Türkiye'de Özel Okullaşma

Year 2019, Volume: 8 Issue: 1, 263 - 276, 30.06.2019

Evşen Altun Aslan

Abstract

Günümüzde eğitim örgün ve yaygın olmak üzere iki
farklı biçimde gerçekleştirilmektedir. Örgün eğitim, ilkokul, ortaokul, lise ve
üniversite eğitimini kapsar. Örgün eğitim resmi ve özel okullar tarafından
verilmektedir. Resmi eğitim, parasız, giderleri devlet bütçesinden karşılanan okullar
tarafından verilirken, özel okulların giderleri gerçek veya tüzel kişilerden
elde edilen gelirlerden karşılanır. Örgün eğitimde tarihsel süreçte öncelikle
resmi okullar inşa edilmiştir. Ancak yapısal koşulların etkisi ile birlikte
özel okullar da kurumsallaşmaya başlamıştır. Bu bağlamda tarihsel süreçte özel
okulları ortaya çıkaran yapısal koşulları anlamak, bugün eğitim alanında
uygulanan neoliberal politikaların etkisi ile birlikte niceliksel olarak artan
özel okullaşma meselesini anlamak için önemlidir. Elinizde tuttuğunuz bu
çalışma, tarihsel süreçte özel okulların yaygınlaşmasında yapısal faktörlerin
etkisini Türkiye özelinde göstermeyi amaçlamaktadır. Çalışmamız veri seti
ikinci el kaynaklardan oluşan nitel bir araştırmadır. 

Keywords

eğitim, özel okul, neoliberalizm

References

• Akyüz, Y. (2011). Osmanlı Döneminden Cumhuriyete Geçilirken Eğitim-Öğretim Alanında Yaşanan Dönüşümler, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2):9-22.
• Aronowitz. S. ve Giroux, H. (1987). Education Under Siege, The Conservative, Liberal, And Radical Debate Over Schooling, London: Routledge & Kegan Paul .
• Baytal, Y. (2000). Tanzimat ve II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikaları, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 11:23-32.
• Çelebi, M. (2004). Atatürk’ün Himayesinde Kurulan Türk Maarif Cemiyeti (1928-1933). Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, 19(2): 35-53.
• Duman, İ.H. (2005). Azınlık Hakları ve Lozan Antlaşması, TBB Dergisi, 57: 308.
• Doğan, İ. (2012). Eğitim Sosyolojisi, İstanbul: Nobel Yayınları.
• Garipağaoğlu, B.Ç. (2016). Özel Dershanelerden Özel Okullara Dönüşüm Projesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1): 140-162.
• Gündüz, M. (2015). Türkiye’de Eğitimin Kısa Tarihi, Türkiye’de Eğitim Politikaları (Der. Arife Gümüş), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• İnal, K. (2006). Neoliberal Eğitim ve Yeni İlköğretim Müfredatının Eleştirisi, Praksis Dergisi, 14: 265-287.
• Keçeci Kurt, S. (2012). Osmanlı Devlet’inde Türklerin Açtığı Özel Mektepler, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19): 105-123
• Kulaksızoğlu, A., Çakar M. ve Dilmaç, B. (1999). Türkiye’de ve Dünyada Özel Okulların Yapısı ve Gelişimi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11:219-232.
• Kurul, N. (1994). Eğitim İstemi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2):781-191.
• Rutz, H.J. ve Balkan, E.M. (2015). Sınıfın Yeniden Üretimi, Eğitim, Neoliberalizm ve İstanbul’da Yeni Orta Sınıfın Yükselişi, çev. Neşecan Balkan, İstanbul: H2o Kitap.
• Sakaloğlu, N. (2018). Türkiye Eğitim Tarihi 11-20. Yüzyıllar, İstanbul: Alfa Yayınları
• Sallan Gül, S. (2006). Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa! Yeni Liberalizm ve Muhafazakârlık Kıskacında Refah Devleti, Ankara: Ebabil Yayınları.
• Şimşek, H. (2014). Osmanlı Devleti’nde Özel Okullar ve İlk Türk Özel Okulunun Tarihçesine Dair Yeni Bilgiler, Bilig, 68: 209-230.
• Okçabol, R. (1990). Eğitimde 1980'li Yıllar. Eğitim ve Bilim, 14(78):61-71.
• Tan, M. (1987). Eğitimde Fırsat Eşitliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1-2): 245-259.
• Toprak, Z. (2002). Ankara’nın İlk Özel Koleji 1928-1938, Toplumsal Tarih, 105:54-57.
• Tüleykan, H. ve Bayramoğlu, S. (2016). Türkiye’de 24 Ocak Kararları ile Başlayan Finansal Serbestleşmenin Günümüz İktisadi ve Mali Yapısına Yansımaları, The Journal of Academic Social Science Studies, 44: 401-420.
• Yıldız, N. (2008). Neoliberal Küreselleşme ve Eğitim, D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11: 13-32.
• Yorulmaz, Ş. (2000). Osmanlı-Fransız İlişkileri Çerçevesinde Osmanlı Topraklarında Açılan Fransız Kültür Kurumları ve Bunların Meşruiyet Kazanması (19. yüzyıl-20. yüzyıl başları), OTAM, 11:697-768.
• Uygun, S. (2003). Türkiye’de Dünden Bugüne Özel Okullara Bir Bakış (Gelişim ve Etkileri), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2): 107-120.
• T.C. Anayasası (1982) T.C. Resmî Gazete (18/10/1982).
• 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu (1965) T.C. Resmî Gazete, 18081, (08/06/1965)
• 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu (2007) T.C. Resmî Gazete, 10015, (8/2/2007)
• Eğitim Reformu Girişimi, Eğitim İzleme Raporu, http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/EIR_2017_2018_29.11.18.pdf Erişim Tarihi (25.11.2018)
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğrenim Gören/Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim Desteği Uygulama E-Kılavuzu,2014,2015,2016,2017,2018.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/%C4%B0kinci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1968-1972%E2%80%8B.pdf Erişim Tarihi (03.12.2018)
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Be%C5%9Finci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1985-1989.pdf Erişim Tarihi (03.12.2018)
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/D%C3%B6rd%C3%BCnc%C3%BC-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1979-1983%E2%80%8B.pdf Erişim Tarihi (03.12.2018)
• Türk Eğitim Derneği, Tarihçe, https://www.ted.org.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF0046571F068D009C Erişim Tarihi (14.12.2018)