Sınıf Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Okuryazarlığına İlişkin Görüşleri

Year 2012, Volume: 1 Issue: 1, 236 - 251, 08.06.2013

Arş. Gör. Çiğdem Aldan Karademir

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim beşinci sınıf öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji
okuryazarlığına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma biçiminde desenlenen çalışma, Aydın
ili merkez ilçede alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeylerdeki ilköğretim okullarında görev yapmakta
olan toplam dokuz öğretmenle yürütülmüştür. Örneklem, maksimum çeşitlilik örneklemesine göre
belirlenmiştir. Beşinci sınıf öğretmenleriyle yapılan derinlemesine görüşmelerde araştırmacı tarafından
geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler, temalara
ayrılarak tipolojik analiz ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular Fen ve Teknoloji öğretim programının
alt boyutu olan Fen ve Teknoloji okuryazarlığı çerçevesinde yorumlanmıştır. Bulgular öğretmenlerin, Fen
ve Teknoloji öğretim programı hakkında bilgi eksiklerinin bulunduğunu, Fen ve Teknoloji
okuryazarlığını tam olarak tanımlayamadıklarını göstermektedir. Ayrıca öğretmenler, fen bilimleri ve
teknolojinin doğası, anahtar fen kavramları, bilimsel süreç becerileri, fen-teknoloji-toplum-çevre, bilimsel
ve teknik psikomotor beceriler, bilimin özünü oluşturan değerler, fene ilişkin tutum ve değerler olarak
belirtilen Fen ve Teknoloji okuryazarlığının alt boyutlarını, kendi yükledikleri anlamlarla
tanımlamışlardır.

Keywords

Fen ve Teknoloji Okuryazarlığı, Nitel Araştırma, Sınıf Öğretmeni, Öğretmen Görüşleri

Primary School Teachers’ Opinions Related to Science and Technology Literacy

Abstract

 The purpose of this study is to present the 5th grade primary school teachers’ opinions
related to Science and Technology literacy. This study designed as a qualitative research with nine
teachers working in low, medium, high socioeconomic status schools in Aydın. Maximal variation
sampling is used. In interviews, semi-structured interview forms are used. Data taken from interviews was
analyzed as separated to themes by typological analysis. Findings were discussed within the framework of
Science and Technology literacy. Findings show that, teachers had incomplete information about Science
and Technology curriculum, they couldn’t give exact defination of Science and Technology literacy. Also
teachers defined the sub-dimensions of Science and Technology literacy as specified; the nature of
science and technology, key science concepts, science process skills, science-technology-societyenvironment, scientific and technical psychomotor skills, the core values of science, attitudes and values
related to science with their own meanings attributed.

Keywords

Science and Technology Literacy, Qualitative Research, Primary School Teacher, Teachers’ Opinions

References

• Anagün, Ş. S. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinde Yapılandırmacı Öğrenme Yoluyla Fen Okuryazarlığının Geliştirilmesi: Bir Eylem Araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Bacanak, A. (2002). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Okuryazarlıkları İle Fen- Teknoloji-Toplum Dersinin Uygulanışını Değerlendirmeye Yönelik Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bozyılmaz, B. (2005). 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının Bilim Okuryazarlığı Açısından Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çelikten, M., Şanal, M., Yeni, Ö. Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19, s. 207–237.
• Değirmenci, U. (2007). İlköğretim 4., 5., 6. Sınıflar Fen ve Teknoloji Dersi Yeni Öğretim Programının Uygulanması İle İlgili Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş (Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Flick, U. (2002). An Introduction to Qualitative Research. Sage Publications: London.
• Hatch, J.A. (2002). Doing Qualitative Research in Eduacition Settings. State University of New York Press: Albany
• Hurd, P. (1998). New Minds For A Changing World. Science Education. 82, 407–416.
• Işık Terzi, C. (2008). İlköğretim I. Kademede Fen ve Teknoloji Dersini Yürüten Sınıf Öğretmenleri ile II. Kademede Fen ve Teknoloji Dersini Yürüten Fen Bilgisi (Fen ve Teknoloji) Öğretmenlerinin Fen Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Sonuçlarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Kaptan, F. (1999). Fen Bilgisi Öğretimi. Öğretmen Kitapları Dizisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam.
• Lederman, N. ve Niess, M. (1998). Survival Of the Fittest. School Science and Mathematics. 98, (4). 169-172.
• MEB, (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. 4. ve 5. Sınıflar Taslak Basım. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB, (2010). PISA 2006 Projesi Ulusal Nihai Rapor. www.pisa.oecd.org.
• Miles, B. M. ve Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. (2nd ed.). California, USA: Sage Publications, p:27.
• Saraç, C. (2002). Türk Dili Edebiyatı/ Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yeterlilikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara,
• Shamos, M. 1995. The Myth Of Scientific Literacy. New Brunswick, Nj: Rutgers University Press.
• Yakar, A. (2010). Türkiye’nin Bazı Üniversitelerinin Eğitim Fakültelerinde Öğrenim Görmekte Olan Fen Bilgisi (Fen ve Teknoloji) Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencilerinin Fen Okuryazarlık Düzeylerinin İstatistiksel Olarak Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Yetişir, M. İ. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Sınıf Öğretmenliği Birinci Sınıfında Okuyan Öğretmen Adaylarının Fen ve Teknoloji Okuryazarlık Düzeyleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yetkin, D. ve Daşcan, Ö. (2008). İlköğretim Programı. (Son Değişiklikleriyle). Ankara: Anı
• Yore, D. L. ve Treagust, D.F. (2006). Current Realities and Future Possibilities: Language and Science Literacy- Empowering Research And Informing Instruction. International Journal of Science Education. 28, 291-314.