Suriye Coğrafyasında 1919 - 1921 Döneminde Siyasal Ve Sosyal Olaylar Ve Türkiye - Fransa İlişkileri

Year 2019, Volume: 4 Issue: 1, 78 - 112, 30.06.2019

Mustafa Yahya Metintaş

https://doi.org/10.33905/bseusbed.541838

Cited By: 1

Abstract

ÖZET

Türkiye’nin
bölgesel ve küresel olarak etkin politikalar geliştirebilmesi bölge tarihinin
iyi incelenmesine, irdelenmesine ve yorumlanmasını bağlıdır. Bu noktadan
hareketle araştırmamızda, Fransa’nın I. Dünya Savaşı boyunca Orta Doğu
coğrafyasına yönelik politik tavrı, uygulamaları ile bunlara karşı geliştirilen
Türk politikaları incelenmiş, Suriye ilişkileri ekseninde, tüm aktörlerin
politikaları dikkate alınarak bölgede yaşanan siyasi ve askeri gelişmelerin
sonuçlarının tartışılması ve bugüne olan tesirlerinin anlaşılabilmesi
amaçlanmıştır.

 

Araştırma
boyunca, Arap liderlerinin İngiliz ve Fransızların politik yönlendirmelerinden
nasıl etkilendikleri, Mustafa Kemal Atatürk ve Milli Mücadele'nin diğer
liderlerinin Araplarla işbirliği konusundaki görüş ve düşünceleri, Türk Kuvayı
Milliyecileri ile Suriye'deki bağımsızlıkçı Arapların verdikleri ortak
mücadele, Ankara Hükümeti-Fransa ilişkileri ve Ankara İtilafnamesi’nin
imzalanmasına kadar g

Geçen
süreç, arşiv belgeleri, basılı belgesel resmi kaynaklar ve diğer literatürden
yararlanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma, amacı gereği, Türkiye’nin Suriye
ilişkilerini anlamlandırabilmek için Suriye coğrafyasında, sosyolojik ve tarihi
dengenin ilk bozuluşlarından başlamak üzere kurgulanmıştır.

 

