ORTA ÖĞRETİM KURUMLARINDA SPORA KATILIMIN ÇOCUĞUN AHLAKİ GELİŞİMİNE ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 1, 59 - 68, 01.04.2009

Mehibe Akandere Gulsum Baştuğ Elif Dilara Güler

Öz

Ortaöğretim okullarında Beden Eğitimi ve Spor derslerinin ahlaki gelişime etkisinin araştırıldığı çalışmanın evrenini, Çanakkale ilindeki ilköğretim okulları ikinci kademe sınıflarında öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma örnekleminin oluşturulmasında tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmıştır. İl merkezindeki ilköğretim okullarından 11 tanesi tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Bu şekilde 2005-2006 öğretim yılında ilköğretim ikinci kademede öğrenim gören 200 öğrenci örnekleme alınmıştır. Örneklem grubu olarak; spor yapan 65 kız ve spor yapan 65 erkek öğrenci spor yapmayan 70 öğrenci olmak üzere toplam 200 öğrenci ele alınmıştır. Deneklere, Rest 1979 ’in, Ahlaki Yargılar Envanteri Defining Issues Test-DIT , çalışmanın başında uygulanarak Ahlaki Yargı düzeyleri belirlenmiştir. Araştırma verilerinin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, varyans analizi f testi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular istatistiksel olarak 0.05 düzeyinde anlamlılık sınanmıştır. Araştırmanın sonucunda; spor yapan öğrencilerin yapmayanlara kıyasla daha yüksek ahlaki yargı düzeyine sahip olduğu bulunmuştur. Sportif branşların ahlaki yargı düzeyini etkilemediği, spor yapan kız öğrencilerin ahlaki yargı düzeyinin, spor yapan erkeklerden daha yüksek olduğu, spor yapmayan öğrencilerin cinsiyetlerine göre ahlaki yargı düzeylerinde farklılık olmadığı, spor yapan öğrencilerin ahlaki yargı düzeyinin spor yapmayanlardan daha yüksek bulunması, sporun ahlaki yargı düzeyini olumlu olarak etkilediğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor ve ahlak, Beden Eğitimi, sporcu, öğrenci

EFFECT OF PARTİCİPATİON IN SPORTS ON MORAL DEVELOPMENT OF CHILD IN SECONDARY SCHOOL

Öz

II nd level primary school students in the city of canakkale form the basics of the study about the effect of “ Physical Education and Sports Classes” on moral improvement at secondary schools. Random selection method was used in the study. 11 primary school were chosen with the random selection method. With this method, 200 II nd level primary school students in the 2005-2006 education year were included in the research. The sample group was formed with total of 200 student; 65 male and 65 female students who are engeged in sports and 70 students who do not.At the beginning of the study Defining Issues Test-DIF of Rest 1979 was given to the students to designate their moral opinion level.Techniques of arithmetic averace, Standard deviation, indepentdent t test, variance analysis f test were used to analyze the data of the study. Statistically 0.05 level of meaningfulness was given to the findings As a result; level of moral opinion of the students engaging in sports are higher than the ones who are not. The brach of the sports does not effect the moral opinion improvement, level of the moral opinion of female students who are engaged in sports are higher than the male students, there is no difference on the moral opinion level of male and female students who are not engaged in sports, the moral opinion level of students who are engaged in sports are higher than the ones who are not and sports have a positive effect on the improvement of the moral opinion level.

Anahtar Kelimeler

Sports and moral, Physical Education, Sportsmen, Student.

