KİVİ (Actinidia deliciosa) YETİŞTİRİCİLİĞİ VE TÜRKİYE ZİRAİ HAYATINDAKİ YERİ

Year 2019, Volume: 4 Issue: 1, 3 - 32, 26.06.2019

Güven Şahin

Abstract

Kültüre en son alınan meyvelerden olan kivi, kısa denilebilecek mazisinde çok hızlı bir gelişim göstermiştir.

Meyvenin ticari anlamda üretimi ve pazarlanması başlangıçta sadece Yeni Zelanda ile sınırlıyken zamanla

meyveye olan ilgiyle beraber yeni üreticilerin faaliyete başlamasıyla hızlı bir gelişim göstermiştir. Akdeniz

ülkeleri başta olmak üzere kivi ziraatı kısa sürede dünyanın değişik yerlerinde yapılmaya başlanmıştır. Türkiye

de söz konusu zirai faaliyet alanında hızlı ve de dikkat çekici gelişmelerin yaşandığı ülkelerden birisidir. Yaklaşık

30 yıllık bir geçmişi bulunan Türkiye kivi yetiştiriciliği, bu zaman zarfında kayda değer bir gelişme göstermiştir.

Başlangıçta ihtiyacının % 10’unu dahi sağlayamazken, 2017’ye gelindiğinde ihtiyacının % 90’ından fazlasını

karşılar hale gelmiştir. Genel olarak Yalova ve Doğu Karadeniz merkezli sürdürülen kivi ziraatı, Marmara ve

Akdeniz Bölgelerinden yeni üreticilerin de faaliyete başlamasıyla daha geniş bir alanda yapılmaya başlanmıştır.

Yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı yerlerde zirai hayatı olumlu ölçüde etkilemiş olan kivi üretimiyle ilgili

olarak Türkiye’nin de ilerleyen yıllarda İran ve Yunanistan gibi önemli ihracatçılar arasına yerleşebileceği

öngörülmektedir. Bu çalışmada da kivi yetiştiriciliğinin Ziraat Coğrafyası odağında analizi yapılarak bu faaliyete

yönelik olarak Türkiye’deki gelişmeler ele alınmıştır.  

Keywords

Kivi, Actinidia deliciosa, Hayward, kivi ziraatı, Ziraat Coğrafyası, Türkiye

KIWIFRUIT (Actinidia deliciosa) CULTIVATION AND ITS PLACE OF AGRICULTURAL LIFE IN TURKEY

Abstract

Kiwifruit, one of the last fruits of the culture, has shown a very rapid development in its short history.

Commercial production and marketing of fruit was initially limited only to New Zealand, but over time, it has

shown a rapid development with the interest of fruit and the starting of new producers. Kiwifruit agriculture,

especially in Mediterranean countries, started to be carried out in different parts of the world in a short time.

Turkey is also one of the countries where rapid and remarkable progress in the area of agriculturel activities

concerned. With the history of nearly 30 years, kiwi cultivation in Turkey, showed a significant improvement

during this time. While it could not even supply 10 % of its needs at the beginning, it became supply more than

90 % of its needs by 2017. In general, kiwifruit agriculture, which is based in Yalova and Eastern Black Sea, has

started to be carried out in a wider area as new producers from Marmara and Mediterranean Regions started to

operate. In relation to the production of kiwifruit which positively affected agricultural life in the areas where

intensive cultivation is carried out, Turkey is also expected to in later years settled between major exporters

such as Iran and Greece. In this study, analyzing the cultivation of kiwifruit in the focus of agricultural geography,

developments in Turkey as for these activities have been discussed.  

