Atmosferik Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar (PAH’lar); Örnekleme, Ekstraksiyon ve Analiz

Year 2019, Volume: 2 Issue: 2, 266 - 285, 31.12.2019

Cihan Paloluoğlu Hanefi Bayraktar

Abstract

Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar (PAH’lar), molekül yapılarında iki veya daha fazla benzen halkası bulunduran, karbon ve hidrojen harici başka bir element bulundurmayan, halkalı yarı uçucu organik guruplarıdır. PAH’lar doğal ve antropojenik kaynaklardan atmosfere salınan toksik, kanserojenik ve mutajenik bileşiklerdir. PAH’lar çok düşük konsantrasyonlarda olsa bile canlılara ve yaşam alanlarına son derece zararlı olmaları açısından bilim dünyasında son yıllarda birçok araştırmacı tarafından en çok çalışılan konulardan biridir. Hava kirliliği çalışmalarında organik kirleticilerden olan PAH’ların belirli bir alandaki etkilerini ve atmosferik konsantrasyonlarını belirleme çalışmalarında Örnekleme, Ekstraksiyon ve Analiz işlemleri oldukça önemli adımlardır. USEPA tarafından öncelikli kirleticiler listesinde sınıflandırılan PAH bileşiklerinin atmosferik miktarları belirlenirken seçilen Örnekleme noktaları, Ekstraksiyon deneyleri ve Analiz işlemleri WHO, EPA ve EN gibi Ulusal ve Uluslararası kriterlere uygun olması gerekmektedir. Ayrıca uygun metodlar ile Örnekleme ve Ekstraksiyonu tamamlanmış PAH’ların yine uygun akredite Kromotografik cihazlar ile Analizlenmesi de oldukça önemlidir. Bu çalışmada PAH’ların Örneklenmesi, Ekstraksiyon deneyleri ve Analiz işlemleri hakkında detaylı olarak bilgi verilmiştir.

Keywords

Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar, Örnekleme, Ekstraksiyon, Analiz, GC-MS

