Interpratation Method in Suyûtî’s Work named el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik

Yıl 2021, , 19 - 28, 25.12.2021

Şehmus Ülker

https://doi.org/10.34085/buifd.982086

Öz

In this article, the interpretation method in the work of Jalâluddîn Abdurrahmân as-Suyûtî (d. 911/1505) called al-Behchetül-Mardiyye ‘ala Alfiyyeti İbn-i Mâlik has been investigated. The author's aforesaid work is an exegesis on Ibn-i Malik's (d. 672/1274) work called al-Alfiyya in the field of Arabic language. In this study, the commentator's interpretation method has been tried to be exposed in the aforesaid work. Henceforth, our study's objective is to revise the Suyûtî's aforesaid work and reveal the method of interpretation. In the introduction part of the article, the brief knowledge related to the tradition of interpretation has been given. In the first heading of the study, the brief information has been given about Suyûti and his aforesais interpretation. As for in the later heading, the interpretation method he practised in his aforesaid work has been explained through the examples. Suyûti explained Ibn-i Malik’s al-Elfiyya in a simple and understandable manner together with supplemantary explanations to the subject he dealt with and explained the subject in detail.Thanks to the interpretation method the author practised in his work named al-Behchetu'l-Mardiyye ‘ala Alfiyyeti Ibn-i Malik, he clarified the laconic couplets of al-Elfiyya.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language, Interpretation, Suyûtî, Behchetu, İbn-i Malik, al-Alfiyye.

Suyûtî’nin el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik Adlı Eserindeki Şerh Metodu

Öz

Bu makalede, Celâluddîn Abdurrahmân es-Suyûtî’nin (öl. 911/1505) el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik adlı eserindeki şerh metodu incelenmiştir. Müellifin söz konusu eseri, İbn Mâlik’in (öl. 672/1274) Arap dili alanında kaleme aldığı el-Elfiyye adlı eseri üzerine yaptığı şerh türü bir eserdir. Bu çalışmada söz konusu eserde şârihin şerh metodu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmamızın amacı Suyûtî’nin söz konusu eserini gözden geçirip şerh metodunu ortaya koymaktır. Makalenin giriş kısmında şerh geleneğiyle ilgili özet bilgiler verilmiştir. Çalışmanın birinci başlığında Suyûti ve söz konusu şerhi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonraki başlıkta ise onun söz konusu eserinde uyguladığı şerh metodu örnekler üzerinden açıklanmıştır. Suyûti, İbn Mâlik’in, el-Elfiyye’sini konu sıralamasını bozmadan sade ve anlaşılır bir dille şerh etmiş ayrıca ele aldığı konuya bazen ilave açıklamalarda bulunarak konuyu genişçe açıklamıştır. Müellifin, el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik isimli eserinde uyguladığı şerh metodu sayesinde el-Elfiyye’nin veciz olan beyitlerine hem açıklık getirmiş hem de söz konusu şerhi Arap dili açısından zenginleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili, Şerh, Suyûtî, Behcetu’l-Merdiyye, İbn Mâlik, el-Elfiyye.

