ÇALIŞAN BİREYLERİN PARK VE REKREASYON ALAN SEÇİMİ VE KULLANIM KISITLAYICILARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 3, 443 - 455, 23.12.2024

Sinan Saraç , Abdurrahman Kırtepe

Öz

Bu araştırmanın amacı, çalışan bireylerin park ve rekreasyon alan seçimi ve kullanım kısıtlayıcılarının farklı değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Elazığ ili merkez ilçe sınırları içinde çalışmaya gönüllü olarak katılan 217 (%72,3)’si erkek, 83 (%27,7)‘ü kadın, toplam 300 çalışan birey oluşturmuştur. Çalışma da veri toplama aracı iki bölümden oluşmaktadır. Birinci kısım araştırmacılar tarafından oluşturulmuş ve 7 maddeden (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, meslek, ikamet yeri, ildeki rekreasyon alanı yeterliliği) oluşmaktadır. İkinci kısımda ise, Park-Rekreasyon Alan Seçimi ve Kullanımı Kısıtlayıcıları Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 24 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerde uygulanacak testleri belirlemek için öncelikle normallik (Skewness ve Kurtosis) değerlerine bakılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. İkili gruplara sahip değişkenler için Independent Sample T-Testi, ikiden fazla gruba sahip değişkenler için ANOVA testi uygulanmıştır. ANOVA testi sonucunda fark çıkan grupları belirlemek içinse Tukey testi kullanılmıştır. Sonuç olarak cinsiyetin, medeni durumun, eğitim durumunun, ikamet yerinin bireylerin park ve rekreasyon alan seçimi ve kullanım kısıtlayıcılarının belirlenmesini etkilemediği, yaş değişkenine göre ise ; 45-54 yaş grubu ile 65 ve üzeri yaş grubundaki bireylerin, 35-44 yaş arasındaki bireylere göre park ve rekreasyon alan seçimi ve kullanım kısıtlayıcılarının belirlenmesinde etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Park ve rekreasyon, alan seçimi, kullanım kısıtlayıcıları

Etik Beyan

Bu araştırma, Fırat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 15.05.2024 tarih ve 24200 sayılı kararı ile etik açıdan uygun bulunmuştur.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB)

Proje Numarası

1919B012320192

SELECTION OF PARK AND RECREATION AREAS FOR WORKING INDIVIDUALS AND DETERMINATION OF USE RESTRICTIONS

Öz

The aim of this research is to examine the park and recreation area selection and usage restrictions of working individuals according to different variables. The relational screening model was used in the research. The study group consisted of a total of 300 working individuals, 217 (r,3) of whom were male and 83 (',7) of whom were female, who volunteered to participate in the study within the borders of the central district of Elazığ province. The study consists of two parts as a data collection tool. The first part was developed by the researchers and consists of 7 items (gender, age, marital status, education status, occupation, place of residence, adequacy of recreation areas in the province). In the second part, the Park-Recreation Area Selection and Usage Restrictors Scale was used. The obtained data were analyzed using the IBM SPSS Statistic 24 statistical package program. In order to determine the tests to be applied to the data, normality (Skewness and Kurtosis) values were first examined. It was determined that the data showed a normal distribution. Independent Sample T-Test was applied for variables with two groups, ANOVA test was applied for variables with more than two groups. Tukey test was used to determine the groups where there was a difference as a result of ANOVA test. As a result, it can be said that gender, marital status, education level, place of residence do not affect individuals' selection of parks and recreation areas and determination of usage restrictions, and according to the age variable; individuals in the 45-54 age group and 65 and over age group are effective in determining parks and recreation areas and usage restrictions compared to individuals between the ages of 35-44.

Anahtar Kelimeler

Park and recreation, site selection, use restrictions

Etik Beyan

This research was found ethically appropriate by the decision of Fırat University Social Sciences and Humanities Research Ethics Committee dated 15.05.2024 and numbered 24200.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK Scientist Support Programs Directorate (BİDEB)