Keywords

Kiwifruit, Actinidia deliciosa, Hayward, Kiwifruit Cultivation, Agricultural Geography, Turkey

References

• ALP, Tuğba, (2017). “Kivi”, Ordu Ticaret Borsası Yayını, s. 25, Ordu.Anonim, (2006). “Kivi Yetiştiriciliği”, Hasad Yayıncılık, I. Baskı, s. 77, İstanbul.Anonim, (2013). “Kivi Üretimi Araştırma Raporu”, Ünye Ticaret Borsası, s. 22, Ünye.Anonim, (2016). “New Zealand Kiwifruit Book”, A resource for New Zealand secondary schoolteachers and growers new to the kiwifruit industry, pp. 93, New Zealand.Anonim, (2018). “Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü 2017 Yılı FaaliyetRaporu”, TTSM Yayın Kurulu, s. 45, Ankara.ÇAVUŞ, Ahmet, (2016). “Rize İlinde Kivi Üretiminin Coğrafi Esasları”, Atatürk ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, s. 225-241, Erzurum.DEBERSAQUES, Filip ve MEKERS, Omer, (2010). “Growth and Production of Kiwifruit andKiwiberry”, Soils, Plant Growth and Crop Production, Vol. II., pp. 8.DEMİR, Alkan ve EGE, Hüsnü, (2003). “Kivi”, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü – Bakış,Sayı: 2, Nüsha: 10, s. 4, Ankara.DOĞANAY, Hayati, COŞKUN, O., (2012). “Tarım Coğrafyası”, Pegem Akademi Yayınları,Ankara.DRUMMOND, Lynley, (2013). “The Composition and Nutritional Value of Kiwifruit”, Advancesin Food and Nutrition Research, Vol. 68, pp. 33 – 57.FERGUSON, A. Ross, (2013). “Kiwifruit: The Wild and the Cultivated Plants”, Advances in Foodand Nutrition Research, Vol. 68, pp. 15 – 32.FERGUSON, A. Ross, (2016). “Botanical Description”, Compendium of Plant Genomes, TheKiwifruit Genome, (Ed. Raffaele Testolin, Hong-Wen Huang, Allan Ross Ferguson), SpringerInternational Publishing, pp. 1 – 13, Switzerland.Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO), FAOSTAT statistics.http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor (Son erişim: 11.05.2019).GUROO, I., WANI, SA., WANI, SM., AHMAD, M., MIR, SA., MASOODI, F.A., (2017). “AReview of Production and Processing of Kiwifruit”, Journal of Food Processing & Technology, Vol. 8,Issue: 10, pp. 1 – 6.GÜLERYÜZ, M., ASLANTAŞ, R., (1993). “Dünya Kiwi (Actinidia deliciosa) Üretimi veÜlkemizde Yetişme İmkanları”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2,Erzurum.HUANG, Hongwen, (2016). “Genetic Resources”, Compendium of Plant Genomes, The KiwifruitGenome, (Ed. Raffaele Testolin, Hong-Wen Huang, Allan Ross Ferguson), Springer InternationalPublishing, pp. 15 – 36, Switzerland.ITC, (2019). “Trade statistics for international business development – Kiwi Trade”,https://www.trademap.org/Index.aspx (Son erişim: 11.05.2019).KARADENİZ, Turan, (2004). “Türkiye Kivi Üretim Durumu”, Alatarım, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 23 –27, Mersin.KODAY, Saliha, (2000). “Türkiye de Kivi Üretimi”, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 3, s.103 – 122, Erzurum.MAUGHAN, Tiffany ve BLACK, Brent, (2015). “Hardy Kiwi in the Garden”, Vegetables, Fruits,and Herbs Book, Utah State University Press, pp. 95 – 98, USA.MGM, (2019). “Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İllerimize Ait Genel İstatistiki Veriler”,https://www.mgm.gov.tr/ (Son erişim: 11.05.2019).SIRAY, Erdal ve KILIÇ, Osman, (2016). “Türkiye’de Kivi Üretici Birliklerinin Mevcut Durumu,Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 74 – 78, Siirt.TAŞLIGİL, Nuran, (2010). “Türkiye Ziraatının Problemleri”, Çantay Kitabevi, İstanbul.WARD, Carol ve COURTNEY, David, (2013). “Kiwifruit: Taking Its Place in the Global FruitBowl”, Advances in Food and Nutrition Research, Vol. 68, pp. 1 – 14.VİSSERS, Margreet C.M., CARR, Anitra C., PULLAR, Juliet M. ve BOZONET, Stephanie M.,(2013). “The Bioavailability of Vitamin C from Kiwifruit”, Advances in Food and Nutrition Research,Vol. 68, pp. 125 – 147.