The Relationship Between Student Nurses' Healthy Lifestyle Behaviours and Health Beliefs For Colorectal Cancer Prevention

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 595 - 608, 07.08.2025

Burcu Duluklu , Ayşe Arıkan Dönmez

https://doi.org/10.46413/boneyusbad.1573313

Abstract

Aim: To consider the association between healthy lifestyle behaviours and health belief levels towards colorectal cancer prevention on nursing students.
Material and Method: This descriptive, correlational study was conducted with 273 undergraduate nursing students. Descriptive informations form, Bristol Stool Chart, Healthy Lifestyle Behaviours Scale-II (HLBS-II) and Colorectal Cancer Screening Belief Scale (CCSBS) were used for data collection. Descriptive statistics, Pearson Correlation Coefficient, independent sample t-test, one-way ANOVA and Mann Whitney-U test were used in data analysis.
Results: The mean age of the participants was 20.98±1.59 years. While the students had the lowest mean of HLBS-II in the physical activity sub-dimension, they had the lowest mean in CCSBS in susceptibility sub-dimension. While growing age has an increasing effect on nutrition, spiritual-growth and confidence-benefits-health motivation perception, it has a decreasing effect on the perceived barrier (p<0.05). Regular exercise for 30 minutes or more per day had a positive effect on HLBS-II scores (p<0.05). Those with a familial history of colorectal cancer had a higher susceptibility perception, and those who exercised regularly had a significantly higher health motivation perception (p<0.05).
Conclusion: Study findings revealed that nursing students with higher trust-benefit and health motivation perception had higher healthy lifestyle behaviours.

Keywords

Colorectal cancer, Health beliefs, Healthy lifestyle, Nursing students

Öğrenci Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile Kolorektal Kanserden Korunmaya Yönelik Sağlık İnançları Arasındaki İlişki

Abstract

Amaç: Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarıyla kolorektal kanserden korunmaya yönelik sağlık inanç düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı, ilişkisel tipteki bu araştırma 273 hemşirelik lisans öğrencisiyle gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında, tanıtıcı bilgiler formu, Bristol Gaita Skalası, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II (SYBDÖ-II) ve Kolorektal Kanserden Korunmaya Yönelik Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (KKKYSİMÖ) kullanıldı. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Pearson Korelasyon Katsayısı, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Mann Whitney-U testi kullanıldı.
Bulgular: Katılımcıların yaşları ortalama 20.98±1.59 yıldı. Öğrenciler, SYBDÖ-II’de en düşük puanı fiziksel aktivite alt boyutundan, KKKYSİMÖ’de ise duyarlılık algısı alt boyutundan aldı. Yaş artıkça öğrencilerin beslenme, manevi gelişim ve güven-yarar-sağlık motivasyonu algısı düzeylerinin arttığı, engel algılarının ise azaldığı belirlendi (p<0.05). Günde 30 dakika ve daha uzun süre düzenli egzersiz yapmanın SYBDÖ-II puanlarını etkilediği saptandı (p<0.05). Ailesel kolorektal kanser öyküsü olanların duyarlılık algısının, düzenli egzersiz yapanların ise sağlık motivasyonu algısının anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlendi (p<0.05).
Sonuç: Araştırma bulguları, güven-yarar ve sağlık motivasyonu algısı yüksek olan hemşirelik öğrencilerinde, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının daha yüksek olduğunu gösterdi.

Keywords

Kolorektal kanser, Hemşirelik öğrencileri, Sağlık inancı, Sağlıklı yaşam tarzı

Ethical Statement

Araştırmanın Etik Yönü: Bu çalışma için etik kurul onayı Hacettepe Üniversitesi Etik Komisyonundan (Tarih: 18.04.2022 ve Sayı No: 2139769) ve kurum onayı Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dekanlığından (Tarih: 22.04.2022 ve Sayı No: 2151102) alınmıştır.

Supporting Institution

Bu araştırma, kamu, ticari veya kâr amacı gütmeyen sektörlerdeki fon sağlayıcı kuruluşlardan herhangi bir özel hibe almamıştır.

Thanks

Araştırmacılar, araştırmaya katkı veren tüm öğrenci hemşirelere teşekkür eder.

