Toksik Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi

Year 2015, Volume: 4 Issue: 1, 249 - 268, 17.04.2015

Doç. Dr. Nurhayat Çelebi , Arş. Gör. Halim Güner , Veysel Yıldız

Abstract

Toksik liderliği oluşturan özellikler bazı liderlik türlerinin negatif yönlerinin toplamı şeklindedir. Bu liderlik türünün özellikleri narsist liderlik, karizmatik liderlik ve otoriter liderlik gibi yapıları içeren çok boyutlu bir yapıdadır. Toksik karakterli okul yöneticileri hem kurumlarına, hem çalışanlarına hem de ülke geleceğine zarar vermektedirler. Bu nedenle bu tip yöneticilerin tespiti, eğitimin iyileştirilmesi yolculuğunda önemli bir basamaktır. Bu araştırmanın amacı da öğretmen algısına göre toksik liderlik ölçeğini geliştirmektir. 43 maddelik 5’li likert tipinde toksik liderlik deneme formu 206 öğretmene uygulanmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi ve güvenirlik testleri sonucunda 4 alt boyutlu, toplamda 30 maddelik bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin birinci alt boyutunun faktör yükleri .87-.60 arasında, ikinci boyutunun faktör yükleri .85-.47 arasında, üçüncü alt boyutunun faktör yükleri .78-.50 arasında ve dördüncü alt boyutunun faktör yükleri ise .87-.71 arasında değiştiği görülmüştür. Daha sonra da veriler yeniden toplanmış ve 334 kişi üzerinden Lisrel programı ile doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen modelin uygun değerler verdiği ve toksik liderlik ölçeğinin uygulamaya yönelik güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

Liderlik, Toksik Liderlik, Ölçek Geliştirme, Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi

