SPORDA ŞİDDET BAĞLAMINDA ANTİK YUNAN DÖNEMİNDE BOKS

Year 2016, Cilt: 5 Sayı: 3(Ek Sayı), 0 - 0, 31.12.2016

Ali Tekin , Gülcan Tekin Melih Çalışır

Abstract

Medeniyet öncesi toplumlarda şiddetin çok yaygın olduğu, insanların hayatlarını bu şekilde idame ettirebildikleri ve şiddetin kontrole tabi olmadığı düşünülmektedir (Keane, 1998). Düşüncenin ötesinde, şiddetin günümüzde ortaya çıkmış bir olgu olmadığı, köklerinin insanlık tarihinin başlangıcına dayandığı Hz. Âdem’in oğulları Habil ve Kabil arasında geçen hadiseden çok iyi bilinmektedir (Yetik, 2012).

Spor şiddeti, sporun kuralları dışında meydana gelen, zarar verici ve sporun amacıyla ilgisi olmayan davranış olarak tanımlanabilir (Terry ve Jackson, 1985). Modern sporlarda görülen şiddetin, şiddetin kaçınılmaz olduğu antik sporlara uzandığı söylenebilir. “Homer’in savaş kahramanlarının en çarpıcı özelliği, korkusuz ve cesur olmalarıdır. Tanrılar en çok korkusuz ve cesur olanları severler. Homer onları betimlerken, ata iyi binen, iyi güreşen, iyi kargı atan gibi sıfatlar kullanır. Onların dünyasında cesur olmak, iyi ve sağlam bir vücuda sahip olmak, kahramanca savaşmak bir erkeğin onuru için kesinlikle yapması gerekenlerdir. Bunları yapabilmek için de muhakkak spor faaliyetlerinde bulunarak vücutlarını geliştirmek durumundadırlar (Coşğun, 2011).” Antik dünyada şiddet ve spor arasındaki ilişki, spor ve savaş bağlantısından türetilmiştir. Sporun askeri hazırlık için bir yöntem olarak kullanıldığı aşikârdır. Spor yoluyla gerçek savaş olmaksızın askeri çatışma ortamı sağlanabilmiştir. Savaş taktikleri, askerlerin mükemmel bir fiziksel yapıya ve savaş zamanında paha biçilmez değeri olan dövüş becerilerine sahip olmalarını gerektirirdi ki bu beceriler dövüş sporlarından edinilmiştir (Poliakoff, 1995).

Birinin diğerine (insan veya hayvan) yumruk vurması, hayatta kalmak için “savunma veya saldırı” amacıyla yapılan çok eski bir davranıştır. “Yumrukla vurmak” eyleminin ilkel yapısı zamanla avlanma, savaş ve nihayetinde boks gibi organize bir spor için yapılan antrenmana dönüşmüştür. Boksun bilinen en eski sporlardan biri olduğu düşünülmekte (Potter, 2012), eldeki kanıtlara göre boksun izleri antik Mezopotamya’ya kadar uzanmaktadır (Resim.1). Boksta diğer sporlar gibi, antik atalarının bir mirası olarak günümüze gelmiştir. Dolayısıyla diğer antik sporlarda sıkça görülen şiddet öğesi, boks sporu içinde de muhtemelen vazgeçilmez olmuş bir unsurdur. Bu varsayımdan yola çıkarak, antik Yunan dönemi boksunda şiddetin nedenlerini, varlığını ve düzeyini,  kullanılan malzemeleriyle ele alarak antik boksu sporda şiddet açısından tanıtmak bu çalışmanın amacıdır. İkincil kaynak araştırma yöntemi kullanılarak yapılan çalışmanın bilgi toplama araçları; mevcut içerisinden döneme ait ulaşılabilen boksla ilgili yazılı eserler, toprak kaplar, resimler, vazolar ve amforalar gibi arkeolojik kanıtlardır.