References

• Açıkgöz, S. (2023). Yetişkin bireylerin kolorektal kanserle ilişkili sağlık inançları ve kolorektal kanser tarama davranışları. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 17(4), 505-511. doi:10.21763/tjfmpc.1353726
• Akhagba, O. (2021). Religiousity and perceived susceptibility of Nigerian women towards cervical cancer screening in Poland. Polish Journal of Applied Sciences, 5(3), 25-32.
• Aksuoğlu, A., Özşaker, E. (2023). Hemşirelik öğrencilerinin kendi meme kanseri farkındalıkları, sağlık inançları ve meme kanseri önleme davranışları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Almadi, M. A., Mosli, M. H., Bohlega, M. S., Al Essa, M. A., AlDohan, M. S., Alabdallatif, T. A., … Mandil, A. (2015). Effect of public knowledge, attitudes, and behavior on willingness to undergo colorectal cancer screening using the health belief model. Saudi Journal of Gastroenterology: Official Journal of the Saudi Gastroenterology Association, 21(2), 71-77. doi:10.4103/1319-3767.153814
• Alpar, C. (Ed.). (2022). Spor sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik güvenirlik SPSS de çözümleme adımları ile birlikte. (7. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Amirsasan, R., Akbarzadeh, M., Akbarzadeh, S. (2022). Exercise and colorectal cancer: prevention and molecular mechanisms. Cancer Cell International, 22(1), 247. doi:10.1186/s12935-022-02670-3
• Aoun, C., Nassar, L., Soumi, S., El Osta, N., Papazian, T., Rabbaa Khabbaz, L. (2019). The cognitive, behavioral, and emotional aspects of eating habits and association with impulsivity, chronotype, anxiety, and depression: A cross-sectional study. Frontiers in Behavioral Neuroscience, (6)13, 204. doi:10.3389/fnbeh.2019.00204
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Bakır, B., Çalapkorur, S. (2022). Üniversite öğrencilerinin beslenme durumları, posa tüketimleri ve bağırsak alışkanlıklarının değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(1), 33-40.
• Arıcan, H. Ö. B. (2021). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 59-73.
• Bray, F., Laversanne, M., Sung, H., Ferlay, J., Siegel, R. L., Soerjomataram, I., Jemal, A. (2024). Global cancer statistics 2022: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 74(3), 229-263. doi: 10.3322/caac.21834
• Carr, P. R., Weigl, K., Edelmann, D., Jansen, L., Chang-Claude, J., Brenner, H., Hoffmeister, M. (2020). Estimation of absolute risk of colorectal cancer based on healthy lifestyle, genetic risk, and colonoscopy status in a population-based study. Gastroenterology, 159(1), 129-138. doi:10.1053/j.gastro.2020.03.016
• Çetinkaya, S., Sert, H. (2021). Healthy lifestyle behaviors of university students and related factors. Acta Paulista de Enfermagem, 34, eAPE02942. doi:10.37689/acta-ape/2021AO02942
• Demirtaş, A., Özdemir, A. (2021). Üniversite öğrencileri arasındaki sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kesitsel değerlendirilmesi. Social Sciences Studies Journal, 7(79), 1001-1010. doi:10.26449/sssj.3036
• Hermanussen, M., Scheffler, C., Groth, D., Aßmann, C. (2015). Height and skeletal morphology in relation to modern life style. Journal of Physiological Anthropology, 34(41), 1-5.
• Holt, C. L., Litaker, M. S., Scarinci, I. C., Debnam, K. J., McDavid, C., McNeal, S. F., ..., Martin, M. Y. (2013). Spiritually based intervention to increase colorectal cancer screening among African Americans: screening and theory-based outcomes from a randomized trial. Health Education & Behavior, 40(4), 458-468.
• Jacob, J. S., Panwar, N. (2023). Effect of age and gender on dietary patterns, mindful eating, body image and confidence. BMC Psychology, 11(1), 264.doi:10.1186/s40359-023-01290-4
• Jacobs, L. A. (2002). Health beliefs of first-degree relatives of individuals with colorectal cancer and participation in health maintenance visits: A population-based survey. Cancer Nursing, 25(4), 251-265. doi:10.1097/00002820-200208000-00001
• Kowalkowska, J., Poínhos, R. (2021). Eating behaviour among university students: relationships with age, socioeconomic status, physical activity, body mass index, waist-to-height ratio and social desirability. Nutrients, 13(10), 3622. doi:10.3390/nu13103622
• Lau, J., Lim, T. Z., Jianlin Wong, G., Tan, K.-K. (2020). The health belief model and colorectal cancer screening in the general population: A systematic review. Preventive Medicine Reports, 20(2), 101223. doi:10.1016/j.pmedr.2020.101223
• Lewandowska, A., Rudzki, G., Lewandowski, T., Stryjkowska-Góra, A., Rudzki, S. (2022). Risk factors for the diagnosis of colorectal cancer. Cancer Control: Journal of the Moffitt Cancer Center, 29, 10732748211056692. doi:10.1177/10732748211056692
