Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Varlığın Kaynağı: İlahî Soluk (Nefes-i Rahmânî)

Yıl 2023, Sayı: 21, 157 - 175, 24.06.2023
https://doi.org/10.34085/buifd.1319463

Öz

Bu çalışmanın konusu, tasavvuf anlayışında İbnü’l-Arabî tarafından varlığın kaynağı olarak ileri sürülen tanrısal soluk veya Nefes-i Rahmanî tasavvurunu incelemek ve değerlendirmektir. Daha çok İbnü’l-Arabî ve öğrencilerinin eserlerindeki düşüncelerinin esas alındığı bu çalışmanın amacı soyuttan somuta diğer bir ifadeyle bâtından zâhire doğru tezahür etmeye başlayan varlık ve varlık mertebelerini tanrısal soluk olan Nefes-i Rahmanî ile izah etmektir. Çalışmada, tasavvufun önemli konularından biri olan varlık, Hak ve halk arasındaki irtibat, yaratma faaliyeti ve tecellî gibi konular İbnü’l-Arabî tarafından Rahman’ın nefesiyle izah edilerek tüm mevcudatın aynı nefesten çıktığı görülecektir. Bu anlayışa göre, yüce Allah'ın zâtı, “Bir’den ancak bir çıkar” hükmüne göre tecelli ettiğinde, O'nun tek tecellisi engin rahmetinin bir neticesi olarak ortaya çıkar ve bu tek tecellî mertebeler şeklinde çoğalarak âlem meydana gelir. Nefes-i Rahmanî olarak görülen bu tecellî, kelamın ve konuşmanın kaynağı olan insan nefesiyle sembolize edilmiştir. Buna göre, insan nefesiyle ilişkisinde görüldüğü gibi varlık âlemindeki varlıklar da Rahman’ın nefes vermesiyle surete bürünmüştür. Rahman’ın nefesi ile varlıklar arasındaki bu irtibatın keyfiyetinin anlaşılması amacıyla özellikle insan nefesi örneğine dikkat çekilmiştir. Bu örnekte, tıpkı insan nefesinin bizzat harflere ve kelimelere dönüştüğü ya da insan nefesinin bu kelime ve sözcüklerin kaynağı veya yaratıcısı olduğu gibi, Hak Teâlâ’dan taşan Rahmanî nefesin de tüm kelimelere, sözlere, vahiylere ve son tahlilde bütün varlıklara kaynaklık eden yaratıcı sebep olduğu anlaşılmıştır. Aynı şekilde Rahman’ın nefes almasıyla da kesret halindeki varlıklar yeniden Rahman’a doğru çekilmiş, O’nda birleşmiş ve böylece vahdete ulaşmıştır. Kesretten vahdete doğru varlıkların iniş kavsiyle ortaya çıkan ve zamanı gelince yeniden çokluktan birliğe doğru yükseliş kavsiyle fena olan varlık dairesi veya başlangıç-son çarkı ya da varlık döngüsünün hareket ettiricisinin Nefes-i Rahmanî olduğu fark edilmiştir. Bu çalışmada, Rahman'ın nefes vermesiyle bütün varlıkların tezahür ettikleri ve yeniden Rahman’ın nefes almasıyla bu varlıkların asıl kaynaklarına döndükleri, böylece yaradılışın başlangıcından sonuna kadar varlık dairesinin bir bütün meydana geldiği anlaşılmıştır. Çalışmanın sonunda, bütün varoluşun her daim taşan bir “tanrısal soluk” ile ayakta kaldığı ve âlemdeki hareket ve sürekliliğin bu ilahî nefha sayesinde varlığını sürdürdüğü sonucuna varılmıştır.

Kaynakça

  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. Kitâbu’l Ma’rifet. Dımeşk: Dâru’t-Tekvini Li’t-Tiba’ati ve’n-Neşri, 1. Basım, 2003.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. Marifet ve Hikmet. çev. Mahmut Kanık. İstanbul: İz Yayıncılık, 4. Basım, 2003.
Yıl 2023, Sayı: 21, 157 - 175, 24.06.2023
https://doi.org/10.34085/buifd.1319463

Öz

Kaynakça

  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. Kitâbu’l Ma’rifet. Dımeşk: Dâru’t-Tekvini Li’t-Tiba’ati ve’n-Neşri, 1. Basım, 2003.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. Marifet ve Hikmet. çev. Mahmut Kanık. İstanbul: İz Yayıncılık, 4. Basım, 2003.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Buşra Arslan Meçin 0000-0001-6117-6024

Yayımlanma Tarihi 24 Haziran 2023
Gönderilme Tarihi 14 Mart 2023
Kabul Tarihi 12 Mayıs 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Sayı: 21

Kaynak Göster

ISNAD Arslan Meçin, Buşra. “Varlığın Kaynağı: İlahî Soluk (Nefes-I Rahmânî)”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21 (Haziran 2023), 157-175. https://doi.org/10.34085/buifd.1319463.


Crossref Sponsored Member Badge  Crossref Cited-by logo        13970    13971   13972    13973  13974  

Creative Commons Lisansı
        

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.