19'uncu Yüzyılda Osmanlı Devletinin Bulaşıcı Salgın Hastalıklarla Mücadelesinde Kurumlaşma ve Tıp Biliminin Uygulanması

Year 2021, Issue: 7, 29 - 55, 19.06.2021

Nil Sarı

Abstract

Bulaşıcı salgın hastalıklar tarih boyunca insan hayatının bir parçasıydı. Bazen uzun
yıllar süren salgın dönemlerinde dalgalar halinde şiddetlenen bulaşıcı hastalıklar ilk
görüldüğü yerden tüm dünyaya canlar alarak yayılırdı. Çiçek ve hıyarcıklı veba gibi hemen
bulaşan, hızla yayılan, ürkütücü biçimde ölüme yol açarak insan nüfusunu kırıp geçiren
bazı hastalıkların etkenleri tanınmasa da bulaşıcı oldukları biliniyordu. Cüzam ve frengi
gibi yavaş ilerleyen, yıllarca kalıcı olabilen, mağdurlarını yaşayan ölülere dönüştüren
kronik bazı hastalıkların da bulaştığı biliniyordu. Ancak, 19’uncu asrın son çeyreğine kadar
bulaşma yolları bilinemeyen salgın hastalıklar en ziyade pis ve kokuşmuş havaya atfedildi.
Hipokrat’ın miasma teorisine dayanan bu görüş bakterilerin hastalık etkeni olarak
tespitine dek hüküm sürdü.

Keywords

bulaş, pandemi, salgın