References

• Ambrose, S. E. (1992). Band of Brothers: E Company 506th Regiment, 101st Airborne from Normandy to Hitler’s Eagle Nest. New York: Simon & Schuster.
• Aryee, S., Sun, L., Chen, Z. X., & Debrah, Y. A. (2007). Antecedentsand Outcomes of Abusive Supervision: Test of a Trickle-Down Model. Journal of Applied Psychology, 92, 191-201.
• Ashforth, B. (1994). Petty tyranny in organizations. Human Relations. 47, 755-779.
• Ashforth, B. (1997). Petty Tyranny in Organizations: A Preliminary Examination of Antecedentsand Consequences. Canadian Journal of Administrative Sciences. 14, 126- 140.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cheng, B. & Chou, L., et al. (2004). Paternalistic Leadership and Subordinate Responses: Establishing a Leadership Model in Chinese Organizations. Asian Journal of Social Psychology. 7, 89-117.
• Conger, J. A. (1990). The Darkside of Leadership. Organizational Dynamics. 19, 44-55.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları (2. baskı). Ankara: Pegem.
• Deal, T. E., & Peterson, K. D. (1999). Shaping School Culture: The Heart of Leadership. San Francisco: Jossey-Bass Inc. Publishers.
• Dearlove, D. (2003). Interview: ManfredKets de Vries: The Dark Side of Leadership. Business Strategy Review. 14, 25-28.
• Deluga, R. J. (1997). Relationship Among American Presidential Charismatic Leadership, Narcissism, and Rated Performance. The Leadership Quarterly. 8, 49-65.
• Einarsen, S., Aasland, M. S., & Skogstad, A. (2007). Destructive Leadership Behaviour: Definition and Conceptual Model. Leadership Quarterly. 18, 207-216.
• Firestone, J. & Jatlett, R. (2009). The Ethics of Interpersonal Relationships. London: Karnac Books. http://www.google.com.tr/books?hl=en&lr=&id=R1ILxUn8Z8C&oi=fnd&pg=PA281&dq=t oxic+leaders+ineffective+and+unethical&ots=FSkxfFa5Mb&sig=GiBV1NBQL0vLIZh7LC1k aAHEpbY&redir_esc=y#v=onepage&q=toxic%20leaders%20ineffective%20and%20unethi cal&f=false] Retrieved on October 29, 2013. online at:
• Flynn, G. (1999). Stop Toxic Leaders Before They Stop You Workforce. 44-46. [Available online at: www.workforce.com/archive/feature/22/22/12/223888/php] Retrieved on October 29, 2013.
• Frost, P. J. (2004). Handling Toxic Emotions: New Challenges For Leaders and Their Organization. Organizational Dynamics. 33, 111-127.
• Hogan, R. &Hogan, J. (2001). Assessing Leadership: A View From the Dark Side. International Journal of Selection and Assessment. 9, 40-51.
• Kellerman, B. (2004). Destructive leadership: What It Is, How It Happens, Why It Matters. Cambridge: Harvard Business School Press.
• Kılınç, A. Ç., Büyüköztürk, Ş., & Akbaba-Altun, S. (2014). Okullarda liderlik kapasitesi ölçeğinin (OLKÖ) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice]. 20(1), 23-46.
• Kline, P. (1994). An Easy Guide to Factor Analysis. London: Routledge.
• Lipman-Blumen, J. (2005a). The Allure of Toxic Leaders: Why We Follow Destructive Bosses and Corrupt Politicians – and How We Can Survive Them. Oxford: Oxford University Press.
• Lipman-Blumen, J. (2005b). Theallure of Toxicleaders: Why Followers Rarely Escape Their Clutches. Ivey business Journal. January/February, 1-8.
• Maccoby, M. (2004). Narcissistic Leadership in Psychotherapy Groups. Hardward Business Review.
• Neuman, J. H. & Baron, R. M. (2005). Aggression in the Workplace: A Social–Psychological Perspective. In S. Fox & P. E. Spector (Eds.), Counterproductive: Investigations of Actors and Targets. Washington, DC: American Psychological Association.
• Nunnally, J.C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). Newyork: McGraw-Hill.
• Padilla, A.,Hogan, R. &Kaiser, R. B. (2007). The Toxic Triangle: Destructive Leaders, Susceptible Followers, and Conducive Environments. The Leadership Quarterly. 18, 176–194.
• Pelletier, K., L. (2011). Perceptions and Reactions to Leader Toxicity: Do Leader–Follower Relationships and IdentiŞcation with Victim Matter? The Leadership Quarterly. 23, 412– 424.
• Reed, G.E. (2004). Toxic leadership. Military Review. JUL-AUG, 67-71.
• Rosenthal, S. A. & Pittinsky, T. L. (2006). Narcissistic Leadership. The Leadership Quarterly. 17, 617-633.
• Schmidt, A., A. (2008). Development and Validation of the Toxic Leadership Scale. Unpublished Master Thesis. University of Maryland, College Park. LLC: Proquest. [Available online at: http://www.google.com.tr/books?id=w016NLIN9C4C&printsec=frontcover&hl=tr&sourc e=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false] Retrieved on: October 1, 2013.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th edn). Boston: Pearson Education.
• Tepper, B. J. (2000). Consequences of Abusive Supervision. Academy of Management Journal. 43, 178-190.
• Tepper, B. J. (2007). Abusive Supervision in Work Organizations: Review, Synthesis, and Research Agenda. Journal of Management. 33, 261-289.
• Tepper, B. J.,Hoobler, J., Duffy, M. K., Ensley, M. D. (2004). Moderators of the Relationships Between Coworkers’ Organizational Citizenship Behavior and Fellow Employees’ Attitudes. Journal of Applied Psychology. 89, 455-465.
• Washburn, J. J. & McMahon, S. D. et al. (2004). Narcissistic features in young adolescents: Relations to aggression and internalizing symptoms. Journal of Youth and Adolescence. 33(3), 247-260.
• Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organizations. (A.M. Henderson & T. Parsons, trans.). New York: FreePress.
• Whicker, M. L. (1996). Toxic Leaders: When Organizations Go Bad. Westport, CT: Quorum Books.
• Williams, D. F. (2005). Toxic Leadership in the U.S. Army. [Available online at: http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pdffiles/ksil3.pdf] Retrieved on: October 3, 2013.
• Wilson-Starks, K. Y. (2003). Toxic Leadership. Transleadership. [Available online at: www.transleadership.com] Retrieved on: October 1, 2013.
• Zellars, K. L.,Tepper, B. J., & Duffy, M. K. (2002). Abusive Supervision and Subordinates’ Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology. 87, 1068-1076.