Kaynakça

• Agitoğlu, Nurullah. “Bir Hadîsçi Olarak Suyûtî’nin Bazı Haberî Sıfatlara Yaklaşımı-et-Tevşîh Adlı Eseri Bağlamında-”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19/2 (2014), 103-123.
• Cengiz, Emin. “İbn Ebî Zemenîn’in (ö. 399/1008) Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîz Adlı Eserinde Şiirle İstişhâd Yöntemi”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/16 (Nisan 2017): 101-116.
• Çetkin, Muhammed. “Suyûtî’nin Nahivdeki Yöntemi”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/11(2016), 71-98.
• Çetkin, Muhammed. Celâleddîn es-Suyûtî ve Arap Gramerindeki Yeri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Çıkar, Mehmet Şirin. Nahivciler ile Mantıkçılar Arasındaki Tartışmalar, İsam yayınları, İstanbul 2009.
• Demir, İsmail. “İbn Mu’tî’nin Kitâbu’l-Fusûl fîn-Nahv Adlı Eserinde İstişhâd”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (3), 2015, 17-18.
• Demirayak, Kenan. Arap-İslam Edebiyatı Literatür Bilgisi. İstanbul: Cantaş Yayınları, 2016.
• Durmuş, İsmail. “İstişhâd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23: 396-397. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• el-Bağdâdî, Abdülkâdir b. Ömer. Hizânetü’l-edeb ve lubbu lubâbi lisâni’l-‘Arap. nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. 13 Cilt. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 4. Basım. 1997. Enbârî, Ebu’l-Berekât Kemâluddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Ubeydillâh. el-İnsâf fî mesâ’ili’l-hilâf beyne’n-nahviyyîne’l-basriyyîn ve’l-kûfiyyîn. nşr. Hasan Hamed. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 3. Basım, 2016.
• Ergin, Mehmet Cevat. “Basra ve Kûfe Ekollerinin Kullandıkları Farklı Nahiv Terimleri”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5/1 (2003), 39-65.
• Ferâhîdî, Halil b. Ahmed. Kitâbu’l-‘Ayn. nşr. Abdulhamid Hendâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2003.
• Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Ya’kûb. Kamûsu’l-Muhît. nşr. Muhammed Naîm Arkasûsî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 8. Basım, 2005.
• Habeşî, Abdullah Muhammed. Câmi’u’ş-Şurûh ve’l-Havâşî/Mu’cemun Şâmilun li Esmâi’l-Kütübi’l-Meşrûha fi’t-Türâsi’l-İslâmî ve Beyânü Şürûhiha. 3. Cilt. Ebu Dabî: el-Mecme‘s-Sekafî, 2004.
• Halebî, Ebu’t-Tayyib Abdulvâhid b. Ali el-Luğavî. Merâtibu’n-Nahviyyîn. nşr. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. Kahire: Mektebetu Nahdati Mısır ve Matba‘atihâ, ts.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed. Lisânu’l-‘Arab. nşr. Abdullâh Ali el-Kebîr, Muhammed Ahmed Hasbullâh, Hâşim Muhammed eş-Şâzelî. 6 Cilt. Kahire: Dârü’l-Meârif, ts.
• İbnu’n-Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshâk b. Muhammed b. İshâk en-Nedim. el-Fihrist. nşr. Yûsuf Alî Tevîl. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 3. Basım, 2010.
• İbnü’l-İmâd, Ebü’l-Felâh Abdülhay b. Ahmed el-Hanbelî. Şezerâtu’z-zeheb fî ahbâri men zeheb. nşr. Mahmud el-Arnaût-Abdu’l Kâdir el-Arnaût. 10 Cilt. Dımaşk/Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1993.
• Kaya, Mustafa. er-Rummânî, Hayatı, Eserleri ve Arap Gramerindeki Yeri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Kehhâle, Ömer Rıza. Mu‘cemu’l-muellifîn terâcimu musannifi’l-kutubi’l-‘Arabiyye. 4 Cilt. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1993.
• Mahzûmî, Mehdî. Medresetu’l-Kûfe ve menhecuhâ fi’d-dirâseti ve’n-nahv. Mısır: Matba‘atu Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 2. Basım, 1958.
• Olçun, Muhammed Mahmut. “Suyûtî’nin el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik Adlı Eserindeki İstişhât Metodu”, Akdemik Platform, (2019), 169-176.
• Olçun, Muhammed Mahmut. Suyûtî’nin el-Behcetu’l-Merdiyye Adlı Eserinde İstişhad Ettiği Ayetler. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Özkan, Halit. “Suyûtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/188-198. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Razî, Ebû Bekir Muhammed b. Şemsiddin. Muhtaru’s-Sihah. nşr. Eymen Abdurrezzak eş-Şevvâ. Dımaşk: Dâru’l-Feyhâ’/ Dâru’l-Menhel Nâşirûn, 2010.
• Saîd el-Efgânî. Fî usûli’n-nahv. Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî, 1987.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. el-Behcetu’l-Merdiyye ‘ala Elfiyyeti İbn Mâlik. (tlk. Mustafa el-Hüseynî ed-Deştî), Mektebetu’s-Sahâbe Gaziantep, ts.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. el-İktirâh fî usûlin-nahv. nşr. Abdulhakîm Atiyye. b.y.: Dâru’l-Beyrûtî, 2. Basım, 2006.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. Buğyetü’l-vu‘ât fî tabâkâti’l-luğaviyyîn ve’n-nühât. nşr. Muhammed Abdurrahîm. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2005.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. Hüsnü’l-Muhâdara fî Târîhi Mısır ve’l-Kâhire. nşr. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1967.
• Şensoy, Sedat. “Şerh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/555-558. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Şevkî Dayf. el-Medârisu’n-Nahviyye. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 7. Basım, ts.
• Tayyâr, Altıkulaç. “Kisâî, Ali b. Hamza”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/69-70. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Tehânevî, Muhammed b. Ali. Mevsûatu keşşâfi ıstılâhati’l-fünûn ve’l-‘ulûm. nşr. Ali Dahrûc. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetü Lübnân Nâşirûn, 1996.
• Tural, Hüseyin, “Arap Dilinde Şiir ve Hadisle İstişhâd Meselesi”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 9, (1990), 67-79.
• Turan, Abdülbaki. “el-Elfiyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11/28-29. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Turan, Abdülbaki. “İbn Mâlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/169-171. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Tüccar, Zülfikar. “Kıyas”. (Arap Dili), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/539-540. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Ülker, Şehmus. “Şerhu İbn ‘Akîlde İstişhad Yöntemi”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/23 (Aralık 2019), 441-459.
• Ülker, Şehmus. İbn Akîl ve Şerhu İbn Akîl Adlı Eseri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Ziriklî, Hayruddîn. el-A’lâm. 8 Cilt. Beyrut: Dâru'l-‘İlm lil-Melâyîn, 15. Basım. 2002.
• Zubeydî, Ebû Bekr Muhammed b. Hasan. Tabakâtu’n-nahviyyîn ve’l-luğaviyyîn. nşr. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 2. Basım. ts.