Bor gübrelemesinin Trakya yöresinde ayçiceği verimi üzerine etkisi / Effect of boron fertilizing on sunflower yield in Thrace region

Year 2016, Volume: 1 Issue: 2, 74 - 85, 09.09.2016

İlker Kurşun , Mehmet Ali Gürbüz Emine Günay Yalçın Kaya , Göksel Evci , Sami Süzer , Veli Pekcan

Abstract

Trakya yöresinde ayçiçeği tarımı yapılan alanların tamamını temsil edecek biçimde Büyük Toprak Grubu haritalarına göre toplam 409 noktadan koordinatlar CBS ile belirlenmek üzere toprak ve yaprak örnekleri alınmıştır. Örnekleme metodu olarak kare-grid metodu (5.000 m. X 5.000 m.) kullanılmıştır. Trakya Yöresinde ayçiçeği ekilişi yapılan tüm alanları temsil edebilecek biçimde toprak ve yaprak örnekleri alınmıştır. Büyük Toprak Grupları dikkate alınarak ayçiçeği ekilişinin yoğun olduğu alanlarda örnekleme sıklığı artırılarak (1.000 m. X 1.000 m.)’ ye kadar daraltılmıştır. Ayrıca Trakya’da ekilişi yaygın olarak yapılan çeltik tarım arazileri ve diğer tarım ürünlerinin yoğun biçimde ekiliş alanına sahip olduğu bölgeler bağ, meyve yetiştiriciliği yapılan alanlar, ormanlık bölgeler örnekleme dışında tutulmuştur.

            Alınan toprak örnekleri analize tabii tutulduğunda; Edirne ili ayçiçeği ekiliş alanlarının %23’ ü, Kırklareli ilinin %22’ si, Tekirdağ ilinin %7’ si, İstanbul ilinin Trakya bölümünde yer alan toprakların %5’ i ve yine Çanakkale ilinin Trakya bölümünde yer alan toprakların %8’ inde bor seviyesinin 0,5 mg/kg seviyesinin altında olduğu saptanmıştır. Tüm Trakya Yöresi ayçiçeği ekiliş alanlarının %16’ sı bor bakımından olukça fakirdir.

2013 ve 2014 yılında kurulan tarla denemelerinde topraktan ve yapraktan bor uygulamaları sonucu hem toprakların hem de yaprakların bor kapsamlarında istatistiki anlamda önemli artışlar olmuştur. 2013 yılı ve 2014 yılında kurulan toplam 18 tarla denemesinin 16’ sından verim sonuçları alınmıştır. Yapılan varyans analiz sonuçlarına göre 9 denemenin sonucu %99, 4 denemenin sonucu ise %95 önem seviyesinde önemli bulunmuştur. 3 deneme ise istatistiki anlamda önemsizdir. 2014 yılında kurulan demonstrasyon çalışmasında da toprak ve yapraktan bor uygulaması verim artışı sağlamış ve yapılan istatistiki analizde bu artış %99 güven seviyesinde önemli bulunmuştur. Trakya Yöresinde ayçiçeği yetişme döneminde yıllık yağış çok yıllık ortalamalar civarında ise; 0,5 mg/kg altında bor tespit edilmiş alanlarda; 0.1 kg B/da topraktan uygulanmalıdır.

Keywords

Ayçiçeği, bitki besleme bor, mikro element, Trakya Yöresi.

References

• Süzer S, Ayçiçeği yetiştiriciliği, http://hayrabolutb.org.tr/ media/ziraat/Aycicegi-Tarimi.pdf, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Edirne, 2010.
• http://www.boren.gov.tr/content/docs/boren-bitkiler.pdf., Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü, Ankara.
• Cantürk M., Onar R., Gündüz M., Bor, çevre ve toprak, Kırsal Çevre Yıllığı, Ankara, 2002.
• Gündeşli M. A., İlkbaharda yapraktan bor uygulamasının gemlik zeytin çeşidinde meyve tutumu üzerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş 2005.
• Katar D., Arslan Y., Kodaş R., Subaşı İ., Mutlu H., Bor uygulamalarının Aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinde verim ve kalite unsurları üzerine etkilerinin belirlenmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (2) 2014. [6] Richards L. A., Diagnosis and Improvements of Saline and Alkali Soils, Department of Agriculture, Handbook, No:60, U.S., 1954.
• Soil Survey Staff, Soil Survey Manuel USDA Agriculture Handbook, 18. Goverment Pirinting Office, Washington, D.C., 1951.
• Bouyoucos G. J., Hydrometer method improved for making particle size analysis of soil, Agriculture Journal, 54, 464-465, 1962.
• Çağlar K. Ö., Toprak Bilgisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1949.
• Tok H. H., Bitki Besleme, Trakya Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Yayın no:109, ders kitap no:69 Tekirdağ, 1997.
• Tüzüner A., Toprak ve Su Analiz Laboratuvarları, El Kitabı, Ankara, 1990.
• Lindsay W. L., Norwe l W. A., Development of a DTPAsoil test for zinc, iron, manganase and copper, Soil Science Society of America Journal, 42, 421-428, 1978.
• Boren-Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2013.
• Kacar B., Bitki ve toprağın kimyasal analizleri III, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, 468, Ankara, 1998.
• Isaac A. R., Kerber J. D., Instrumental methods for analysis of soil and plant tissue, Perkin Elmer Corp., Atomic Absorption Dept., Norwalk, Conn, 1969.
• Yurtsever N., Deneysel istatistik metotları, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No: 121, Ankara, 1984.
• Nable R, Banuelos G., Paul G. J., Boron toxicity, Plant and Soil, 193, 181-198, 1997.