Proje Numarası

1919B012320192

Kaynakça

• Jensen CR., Guthrie S. (2006). Outdoor recreation in america 6. ed. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Başaran Z. (2016). Alternatif eğitim olarak rekreasyon. S. Karaküçük içinde, Rekreasyon Bilimi. Gazi Kitabevi. Ankara, 393-428.
• Parker S. (1979). The sociology of leisure. George Allen and Unwin Ltd. London.
• Gül T. (2014). Rekreasyon olgusuna genel yaklaşım. Rekreasyona giriş. 1. Baskı. Detay Yayıncılık. Ankara. 1-67.
• Hazar A. (2003). Rekreasyon ve animasyon. Detay Yayıncılık. Ankara.
• Phalank C. (1999). Determinant of health promotive behavior; a preview of current research. Nursing Clinics of North America. 26(4), 815-832.
• Vural BK. (2002). Sağlık riskinin belirlenmesi ve hemşirelik için önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2(2), 39-43.
• Baltaş Z. (2004). Sağlık psikolojisi. Remzi Kitapevi. İstanbul.
• Ayaz S., Tezcan S., Akıncı F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 9(2), 26-34.
• Kong R. (1995). Building community capacıty for health promotion: achallenge for public health nurses. Public Health Nursing. 12(5), 312-318.
• Misener K., Doherty A., HammKerwin S. (2010). Learning from the experiences of older adult volunteers in sport: a serious leisure perspective. Journal of Leisure Research. 42(2), 267–290.
• Fenton L., White C., Gallant KA., Gilbert R., Hutchinson S., HamiltonHinch B., Lauckner H. (2017). The benefits of recreation for the recovery and social inclusion of individuals with mental illness: An integrative review. Leisure Sciences. 39(1), 1-19.
• Jackson EL. (2000). Will research of constraints still be relevant in the twenty-first century?. Journal of Leisure Research. 32(1), 62-69.
• Smiley KT., Sharma T., Steinberg A., HodgesCopple S., Jacobson E., Matveeva L. (2016). More inclusive parks planning: park quality and preferences for park access and amenities. Environmental Justice. 9(1), 1-7.
• BedimoRung AL., Mowen AJ., Cohen DA. (2005). The significance of parks to physical activity and public health: a conceptual model. American Journal of Preventive Medicine. 28(2), 159-168.
• Akyol C., Akkaşoğlu S. (2020). Gençlerin boş zamanlarında rekreasyon faaliyetlerine katılım engelleri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 8(3), 2072-2089.
• Karasar N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• Esentaş M., Güzel P., Tez ÖY. (2020). Park-Rekreasyon alan seçimi ve kullanım kısıtlayıcıları ölçeği (P-RASVKKÖ): ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi. 6(2), 538-557.
• Tabachnick BG., Fidell LS. (2013). Using multivariate statistics. 6. Ed. Boston, MA: Pearson.
• Johnson CY., Bowker JM., Cordell K. (2001). Outdoor recreation onstraints: Au examination of race, gender, and ruraldwelling. Southern rural sociology. 12, 111-113.
• Thapa B., Confer JJ., Mendelson J. (2004). Trip motivations among water based recreationists. 208-212.
• Henderson KA., Bialeschki MD. (1993). Negotiating Negotiating Constraints to Women's Physical Recreation. Society and Leisure. 16, 389-412.
• Güngörmüş HA. (2007). Özel sağlık-spor merkezlerinden hizmet alan bireyleri rekreasyonel egzersizlere güdüleyen faktörler. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Henderson KA. (1990). Anatomi is not destiny: a feminist analysis of the scholarship on women's leisure. Leisure Sciences. 12, 229-236.
• Gümüş H. (2012). Fiziksel aktivite için park ve rekreasyon alanlarına gelen kullanıcıların mekân seçimini ve fiziksel aktiviteye katılımını etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. Ankara.
• Yılmaz T., Olgun R., Şavklı F. (2016). Yaşlı bireylerin park kullanım tercihleri üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 6(14), 1-10.
• Soydan O., Belinay A., Akbulut A. (2018). Kent parklarındaki kullanım alanlarının estetik ve fonksiyonel özelliklerinin kullanıcı görüşleri doğrultusunda irdelenmesi Antalya Muratpaşa Prof. Dr. Erdal İnönü Kent Parkı Örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 9(19), 107-128.
• Karaşah B., Poyraz N. (2022). Ekosistem hizmeti algısı ve kullanıcı tercihlerine yönelik bir araştırma: Arhavi sahil parkı örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 23(2), 79-87.
• Beşikçi T., Yıldız K., Güzel P. (2018). Fiziksel aktiviteye katılımda mekân seçimi ve katılımı engelleyen unsurların incelenmesi: Manisa Celal Bayar Üniversitesi kampüsü. Uluslararası Herkes İçin Spor ve Wellness Kongresi, Alanya.
• Genç M., Eğri M., Kurçer MA., Kaya M., Pehlivan E., Karaoğlu L., Güneş G. (2002). Malatya kent merkezindeki banka çalışanlarında fizik aktivite sıklığı. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 9(4), 237-240.
• Aksu H., Kaya A., Arslan F. (2021). Covid-19 sürecinde fiziksel aktivite amacıyla açık rekreasyon alanlarını tercih eden bireylerin mekân seçimi ve fiziksel aktiviteye katılımını etkileyen faktörler. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi. 5(2), 73-85.
• Eren A., Gümüş H., Ocak Y., Yıldırım İ. (2014). Fiziksel aktivite amaçlı park ve rekreasyon alanları kullanımı: Afyon Karahisar Örneği. I.Uluslararası Spor Bilimleri Turizm ve Rekreasyon Öğrenci Kongresi. Antalya.