el-Buhturî’nin Methiyeleri

Yıl 2021, Sayı: 18, 136 - 153, 25.12.2021

Esat Ayyıldız

https://doi.org/10.34085/buifd.1011660

Cited By: 1

Öz

Benû’l-‘Abbâs’a mensup birkaç halifenin saray şairi olan Ebû ‘Ubâde el-Velîd b. ‘Ubeydi’l-lah el-Buḥturî, Abbâsî döneminin en meşhur şairlerinden biridir. Bilhassa methiye manzumeleri ve el-Ḥamâse adlı meşhur eseri nedeniyle tanınan el-Buḥturî, şiir alanındaki ilk uğraşlarını kendi kabilesinin övülmesine hasretmiştir. Daha sonra bir hâmî arayışına girmiş ve kendisiyle aynı kabileye mensup olan Ebû Sa‘îd es̱-S̱aġrî’nin evini ziyaret etmiştir. Burada bulunduğu esnada daha sonra akıl hocası olacak olan meşhur methiye şairi Ebû Temmâm ile karşılaşmıştır. Ebû Temmâm onu Ma‘arretu’n-Nu‘mân’ın ileri gelenlerine methiye şairi olarak tavsiye etmiştir. Bunun ardından ise el-Buḥturî, hocasına onun hâmîsi olan Musul Valisi Mâlik b. Ṭavḳ’ın maiyetinde eşlik etmiştir. el-Buḥturî, yeni halifenin tahta geçmesiyle birlikte, kendisini 234/848 senesinde el-Mutevekkil’e takdim edecek olan el-Fetḥ b. Ḫâḳân’ın himayesini elde edeceği Bağdat’a gitmiştir. el-Buḥturî’nin kariyerinin en başarılı dönemi de bu şekilde başlamış olacaktır. Bu çalışmada, el-Buḥturî’nin methiyeleri ve onun şiirsel üslubu bilimsel bir metotla incelenmiştir. Bunun yanı sıra onun öne çıkan birkaç şiirinden örnekler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Klasik Arap Edebiyatı, el-Buhturî, Medîh, Klasik Arap Şiiri, Methiye

The Panegyrics of al-Buhturī

Öz

Abū ‘Ubāda al-Walīd b. ‘Ubayd-Allah al-Buḥturī, poet laureate of several caliphs of Banū al-‘Abbās, was among the most renowned poets of the Abbasid period. Specifically known for his panegyrics, and his celebrated work, al-Ḥamāsa, al-Buḥturī dedicated his early poetic efforts to the praise of his own clan. He later sought a patron, and visited the house of his tribesman, Abū Sa‘īd al-Thaghrī. There for the first time he met the famous panegyrist Abū Tammām, who would later become his mentor. Abū Tammām recommended him to the notables of Ma‘arrat al-Nu‘mān as a panegyrist. After that al-Buḥturī accompanied his mentor in the retinue of his patron Mālik b. Ṭawq, governor of Mosul. On the accession of the new caliph, al-Buḥturī went to Baghdad, where he secured the patronage of al-Fatḥ b. Khāqān, who introduced him to al-Mutawakkil in 234/848. And in this way, the most prolific period of al-Buḥturī’s career began. In this study, the panegyrics of al-Buḥturī and his poetical style are examined with a scientific method. In addition to this, a number of examples of his outstanding poems are given.

Anahtar Kelimeler

Classical Arabic Literature, al-Buhturī, Madīh, Classical Arabic Poetry, Panegyric