Kaynakça

• AKKOYUN, F. (1987). “Empatik Eğilim ve Ahlaki Yargı.” Psikoloji Dergisi, Cilt 6, Sayı 21, Ankara.
• ARMON, C. ; DAWSON, T. L. (1997). “Developmental Trajectories in Moral Reasoning Across the Life Span.” Journal of Moral Education. Vol. 26(4), 433- 454.
• AYDIN, G. (1988). Çocuğun kişilik gelişiminde öğretmenin rolü, Çağdaş Eğitim Dergisi, Ankara: Rehber Yayınevi, Sayı:129, s.15.
• CÜCELOĞLU, D.(1981). İnsan ve Davranışı, 2. Baskı, İstanbul, Remzi Kitabevi.s.360.
• BARGER, R.N. (2000). A Summary of Lawrence Kohlber’s Stager of Moral Development. http://www.nd.edu. %7
• Erbarger/kohlberg.html. ÇAĞRICI, M.(1981) Ahlakımız,Er-tu Matbaası, İstanbul.
• ÇİFTÇİ, N. (2001) Almanya ve Türkiye’deki Türk Lise Öğrencilerinin Ahlaki Yargı Yeteneklerinin Karşılaştırılması, Marmara
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. ERİŞİM, C.(2006) Spor, Olimpiyatlar, Ahlak ve Fair Play, Toplumsal Açıdan Spor. www.sporbilim.com 2006
• GÜNGÖR, E.(2000) Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken Yayıncılık, İstanbul.
• HARDİNG, C. & SNYDER, K.(1991) Tom, Huck andOliver Stone as Advocates in Kohlbergls Just Community: Theory- Based
• Strategies for Moral Education, Adolescense, Vol.26, pp.102. HATUNOĞLU GÜLTEKİN, A. H. K. (2003). “Farklı Ahlaki Gelişim Düzeylerinde Bulunan Üniversite Öğrencilerinin Kendilerinin ve Toplumun Ahlak Düzeylerini Değerlendirmeleri ve Psikolojik Belirti Düzeylerinin Karşılaştırılması.” (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
• Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. HESAPÇIOĞLU, M.(1994) Öğretim İlke ve Yöntemleri, Beta Basım Yayın, İstanbul, s.8.
• KAPKIRAN, N.A., İVRENDİ, A.B.,ATİYE,A.(2000). Okul Öncesi Çocuklarında Sosyal Beceri: Durum Saptanması, Pamukkale
• Üniversitesi, Eğitim Dergisi, SaI 19, 3. KAYA, M.(1993) Bazı Kişisel Değişkenlere Göre Üniversite Öğrencilerinin Ahlaki Yargıları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim
• Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Samsun. KOHLBERG, L. (1968)Moralishe Entwicklung In Althof, W (Hrsg) (1995) Lawrance Kohlberg: Die Psychologie der Moralantwicklung. Frankfurt,Shurkamp.
• KOHLBERG, L., (1976). “Moral Stages and Moralization. The Cognitive Developmental Appoach in Moral Development and Behavior, Theory.” Research and Social Issues (Ed: T. Lickona), Newyork: Holt Rinehart and Winston. 33-47.
• KOHLBERG, L. (1980) Stages of Moral Development as a Basis for Moral Education. Moral Development, Moral Education and Kohlberg. Ed.: B.Munsey, Birmingham, Alabama: Religious Education Press.
• KOHLBERG, L. (1984) The Psychology of Moral Development: Essays on Moral Development Vol. 2, San Francisco: Harper and Row. 9-35.
• KULAKSIZOĞLU, A.(1998) Ergenlik Psikolojisi, Büyük Fikir Kitapları Dizisi: 100, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• MEİNBERG, E.(1991). Die Moral in Sport, Meyer und Meyer Verlag, Aachen.
• MERCİN, L.(2005). Piaget ve Kohlberg’in Ahlak(moral)Gelişim Kuramları, D.Ü. Eğitim FAKÜLTESİ Dergisi, Sayı 5, s. 73-86.
• ORHUN, A.(1992) ”Fair Play Okul Sporunda Bir Eğitim İlkesidir”, Spor Bilimleri II.Ulusal Kongre Bildirileri, 20-22 Kasım 1992
• Hacettepe Üniversitesi, Ankara. ONUR, B.(2000) Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. Ankara, İmge Yayınları, s.174.
• PEHLİVAN, Z. (2004). Fair-Play Kavramının Geliştirilmesinde Okul Sporunun Yeri ve Önemi , Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor
• Bilimleri Dergisi, II (2), s. 49-53. PLUEDDEMAN, J.E. (1989). The Relationship Between Moral Reasoning and Pedagogical Preference in Kenya and American
• College Students, Relligious Education. SELÇUK, Z.(1995). Eğitim Psikolojisi,Ankara, Pegem Yayınları, s.82.
• SENEMOĞLU, N.(1997). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Ankara, Ertem Yayıncılık, s.68.
• SHELTON, C.M. & McADAMS, P. (1990). In Search of on Everyday Morality: The Development of a Measure, Adolescense, Vol.25
• SİLBERMAN, M. A.; SNAREY, J. (1993). “Gender Differences in Moral Development During Early Adolescence: The Contribution of
• Sex-related Variations in Maturation.” Current Psychology,Vol. 12(2), 163-171. SPEİCHER, B.(1994). Family Patterns of Moral Judgement During Adolescense and Early Adulthood Developmental Psychology, Vol.30, 5.
• WHİTE, JR.; RİCHARD, D. (1999). “Are Woman More Ethical? Recent Findings on the Effects of Gender Upon Moral Development.”
• Journal of Public Administration Research and Theory, Vol. 9(3), 459-472. YILDIRAN, İ. (2002). “Fair Play Kapsamı, Türkiye’deki Görünümü ve Geliştirme Perspektifleri” 7. Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi, 29 Ekim 2002 Antalya.