Abstract
ÖZET
Os sacrum sakral, lumbosakral ve sakroiliak şekil bozuklukları veya yaralanmalarının tedavisinde fu¨zyon
ve stabilizasyon alanına dahil edilen o¨nemli bir kemiktir. Bu çalışmada kuru os sacrum o¨rnekleri u¨zerinde
detaylı morfometrik o¨lçu¨mler yapılması amaçlandı. Çalışma Erciyes Üniversitesi Anatomi Anabilim dalında
bulunan 47 sacrum ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Anatomi Anabilim dalından gelen 5 adet os sacrum
o¨rnekleri u¨zerinde 0.01 milimetre (mm) duyarlılıgˆındaki dijital kumpas kullanılarak yapıldı. Kuru kemik
o¨rneklerinde yaş ve cinsiyet ayırımı yapılmadı. Os sacrum kemiği üzerinde hiatus sacralis uzunluğu, cornu
sacraleler arası mesafe gibi 10 adet parametrede ölçümler yapıldı. Os sacrum’un normal anatomik yapısının
ve morfometrik degˆerlerinin iyi bilinmesi, bu bo¨lgeye uygulanan operasyonlar sırasında muhtemel komplikasyonları
o¨nleyebilir. Bu çalışmanın os sacrum’a yo¨nelik cerrahi yaklaşımlarda cerrahlar ve klinisyenlere yararlı
olacagˆını düşünmekteyiz. Ayrıca epidural kaudal anestezinin inguinal, ürogenital, rektal bölgeye yapılan
operasyonlarda uygulamasından ve komplikasyonların azaltılmasında kullanılan yöntem olmasından dolayı
bu çalışmanın anatomik rehber olacağı kanaatindeyiz.
Anahtar Sözcu¨kler: Sakrum; Morfometri; Hiatus sacralis; Cornu sacrale
ABSTRACT
Os sacrum sacral is an important bone included in the fusion and stabilization area in the treatment of the
lumbosacral and sacroiliac shape disorders. In this study, the purpose was to make detailed morphometric
measurements on os sacrum samples.
The study was conducted on the 5 os sacrum samples brought from Sivas Cumhuriyet University, Anatomy
Department, and on 47 sacrum samples that were brought from Erciyes University Anatomy Department
by using a digital compass with 0.01-millimeter (mm) sensitivity. Age and gender discriminations were not
made on the dry bone samples. Ten different measurements were performed on the os sacrum like the
length of the hiatus sacralis and the distance between cornu sacrales. The length of the hiatus sacralis was
measured as 19,84±9,32 mm in average. The minimum measurement value was determined as 6,85 and
the maximum measurement value was determined as 48,80 mm. The distance between cornu sacrales was
determined to be 12,63±3,02 mm in average. The distance between the foramina sacralia posteriora (S2)
height and the apex of the hiatus sacralis was found to be 21,69±6,86 mm. The width of the canalis sacralis
was measured as 20,85±3,62 mm in average.
Knowing the normal anatomic structure and morphometric values of the os sacrum well may avoid possible
complications that may occur during surgeries in this area. We believe that this study will be useful for
surgeons in surgical approaches to os sacrum. In addition, we also believe that the present study will be an
anatomic guide for surgeons because the caudal anesthesia is applied in operations in inguinal, urogenital
and rectal areas, and it is the method used to reduce the complications.
Keywords: Sacrum; Morphometri; Hiatus sacralis; Cornu sacrale