References

• [1] Dickhut, R., M., Canuel, E., A., Gustafson, K., E., Liu, K., Arzayus, K., M., Walker, S., E., Edgecombe, G., Gaylor, M., O., Macdonald, E., H.,.“Automotive Sources of carcinogenic polycyclic aromatic hydrocarbons associated with particulate matter in the Chesapeake Bay region”, Environmental Science and Technology, vol. 34, pp. 4635-4640, 2000.
• [2] Gaga, E.O., 2004. “Investigation of Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH) Deposition in Ankara”. Doktora Tezi, The Graduate School of Natural and Applied Sciences, Middle East Technical University, Ankara.
• [3] Paloluoğlu, C., “Erzurum şehir merkezinde polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAH’ların) konsantrasyonlarının alansal dağılımı”, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Türkiye, 2008.
• [4] Liang, Y., Tse, M.F., Young, L., Wong, M.H., “Distribution pattern of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in the sediments and fish at Mai Po Marshes Nature Reserve”, Hong Kong. Water Res., vol. 41, pp. 1301-1311, 2007.
• [5] Na, G., Liu, C., Wang, Z., Ge, L., Ma, X., Yao, Z., “Distribution and characteristic of PAHs in snow of Fildes Peninsula”, Journal of Environmental Sciences, vol. 3(9), pp. 1445–1451, 2011.
• [6] Crimmins, B., S., Baker, J., E., “Improved GC/MS methods for measuring hourly PAH and nitro-PAH concentrations in urban particulate matter”, Atmospheric Environment, vol. 40, pp. 6764-6779, 2006.
• [7] Castellano, A.V., Cancio, J.L., Aleman, P.S., Rodriguez, J.S., “Polycyclic Aromatic Hydrocarbons In Ambient Air Particles In The City Of Las Palmas de Gran Canaria”, Environment International, vol. 29, pp. 475-480, 2003.
• [8] Gabrieli, J., Decet, F., Luchetta, A., Valt, M., Pastore, P., Barbante, C., “Occurrence of PAH in the seasonal snowpack of the Eastern Italian Alps”, Environmental Pollution, vol. 158, pp. 3130-3137, 2010.
• [9] Kwon, H.O. and Choi, S.D., “Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in soils from a multi-industrial city, South Korea”, Science of the Total Environment, vol. 470–471, pp. 1494–1501, 2014.
• [10] Dong, C.D., Chen, C.F., Chen, C.V., “Vertical profile, sources, and equivalent toxicity of polycyclic aromatic hydrocarbons in sediment cores from the river mouths of Kaohsiung Harbor, Taiwan”, Marine Pollution Bulletin, vol. 85, pp. 665–671, 2014.
• [11] Lang , Y.H., Li, G.L., Wang, X.M., Peng, P., “Combination of Unmix and PMF receptor model to apportion the potential sources and contributions of PAHs in wetland soils from Jiaozhou Bay, China”, Marine Pollution Bulletin, vol. 90, pp. 129–134, 2015.
• [12] Bezza, F.A. and Chirwa, E.M., “Biosurfactant-enhanced bioremediation of aged polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in creosote contaminated soil”, Chemosphere, vol. 144, pp. 635-644, 2016.
• [13] Müezzinoğlu, A., Bayram, A., “Evaluation of some air pollution indicators in Turkey”, Environment International, vol 153, pp. 1093-1102, 2000
• [14] Wang, X.T., Miao, Y., Zhang, Y., Li, Y.C., Wu, M.H., Yu, G., “Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in urban soils of the megacity Shanghai: Occurrence, source apportionment and potential human health risk”, Science of the Total Environment, vol. 447, pp. 80–89, 2013.
• [15] Vecchiato, M., Zambon, S., Argiriadis, E., Barbante, C., Gambaro, A., Piazza, R., “Polychlorinated biphenyls (PCBs) and polybrominated diphenyl ethers (PBDEs) in Antarctic ice-free areas: Influence of local sources on lakes and soils”, Microchemical Journal, vol. 120, pp. 26-33, 2015.
• [16] Masih, A., Taneja, A., “Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) concentrations and related carcinogenic potencies in soil at a semi-arid region of India”, Chemosphere,vol. 65, pp. 449-456, 2007.
• [17] Bortey-Sam, N., Ikenaka, Y., Nakayama, S.M.M., Akoto, O., Yohannes,Y.B., Baidoo, E., Mizukawa, H., Ishizuka, M., “Occurrence, distribution, sources and toxic potential of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in surface soils from the Kumasi Metropolis, Ghana”, Science of the Total Environment, vol. 496, pp. 471-478, 2014
• [18] Melnyk, A., Dettlaff, A., Kuklińska, K., Namieśnik, J., Wolska, L., “Concentration and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and polychlorinated biphenyls (PCBs) in surface soil near a municipal solid waste (MSW) landfill”, Science of the Total Environment, vol. 530-531, pp. 18–27, 2015.
• [19] Masih, A., Taneja, A., “Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) concentrations and related carcinogenic potencies in soil at a semi-arid region of India”, Chemosphere,vol. 65, pp. 449-456, 2006.
• [20] Yuan, H., Li, T., Ding, X., Zhao, G., Ye, S., “Distribution, sources and potential toxicological significance of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in surface soils of the Yellow River Delta, China”, Marine Pollution Bulletin, vol. 83,pp. 258-264, 2014.
• [21] Paloluoğlu, C. ve Bayraktar, H., “Use of surrogated snow surface sampler to determine dry deposition of PAHs”, Journal of the Chemical Society of Pakistan, vol. 37, pp. 458-467, 2015.
• [22] Arı, A., 2008. Eskişehir Atmosferindeki Polisiklik Aromatik Hidrokarbonların (PAH’ların) Derişimlerinin ve Kaynaklarının Belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir
• [23] Manoli, E., Samara, C., Konstantinou, I., Albanis, T., “Polycyclic Aromatic Hydrocarbons in the bulk precipitation and surface waters of Northern Greece”, Chemosphere, vol. 41, pp. 1845-1855, 2000.
• [24] USEPA, 1997. Deposition of Air Pollutants to the Great Waters, Second Report to Congress, EPA-453/R-97-011. US Environmental Protection Agency.
• [25] Ollivon, D., Blanchoud, H., Motelay M.A., Garban, B., “Atmospheric deposition of PAHs to an urban site, Paris, France”, Atmospheric Environment, vol. 36, pp. 2891-2900, 2002.
• [26] Fuoco,R., Giannarelli S., Onor, M., Ghimenti,S., Abete, C., Termine, M., Francesconi, S., “A snow/firn four-century record of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and polychlorobiphenyls (PCBs) at Talos Dome (Antarctica)”, Microchemical Journal, vol. 105, pp. 133-141, 2012.
• [27] Obrist, D., Zielinska, B., Perlinger J.A., “Accumulation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and oxygenated PAHs (OPAHs) in organic and mineral soil horizons from four U.S. remote forests”, “Chemosphere”, vol. 134, pp. 98-105, 2015.
• [28] Orhan M. C., “Erzurum Kent Merkezinde Ana Arter Yol Kenarlarında Polisiklik Aromatik Hidrokarboların (Pah’ların) Konsantrasyonlarının Belirlenmesi”, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Türkiye, 2016.
• [29] Paloluoğlu, C., “Erzurum’da Çeşitli Örnekleme Yöntemleri Kullanarak Farklı Ortamlardaki Poliklorlu Bifenillerin (Pcb’lerin) Konsantrasyonlarının Belirlenmesi”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye, 2016.
• [30] Vallack, H. M., “A Field evaluation of frisbee - Type dust deposition cauge”, Atmospheric Environment, vol. 29, pp. 1465-1469, 1995.
• [31] Goosens, D., and Offer, Z.Y., “Wind tunnel and field calibration of six aeolian dust samplers”, Atmospheric Environment, vol. 34, pp. 1043-1057, 2000.
• [32] Lin, J. M., Fang, G. C., Holsen, T. M., and Noll, K. E., “A comparison of dry deposition modeled from size distribution data and measured with a smooth surface for total particle mass, lead, and calcium in Chicago”, Atmospheric Environment, vol. 27A, pp. 1131-1138, 1993.
• [33] Taşdemir, Y., ve Payan F., “Atmosferik çökelme örneklerinin toplanması”, Türkiye’ de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu, cilt.1., pp. 552-560, 1999.
• [34] Yi, S. M., Holsen, T. M., and Noll K. E., “Comparison of dry deposition predicted from models and measured with a Water Surface Sampler”, Environ. Sci. Technol, vol. 31, pp. 272-278, 1997. [35] Paloluoğlu, C., Bayraktar, H*, Turalioğlu, F. S., and Bayraktar, M., “Investigation Of Dry Deposition Flux Of PolycyclicAromatic Hydrocarbons From Traffic Sources Using A Surrogate Snow Surface Sampler”, Fresenius Environmental Bulletin, vol. 24 (5), pp. 1725-1734, 2015.
• [36] Kılıç, E., “Bayburt İli Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Türkiye, 2008.