Kaynakça

• Abbas, İhsan. Şeẕerât min kutubi’l-mefḳûde fî’t-târîḫ. Beyrut: Dâru’l-Ġarbi’l-İslâmî, 1407/1977.
• Abdurrahman, Afîf. Mu‘cemu’ş-şu‘arâ’i’l-‘Abbâsiyyîn. Lübnan: Cerrûs Bres, 2000.
• Achtar, S.. “L'enfance et la jeunesse du poète Buḥturī (206-226/821-840)”. Arabica 1/2 (1954), 166-186.
• Akkuş, Sara. “Komparatistik ve Dil-Üslup Bağlamında Buhtürî ile İbn Hamdîs’in Havuz Tasvirleri Üzerine Bir Karşılaştırma”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/116 (2021), 34-42.
• Ali, Samer Mahdy. “Praise for Murder?: Two Odes by al-Buḥturī Surrounding an Abbasid Patricide”. Writers and Rulers: Perspectives on Their Relationship from Abbasid to Safavid Times. ed. Beatrice Gruendler - Louise Marlow. Wiesbaden: Reichert Verlag, 2004.
• Ali. Samer M.. “Reinterpreting al-Buḥturī's "Īwān Kisrā Ode": Tears of Affection for the Cycles of History”. Journal of Arabic Literature 37/1 (2006), 46-67.
• el-Âmidî, Ebû’l-Ḳâsım el-Ḥasen b. Bişr. el-Muvâzene beyne şi‘ri Ebî Temmâm ve’l-Buḥturî. thk. es-Seyyid Ahmed Ṣaḳr. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 4. Basım, 1410/1990.
• el-Buḥturî. Dîvânu’l-Buḥturî. thk. Hasan Kâmil eṣ-Ṣayrafî. 5 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif bi-Mıṣr, Tarihsiz.
• el-Bustânî, Buṭrus. Udebâ’u’l-ʿArab fî’l-aʿṣuri’l-ʿÂbbâsiyye: Ḥayâtuhum, âs̱âruhum, naḳdu âs̱ârihim. Kâhire: Hindâvî, 2014.
• Canard, Marius. “Les allusions à la guerre byzantine chez les poètes Abu-Tammam et Buhturi (Notes Complémentaires)”. yaz. A. A. Vasiliev. Byzance et les Arabes: La dynastie d'Amorium (820-867). ed. Henri Grégoire - Marius Canard. Bürüksel: Institut de philologie et d'histoire orientales, 1935.
• Ḍayf, Şevḳî. Târîḫu’l-edebi’l-‘Arabî: el-‘Aṣru’l-‘Abbâsî es̱-s̱ânî. 10 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif bi-Mıṣr, 2. Basım, Tarihsiz.
• Diez, Martino. “Armonia e unità nella poesia abbaside: il caso della Sīniyya di al-Buhturī”. L'Analisi Linguistica e Letteraria 15/2 (2007). 351-378.
• Durmuş, İsmail. “Âmidî, Hasan b. Bişr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/55-56. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Gibb, H. A. R.. Arap Edebiyatı. çev. Onur Özatağ. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2017.
• Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü. çev. Rahmi Er - Azmi Yüksel. Ankara: Vadi Yayınları, 2. Basım, 2012.
• Huart, Clément. Arap ve İslâm Edebiyatı. çev. Cemal Sezgin. Ankara: Tisa Matbaacılık Sanayii, 1971.
• İbnu’l-Es̱îr, Ḍiyâ’u’ḍ-Ḍîn. el-Mes̱elu’s-sâ’ir fî edebi’l-kâtib ve’ş-şâ‘ir. haz. Ahmed el-Ḥûfî - Bedevî Ṭabâne. 4 Cilt. Mısır: Dâru Nahḍati Mıṣr li’ṭ-Ṭab‘ ve’n-Neşr, 2. Basım, Tarihsiz.
• el-İṣfehânî, Ebû’l-Ferec Alî. Kitâbu’l-eġânî. thk. İhsân Abbâs - İbrahim es-Se‘âfîn. 25 Cilt. Beyrut: Dâr Ṣâdır, 3. Basım, 1429/2008.
• Kırkpınar, Mahmut. “Mütevekkil-Alellah, Ca‘fer b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/212-214. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• el-Ma‘arrî, Ebû’l-‘Alâ’. ‘Abes̱u’l-velîd fî’l-kelâm ‘alâ şi‘ri Ebî ‘Ubâde el-Velîd b. ‘Ubeyd el-Buḥturî eṭ-Ṭâ’î. Şam: Maṭba‘atu’t-Teraḳḳî bi-Dimaşḳ, 1355/1936.
• Mahmudov, Malik. Klassik Ərəb Ədəbiyyatı. Bakü: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2001.
• Margoliouth, D. S.. “Buhturî”. İslâm Ansiklopedisi. 2/775-777. İstanbul: Milli Eğitim Basım Evi, 1979.
• Meisami, J. S.. “al-Buḥturî”. Encyclopedia of Arabic Literature. ed. Julie Scott Meisami - Paul Starkey. 1/161-162. Londra-New York: Routledge, 1998.
• Nurettin, Belce. Şi‘ru’l-medḥ fî Dîvâni’l-Buḥturî: el-Mutevekkil enmûẕecen. Sidi Belabbas: Djillali Liabès Üniversitesi, Kulliyetu’l-Âdâb ve’l-Luġât ve’l-Funûn, Doktora Tezi, 2019.
• Pellat, Charles. “al-Buḥturî”. The Encyclopaedia of Islam. 1/1289-1290. Leiden: E. J. Brill, 1986.
• Qasımova, Aida. Ərəb Ədəbiyyatı: V-XIII Əsrlər. Bakü: Qasımova A.Ş., 2019.
• Sezgin, Fuat. Geschichte des arabischen Schrifttums. 17 Cilt. Leiden: E. J. Brill, 1975.
• Terzi, Mustafa Zeki. “İbnü’z-Zeyyât, Muhammed b. Abdülmelik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/245-246. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Toprak, M. Faruk. Klasik Arap Şiirinde Ehl-i Beyt ve Şîa. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.
• Tüccar, Zülfikar. “Buhtürî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/381-383. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Feth b. Hâkān el-Fârisî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/452-453. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.