The Exclusionary Tendency in Critical Schools

Yıl 2021, Sayı: 18, 82 - 95, 25.12.2021

Ousama Ekhtıar

https://doi.org/10.34085/buifd.992461

Öz

This research aims to identify the conflicts in question according to the scientific objectivity criterion, which should be applied for constructive criticism, away from the tendency to fuel the conflicts that occur between literary movements and schools in the field of criticism and lead to negative results. While constructive critical thinking can be modern and valuable, the exclusionary tendency based on rejecting the classical because it is classical and the modern as modern causes vicious critical conflicts that limit the dynamism of literature within itself. In this context, we seek answers to the questions of what exactly is the misunderstanding that led to the emergence of all these critical conflicts about literature, and whether the function of criticism is to trace and encourage change or to exclude it. In doing so, we focus on two different critical issues, the first of which relates to content and the other to form. The first issue is the critical conflict on the subject of word and mean in classical Arabic critique, and it is known that the issue of separating these two elements from each other has occupied the classical writers for a long time. However, it will be clearly seen that this effort is contrary to the nature of creativity in literature. The second issue is the critical conflicts regarding the unity of prosody and rhyme in modern Arabic critique, which will be seen to be restrictive by modern literary figures.

Anahtar Kelimeler

Criticism, Exclusion, Word, Mean, Prosody, Rhyme.

Başlıca Örnekleriyle Eleştirel Ekollerde Dışlayıcı Eğilim

Öz

Bu araştırma, eleştiri alanındaki edebiyat akım ve ekolleri arasında meydana gelen ve olumsuz sonuçlara yol açan çatışmaları körükleme eğiliminden uzak bir şekilde, yapıcı eleştiri için başvurulması gereken bilimsel nesnellik ölçütüne göre söz konusu çatışmaları tespit etmeyi amaçlamaktadır. Yapıcı eleştirel düşünce modern olup değer taşıyabilirken, klasik olanı klasik oluşundan modern olanı da modern oluşundan ötürü reddetmeye dayanan dışlayıcı eğilim edebiyatın kendi içindeki dinamizmini sınırlayan kısır eleştirel çatışmalara sebebiyet vermektedir. Bu bağlamda, edebiyata ilişkin tüm bu eleştirel çatışmaların ortaya çıkmasına neden olan yanlış anlayışın tam olarak ne olduğu ve eleştirinin işlevinin değişimin izlerini sürüp teşvik etmek mi yoksa dışlamak mı olduğunu sorularına cevap aramaktayız. Bunu yaparken, ilki içerik ile ilgili olan, diğeri ise şekil ile ilgili olan iki farklı eleştirel meseleye odaklanmaktayız. Birinci mesele, klasik Arap kritiğinde lafız ile mana konusuna ilişkin eleştirel çatışmadır ki, bu iki unsuru birbirinden ayırma hususunun klasik edebiyatçıları uzun süre meşgul ettiği bilinmektedir. Halbuki bu çabanın, edebiyatta yaratıcılığın doğasına aykırı olduğu açıkça görülecektir. İkinci mesele, modern Arap kritiğinde vezin ve kafiyenin birliği konusuna ilişkin eleştirel çatışmalardır ki, modern edebiyatçıların bu tutumunun kısıtlayıcı olduğu görülecektir.

Anahtar Kelimeler

Eleştiri, Dışlama, Lafız, Mana, Vezin, Kafiye.

النزعة الإقصائية في المدارس النقدية من خلال أبرز نماذجها

Öz

يسعى هذا البحث إلى محاولة ضبط الصراعات بين الاتجاهات والمدارس الأدبية في ميدان النقد وفقا لمعيار الموضوعية العلمية التي ينبغي أن يحتكم إليها النقد الصحيح، بعيداً عن الرغبة العارمة التي نشأت في النقد نحو تأجيج الصراعات التي لم تخل من الآثار السلبية، إن الفكر النقدي المنضبط يمكن أن يكون ذا قيمة، في حين أن النزعة الإقصائية القائمة على إرادة الرفض للقديم لقدمه، والجديد لحداثته تفضي إلى صراعات نقدية عقيمة تحد من حركة الأدب التي قد يتزامن فيها القديم والحديث مدة، وإن وُلِدَ كل منهما في زمنين مختلفين. فما الذي فهمناه خطأ حول الأدب حتى حدثت كل هذه الصراعات النقدية؟ وهل وظيفة النقد رصد دوافع التغيير وتعزيرها أم أنها إرادة الإقصاء؟ هذا ما نسعى إلى رصده في هذه المقالة من خلال دراسة قضيتين نقديتين مختلفتين، إحداهما تتعلق بالمضمون، والثانية تتعلق بالشكل، وتناولنا الأولى من منظور الصراع النقدي في النقد العربي القديم ممثَّلاً بقضية اللفظ والمعنى، التي مضى بعض من النقاد الأقدمين في مشروع الفصل بين عنصريها مخالفين طبيعة الإبداع الأدبي، وتناولنا الثانية من منظور الصراع النقدي في النقد العربي الحديث ممثلة بإشكالية وحدة الوزن ووحدة القافية ومزاعم التقييد من وجهة نظر نقاد شعر الحداثة.

Anahtar Kelimeler

النقد, ، الإقصاء, ، اللفظ, ، المعنى, الوزن, ، القافية

Kaynakça

• el-Âmidî, Hasan. el-Müvâzene beyne şiiri Ebi Temmâ ve’l-Buhturî. nşr. Ahmed Sakr. Kahire: Mektebetü’l-Hancı, 1994.
• Hamade, Ahmed Ali. Nazariyyetü’l-mana’l-kulli beyne Eflâtun ve Aristo. Mısır: Dâr Nûr, 2017.
• Ahvânî, Ahmed Fuad. Nevâbiğü’l-fikri’l-garbî Eflâtûn. Mısır: Dâru’l-Maarif.
• Ebu Temmâm, et-Tâî. Dîvân. nşr. Râcî Esmer. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1994.
• el-Câhız, Amr b. Bahr. el-Hayevân. nşr. Abdüsselam Harun. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1996.
• el-Câhız, Amr b. Bahr. Resâil. Kahire: Mektebetü’l-Hancı, 1994.
• el-Cürcânî, Ali b. Abdülaziz. el-Vasıta beyne’l-Mütenebbî ve husûmihi. nşr. Muhammed Becavi. Kahire: Matbaatü İsa el-Babî.
• Şakir, Mahmud. el-Kavs ve’lAzra. Mısır: Matbaatü’l-medeni, 1952.
• Şüki, Galî. Şirüne’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’ş-Şurûk, 1991.
• Tayyip, Abdullah. el-Mürşid ilâ fehmi eşari’l-Arap. Kuveyt: Matbaatu’l-Hukume, 1989.
• İbn Abbâd, Sahip. el-Keşf an mesâvii’l-Mütenebbî. nşr. Hasan Âl Yasin. Bağdat: Mektebetü’n-Nahda, 1965.
• Akkâd, Abbas Akkâd. Dîvân. Kahire: Dâru’ş-Şab, 1997.
• Fethi, İbrahim. Mucemu’l-mustalahati’l-edebiyye. Tunus: el-Müessesetü’l-Arabiyye, 1988.
• Platon. Parminides. Dialogues of Plato içinde. çev. B. Jewett. London: Clarendo.