Behçet Mahirden Derlenen Halk Hikâyelerinde Geleneksel Kahraman Yaratımı

Year 2023, Volume: 8 Issue: 1, 42 - 59, 21.06.2023

Tuğba Karakaya

Abstract

Halk hikayeleri sözlü kültürün bir ürünü olarak ortaya çıkarak tarih boyunca farklı türlerden yararlanarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Sözlü yaratımlar olarak ilk şekliyle karşılaştığımız hikâyeler zaman içerisinde hem yazılı hem de elektronik ortamda anlatılmaya devam edilmiştir. Mit ile başlayan maceraya masal, destan, efsane, halk hikayesi şeklinde geliştiren bu tür toplumların yaşayışlarını da her yönüyle bünyesinde barındırarak zaman içinde birer kaynak halini almıştır. Birbirine benzeyen ve kaynak oluşturan efsane, mit, destan, masal ve hikâye türleri benzer özelliklere sahiptir. Çalışmada Behçet Mahirden derlenen halk hikâyelerinde geleneksel kahraman yaratımı üzerinde durulacaktır. Kahramanın anne karnına düşüşü ile başlayan serüvende kahraman mitik anlatı gücüyle karşılaşır. Kahraman, içinde doğup büyüdüğü toplumunda var olabilmesini sağlamak amacıyla bir erginlenme/olgunlaşma aşamasından geçer. Bu erginlenme/ olgunlaşma aşamasında kendi kimliğinin farkına varabilmesini sağlayacaktır. Kahramanın anne karnına düşüşü ile maceraya başladığı bu yolculukta kendine olan inancı ve bilinç dışının getirmiş olduğu farkındalık düzeyine ulaşmayı amaç edinir. Kahramanın bu yolculukta farkındalık düzeyine ulaşarak değişim/dönüşüm aşamasına gelerek özbene ulaşmayı amaçlar. Çalışmamızın konusu olan geleneksek kahraman yaratımı ile kahramanın anne karnına düşüşü ile birlikte erginleşme aşaması incelenmiştir.

Keywords

halk ikayeleri, mitin düşünme, erginlenme, değişim/dönüşüm

References

• Kaynakça Aça, M. vd. (2012). Anonim Halk Edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. (Ed. Oğuz M. Öcal vd.). Grafiker Yayınları. Ankara. Alıç, F. (2011). Halk Hikâyeciliğinin Yeni İcra Ortamı Olarak Sinema ve Sinemaya Uyarlanan Türk Halk Hikâyeleri. Ankara. Alptekin, A. B. (1997). Halk Hikâyelerinin Tip ve Motif Yapısı. Ankara. Artun, E. (2015). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. Karahan Kitabevi. Balkaya, A. (2013). Mekân Poetikası Bağlamında Âşık Kahvehaneleri ve Âşık Üzerinde Kimi Fonksiyonları. Electronic Turkish Studies. Boratav, P. N. (2002). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. Tarih Vakfı Yayınları. İstanbul.