005), “Kastamonulu Âşık Kemali Bibliyografyası”, Kültür Evreni, Sayı: 23, s. 52-58. Tan, Nail ve Tan, Özdemir (2004), Gurur Kaynağımız Kastamonulular II, BRC Basım, Ankara. Yakupoğlu, Cevdet (2008), “Selçuklu ve Beylikler Dönemi Kastamonu Yer Adları: Meyve İle İlgili Olanlar” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt/Volume XXIII, Sayı/Number 2, Aralık/December 2008, s. 159-184. Yaman, Talat Mümtaz (1935), Kastamonu Tarihi I “XV. asrın sonlarına kadar” , Ahmet İhsan Matbaası. Yaman, Talat Mümtaz (1935), Aşık Kemali, Hayatı ve Eserleri, Vilayet Matbaası, Kastamonu. Yılmaz, M. Serhat (2016), “Açıksöz Gazetesinde Yazı Yazan Önemli Şahsiyetler”, Milli Mücadelenin Anadolu’daki Basın Bayraktarı Hüsnü Açıksöz, 1896-1939, Yayına Hazırlayan, Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, I. Baskı, İstanbul. Yücel, Yaşar, Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I, TTK, Ankara 1991.