Keywords

Suriye, Türk Kurtuluş Savaşı

References

• KAYNAKÇA
• ATASE, Kls. 6–2132, Dos. 383, Fih. 43.
• ATASE, Kls. 215A - 214, Dos. 1626, Fih. 10.
• ATASE, Kls. 215A - 214, Dos. 1626, Fih. 11-1.ATASE, Kls. 584, Dos. 8 - 141, Fih. 5-1.
• ATASE, Kls. 584, Dos. 8 - 141, Fih. 5-2.
• ATASE, Kls. 599, Dos. 29-154, Fih. 1.
• ATASE, Kls. 599, Dos. 29-154, Fih. 1-3.
• ATASE, Kls. 599, Dos. 29-154, Fih. 21.
• ATASE, Kls. 599, Dos. 29 -154, Fih. 35.
• ATASE, Kls. 809, Dos. 62, Fih. 62-6.
• ATASE, Kls. 1039, Dos. 215 - 124, Fih. 10.
• ATASE, Kls. 1690, Dos. 240 – 463, Fih. 1-3.
• Akbıyık Y. (1970). Milli Mücadele’de Güney Cephesi, Ankara.
• Akbıyık, Y. (1990). Milli Mücadele’de Güney Cephesi (Maraş), Ankara.
• Akşin A. (1991). Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi, Ankara
• Akşin S. (1986). Turkish-Syrian Relations in the Time of Faisal (1918-20). Turkish Yearbook of International Relations, Ankara.
• Akyüz, Y. (1988), Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu.
• Arsan N. (1991). Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri. Cilt IV. Ankara, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, TTK Basımevi.
• Atatürk M. K. (2001). Atatürk’ün Bütün Eserleri, Cilt 6, Kaynak yayınları, İstanbul.
• Atatürk M. K. (1934). Nutuk, Vesikalar, Cilt 3, İstanbul.
• Bıyıklı, M. (2008). Kemal Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu’ya Yönelik Siyasi, Askeri Yaklaşımları ve Politikaları. Türk Dış Politikası -Cumhuriyet Dönemi-, Editör: Mustafa Bıyıklı, Cilt 2, Gökkubbe Yayınları, İstanbul.
• Bilgenoğlu A. (2006). II. Meşrutiyet Dönemi Arap Milliyetçi Cemiyetleri Ve Faaliyetleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, İzmir.
• Birsel, H. (2012). Orta Doğu ve Türkiye Jeopolitiğine Etkileri Üzerine Bir Değer Olarak Suriye ve Suriye Demografisi, Emperyalizm Oyununda İkinci Perde Arap Baharı ve Suriye, Ed. Barış Adıbelli, IQ Yayınları, İstanbul, 2012.
• Budak M. (Temmuz 1987). Ankara İtilafnâmesi Sürecinde Suriye Sınırı Üzerindeki Tartışmalar, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Cilt: XIII / Sayı: 38.
• Çolakoğlu Ş. (1991). Kilis Direnişi, Kurtuluş ve Sonrası, 1918, 1921 – 1930, Ankara.
• Cebesoy A. F. (2017). Milli Mücadele Hatıraları. Temel Yayınları.
• Davulcu M. (2007). Faysal Döneminde Türkiye-Suriye İlişkileri (1918-1920). Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Demir, Ş. (2011). Dünden Bugüne Türkiye’nin Suriye ve Ortadoğu Politikası, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Terature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3.
• Fildiş, A. T. (Nisan 2013). Günümüzde Suriye’de Yaşanan Sorunların Tarihsel Arka Planına Kısa Bir Bakış. Ortadoğu Analiz, Cilt: 5, Sayı: 52.
• Fromkin, D. (1993). Barışa Son Veren Barış, (çev: Mehmet Harmancı), Sabah Yayınları, İstanbul.
• Güner Z. (2007). Antep Savunması Ve Ali Şefik Özdemir Bey’in Faaliyetleri, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 6.
• Gürel Ş. S. (1984). Kıbrıs Tarihi (1878 - 1960), Kaynak yayınları.
• Güztoklusu M. (2010). Özdemir Bey’in Filistin – Suriye Kuvayı Milliyesi ve El Cezire Konfederasyonu, İstanbul.
• Haas E. B. (1952). The Reconciliation of Conflicting Colonial Policy Aims: Acceptance of the League of Nations Mandate System. Haas, International Organization, 6(4).
• Hâkimiyeti Milliye, 6 Şubat 1921 – 11 Şubat 1921.
• İğdemir U. (1989). Heyeti Temsiliye Tutanakları, Ankara.
• Jackson, P. (2013). Beyond the Balance of Power: France and the Politics of National Security in the Era of the First World War. Cambridge University Press.
• Karasapan C. T. (1942). Filistin ve Şark’ül Ürdün. Cilt 1. İstanbul.
• Kasalak, K. (2006). Suriye’de Manda Yönetiminin Kurulması ve Türkiye’ye Etkisi, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, Cilt IV, Sayı 2, TC Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, Elazığ.
• Khoury P. S. (1983). Notables, nationalists and Faysal's Arab government in Damascus, 1918–20. In Urban Notables and Arab Nationalism: The Politics of Damascus 1860–1920, Cambridge. Cambridge University Press.
• Kocabaş, S. (1993). Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı (1595 – 1913), Vatan Yayınları.
• Küçük C. (1987). Lübnan Meselesi. T. D. T. D. İstanbul.
• Longrigg S. (1958). Syria and Lebanon Under French Mandate. Londra: Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Okur, M. A. (Kış 2009). Emperyalizmin Ortadoğu Tecrübesinden Bir Kesit: Suriye’de Fransız Mandası, Bilig, Sayı 48.
• Olcay O. (1981). Sevr Antlaşması’na Doğru (Çeşitli Konferans ve Toplantı Tutanakları ve Bunlara İlişkin Belgeler), Ankara. Özçelik, İ. (1992). Milli Mücadelede Güney Cephesi (Urfa), Ankara.
• Saip A. (1340). Kilikya Faciaları ve Urfa’nın Kurtuluş Mücadeleleri, Ankara.
• Sar C. (1974). Olaylarla Türk Dış Politikası. Ankara.
• Saray M. (2006). Türkiye ve Yakın Komşuları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. Ankara.
• Selek S. (2002). Milli Mücadele, Cilt 1.
• Sonyel S. R. (1987). Türk Kurtuluş savaşı ve Dış Politika I, Ankara.
• Soysal İ. (2000). İki Dünya Savaşı Arasında Türk Arap İlişkileri (1919 – 1939), İki Tarafın Bakış Açısından Türk Arap Münasebetleri, İstanbul.
• Sonyel S. R. (Ocak 1972). Yeni Belgelerin Işığı Altında Ermeni Mezalimi. Belleten, C XXXVI. Sayı 141. Ankara.
• Soysal İ. (2000). Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları (1920 – 1945), Cilt I.
• Şimşir B. N. (2006). Atatürk Dönemi İncelemeleri, Ankara.
• Şimşir B. İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938).
• Tanenbaumi, J. K. (1978). France and the Arab Middle East, 1914-1920. Transactions of the American Philosophical Society, Vol. 68, No. 7.
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, 24 Nisan 1920, 09 Mayıs 1920, 14 Şubat 1921.
• Tekin, M. (1993). Hatay Tarihi, Antakya.
• Toros T. (2001). Kurtuluş Savaşı’nda Çukurova, Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara.
• Tuğ S. (1969). İslam Ülkelerinde Anayasa Hareketleri.
• Turan Ş. (1998). Türk Devrim Tarihi, 2. Kitap, İstanbul, 1998.
• Tüzün S. (1989). İki Büyük Savaş Arası Dönemde Hatay Tarihi (1918-1939), Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi, Ankara 1989.
• Uçar N. (1989). Şerif Hüseyin’in Oğulları, Hıyanet ve Nedamet, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı: 28.
• Uçarol R. Siyasi Tarih (1789 - 1999), İstanbul, 2000.
• Umar Ö. O. (2004). Osmanlı Yönetimi ve Fransız Manda İdaresi Altında Suriye, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Umar Ö. O. (1999). Suriye'de Kurulan Kuvayı Milliye Teşkilatı ve Üyeleri, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi.
• Umar Ö. O. (2003). Türkiye – Suriye İlişkileri 1918 – 1940), Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları No: 3, Elazığ.
• Üzel S. (1952). Gaziantep Savaşının İç Yüzü, Ankara.
• Wilson, W. (1918). America's Terms of Peace, Message to Congress, January 8, 1918. World War Issues and Ideals, Boston.
• Yılmaz H. (2014). Mustafa Kemal Paşa – Emir Faysal Anlaşması ve Milli Mücadele Döneminde Suriye ve Irak. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 20.
• Yorulmaz Ş. (Mayıs – Kasım 2005). Çukurova’da Kuvayı milliye Yapılanmasının Temel Özellikleri. Ankara Ünv. Türk İnk. Tar. Ens., Atatürk Yolu Dergisi.
• Zamir M. (1991). Faisal And The Lebanese Question, 1918–20, Middle Eastern Studies ,Volume 27, Issue 3. Volume 27, Issue 3.