References

• Aeschylus; The Eumenides, Translated by Herbert Weir Smyth, Harvard University Press, William Heinemann Ltd., London-1926.
• Alaeddin Şenel; Siyasal Düşünceler Tarihi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara-2011.
• David Gilman Romano; Athletics and Mathematics in Archaic Corinth: The Origins of the Greek Stadion. American Philosophical Society, Philadelphia-1993.
• David Potter; The Victor’s Crown: A History of Ancient Sport from Homer to Byzantium, Oxford University Press, New York-2012.
• Edward J. Kotynski; The Athletics of the Ancient Olympics: A Summary and Research Tool, 2006, (http://www.oocities.org/ejkotynski/Olympics.pdf), erişim tarihi: 01.12.2016
• Georg Kaibel; Epigrammata Graeca, no. 942. Berlin-1878.
• Hesiod; Works and Days, Çev: Hugh G. Evelyn-White, Harvard University Press, William Heinemann Ltd., London-1914.
• Homer; Iliad, translated by Augustus Taber Murray, Harvard University Press; William Heinemann Ltd, London-1924.
• Homer; Odysseus, translated by Robert Fagles, Penguin Books Limited, New Zealand-1997.
• John Keane; Şiddetin Uzun Yüzyılı, Çeviren: Bülent Peker, Dost Yayınları, Ankara-1998.
• Judith Swaddling; The Ancient Olympic Games, 2. Baskı, University of Texas Press, Austin-1999.
• Ludwig Drees; Olympia: Gods, artists and athletes, Pall Mall P., London-1968.
• Michael B. Poliakoff; Ancient Combat Sports: Combat at the ancient Olympics, (http://www.biblicalarchaeology.org/daily/ancient-cultures/daily-life-and-practice/ancient-combat-sports/), erişim tarihi: 30.10.2016.
• Michael B. Poliakoff; Combat Sports in the Ancient World: Competition, Violence, and Culture (Sports and History Series), Yale University Press, London-1995.
• Michael Smith; What is sports violence?(in Sports Ethics: An Anthology, by Jan Boxill), Blackwell Publishers Ltd., Oxford-2003.
• Neil Faulkner; A Visitor’s Guide to the Ancient Olympics. Yale University Press, London-2012.
• Nigel B. Crowther; “The Evidence for Kicking in Greek Boxing”, The American Journal of Philology, 111(2), 1990, pp.176-181.
• Pausanias; Description of Greece, translated by William Henry Samuel Jones ve H.A. Ormerod, 4 cilt, Harvard University Press, William Heinemann Ltd., London-1918.
• Peter C. Terry-John J. Jackson, “The Determinants and Control of Violence in Sport”, Quest, 37(1), 1985, pp. 27-37.
• Pindar; The Olympian and Pythian Odes, Çev: Basil L. Gildersleeve, Harper and Brothers. New York-1885.
• R. Tood Jewell; “Violence and Aggression in Sporting Contests: A Brief History of Violence and Aggression in Spectator Sports”, Sports Economics, Management and Policy, 4, 2012, pp.11-26.
• Sena Coşğun; Eski Yunan’da Çocukların ve Gençlerin Eğitimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi ABD Tarih Öğretmenliği Programı Yüksek Lisans Tezi, İzmir-2011.
• Siobhan McElduff; Greek Spectacles and Games: A supplementary sourcebook on Greek sports, (https://www.academia.edu), erişim tarihi: 28.10.2016.
• Stephen G. Miller; Ancient Greek Athletics, Yale University Press, New Haven-2004.
• Steve Craig; Sports and Games of the Ancients, Sports and Games through History Series, Greenwood Press, Connecticut-2002.
• Tekin A-Tekin G. “Antik Yunan Dönemi: Spor ve Antik Olimpiyat Oyunları,” Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 2014, ss. 121-140.
• Thomas F. Scanlon; “Greek Boxing Gloves: Terminology and Evolution”, Stadion, 1982/3, pp. 8-9.
• Victoria Price, Olympics, St. James Press, Detroit, 2000.
• Waldo E. Sweet; Sport and Recreation in Ancient Greece: A Sourcebook with Translations, Oxford University Press, New York-1987.
• Walter R.M. Lamb, Plato:Gorgias, 12 cilt, Harvard University Press, William Heinemann Ltd., London-1967.
• William J. Baker; Sports in the Western World, University of Illinois Press, Chicago-1982.
• Zübeyir Yetik, Kabil: İlk Kan, İlk Cinayet, İlk Katil, Pınar Yayınevi, İstanbul-2012.