• Lewis, S. J., Heaton, K. W. (1997). Stool form scale as a useful guide to intestinal transit time. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 32(9), 920-924. doi:10.3109/00365529709011203
• Li, Y., Xia, P. F., Geng, T. T., Tu, Z. Z., Zhang, Y. B., Yu, H. C., … Pan, A. (2023). Trends in self-reported adherence to healthy lifestyle behaviors among US adults, 1999 to March 2020. JAMA Network Open, 6(7), e2323584. doi:10.1001/jamanetworkopen.2023.23584
• Lin, I. P., Chung, D. T., Lee, L. Y., Hsu, H. J., Chen, S. C. (2020). Health belief, behavior intention, and health behaviours related to colorectal cancer screening in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(12). doi:10.3390/ijerph17124246
• Mato, M., Tsukasaki, K. (2020). Relationship between breakfast consumption and health-related habits among university students in Japan. Japanese Journal of Public Health, 67(11), 791-799. doi:10.11236/jph.67.11_791
• Mogeni, B. K., Ouma, L. O. (2022). Dietary patterns, behaviours, and their associated factors among university students in coastal Kenya. Cogent Food & Agriculture, 8(1). doi:10.1080/23311932.2022.2132873
• Omran, S., Ismail, A. A. (2010). Knowledge and beliefs of Jordanians toward colorectal cancer screening. Cancer Nursing, 33(2), 141-148. doi:10.1097/NCC.0b013e3181b823f3
• Ozsoy, S. A., Ardahan, M., Özmen, D. (2007). Reliability and validity of the colorectal cancer screening belief scale in Turkey. Cancer Nursing, 30(2), 139-145. doi:10.1097/01.NCC.0000265012.25430.30
• Ryan, M., Brindal, E., Roberts, M., Hickson, R. I. (2024). A behaviour and disease transmission model: incorporating the Health Belief Model for human behaviour into a simple transmission model. Journal of the Royal Society Interface, 21(215), 20240038.
• Sawicki, T., Ruszkowska, M., Danielewicz, A., Niedźwiedzka, E., Arłukowicz, T., Przybyłowicz, K. E. (2021). A review of colorectal cancer in terms of epidemiology, risk factors, development, symptoms and diagnosis. Cancers, 13(9), 2025. doi:10.3390/cancers13092025
• Schultchen, D., Reichenberger, J., Mittl, T., Weh, T. R. M., Smyth, J. M., Blechert, J., Pollatos, O. (2019). Bidirectional relationship of stress and affect with physical activity and healthy eating. British Journal of Health Psychology, 24(2), 315-333. doi:10.1111/bjhp.12355
• Sert, A. (2019). Tıp fakültesi ve meslek yüksekokulu öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 17(2), 132-142. doi:10.20518/tjph.395198
• Shaukat, A., Levin, T. R. (2022). Current and future colorectal cancer screening strategies. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 19(8), 521-531. doi:10.1038/s41575-022-00612-y
• Taflinger, S., Sattler, S. (2024). A situational test of the health belief model: How perceived susceptibility mediates the effects of the environment on behavioral intentions. Social Science & Medicine, 346, 116715.
• Tekiner, S., Peker, G. C., Doğan, M. C. (2021). Colorectal cancer screening behaviors. PeerJ, 9, e10951. doi:10.7717/peerj.10951
• Vaziri Esfarjani, S., Zamani, M., Ashrafizadeh, S. S., Zamani, M. (2023). Association between lifestyle and height growth in high school students. Journal of Family Medicine and Primary Care, 12(12), 3279-3284. doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_8_23
• Walker, S., Hill-Polerecky, D. (1996). Psychometric evaluation of the health promoting life style profile II. Payesh, 11, 849-856.
• World Health Organization. (2020). World Health Organization 2020 Guidelines on Physical Activity and Sedentary Behaviour, Geneva.
• Yoon, E. S., So, W.-Y., Jang, S. (2023). Association between perceived psychological stress and exercise behaviors: A cross-sectional study using the survey of national physical fitness. Life, 13(10), 2059. doi:10.3390/life13102059
• Yu, J., Feng, Q., Kim, J. H., Zhu, Y. (2022). Combined effect of healthy lifestyle factors and risks of colorectal adenoma, colorectal cancer, and colorectal cancer mortality: Systematic review and meta-analysis. Frontiers in Oncology, 12. doi:10.3389/fonc.2022.827019
• Zare, M., Ghodsbin, F., Jahanbin, I., Ariafar, A., Keshavarzi, S., Izadi, T. (2016). The effect of health belief model-based education on knowledge and prostate cancer screening behaviors: a randomized controlled trial. International journal of community based nursing and midwifery, 4(1), 57.
• Zhou, J., Zhao, L., Liu, Y., He, L., Yang, F., Wang, H., … Tan, Q. (2023). Relationship between health information literacy and health promoting lifestyle among first-degree relatives of patients with colorectal cancer in China: The mediating effect of health belief. Frontiers in Public Health, 11. doi:10.3389/fpubh.2023.1178848