Covıd-19 Salgını Sürecinde Okul Özerkliği: Bir Durum Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 30 - 52, 31.12.2021

Fatma Avcı

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, okul yöneticilerinin salgın döneminde okul özerkliği konusundaki görüşlerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması olarak desenlenen bu araştırmanın temel veri kaynağını Eskişehir il merkezinde görev yapmakta olan okul yöneticileriyle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcılarını Eskişehir il merkezinde görev yapan 39 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Okul yöneticilerinin seçilmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile gerçekleştirilmiş, Covid-19 salgını sürecinde aktif olarak görevde bulunma ölçütü göz önünde bulundurulmuş ve gönüllük ilkesi gereğince katılımcılar belirlenmiştir. Salgın nedeniyle çevrim içi olarak yapılan görüşmelerde geliştirilen görüşme sorularını katılımcı yöneticilerden yanıtlamaları istenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre katılımcı okul yöneticilerinin önemli bir kısmı salgın sürecinde eğitim-öğretimin sürdürülmesi konusunda özerk davranamazken eğitim saatlerinin belirlenmesinde özerk davranabildiklerini ifade etmişlerdir. Okul yöneticilerinin belirttikleri görüşlerinden bu süreçte daha yoğun olarak öğretim yöntemleri, ders içeriklerinin belirlenmesi, ders kitaplarının seçilmesi ile okul gelişimini planlama ve okul bütçesini yönetme konularında özerk davranamadıkları ayrıca personel yönetimi ve okul performansını izleme ve değerlendirme konularında da özerk kararlar alamadıkları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul özerkliği, Covid-19, Durum çalışması

Kaynakça

• Agaisti, T. ve Zoido, P. (2018), Comparing the efficiency of schools through international benchmarking: Results from an empirical analysis of OECD PISA 2012 data. Educational Researcher, 1-11. doi:10.3102/0013189x18777495
• Akar, H. (2016). Durum çalışması eğitimde nitel araştırma desenleri (Ed: Ahmet Saban ve Ali Ersoy) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akın, U. (2009). Türkiye’de eğitim bütçesi. Millî Eğitim Dergisi, 184, 8-25.
• Avcı, F. ve Akdeniz, E.C. (2021).Koronavirüs (Covid-19) salgını ve uzaktan eğitim sürecinde karşılaşılan sorunlar konusunda öğretmenlerin değerlendirmeleri. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(4), 117-154.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Briggs, K.L. ve Wohlstetter, P. (2003). Key elements of a successful school-based management strategy. School Effectiveness and School Improvement, 14(3), 351-372.
• Bümen, N. (2020). Türkiye’de program uzmanı olmak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 757-776.
• Creswell, J.W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. (3rd edition). Thousand Oaks: SAGE.
• Çelik, O., Konan, N. ve Çetin, R. (2018). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirme sorunu: Bir meta sentez çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 92-113.
• Eraslan, A. (2009). Finlandıya’nın PISA’daki başarısının nedenleri: Türkiye için alınacak dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 238-248.
• Eryılmaz, B. ve Biricikoğlu, H. (2011). Kamu yönetiminde hesapverebilirlik ve etik. İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 19-45.
• Hallinger, P. (2011). Leadership for learning: Lessons from 40 years of empirical research. Journal of Educational Administration, 49(2), 125-142.
• Hoekstra, A., Beijaard, D., Brekelmans, M., & Korthagen, F. (2007). Experienced teachers’ informal learning from classroom teaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 13, 191-208. doi:10.1080/13540600601152546
• Honig, M. I., & Rainey, L. R. (2012). Autonomy and school ımprovement what do we know and where do we go from here? Educational Policy, 26(3), 465-495.
• Hu, S.L.Y. & Leung, L. (2003). Effects of expectancy-value, attitudes and use of the internet on psychological empowerment experienced by Chinese women at the workplace. Telematics and Informatics, 20(4), 365-382.
• Huong, V.T.M. (2020). “Factors affecting ınstructional leadership in secondary schools to meet Vietnam’s general education. Innovation International Education Studies, 13(2), 48-60.
• Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), 2014.
• Leithwood, K. ve Seashore Louis, K. (2011). Linking leadership to student learning. San Francisco: John Wiley & Sons.
• Louis, K. S., Dretzke, B. ve Wahistrom, K. (2010). How does leadership affect student achievement? Results from a national US survey. School Effectiveness and School Improvement, 21(3), 315-336.
• Reimers, M.F. (2020). 2020 COVID-19 Pandemisine karşı eğitimde atılabilecek adımlara rehberlik edecek bir çerçeve. https://globaled.gse.harvard.edu/files/geii/files/framework_guide_v4_tr.pdf
• Richter, D., Kunter, M., Klusmann, U., Lüdtke, O. & Baumert, J. (2011). Professional development across the teacher career: Teachers’ uptake of formal and informal learning opportunities. Teaching and Teacher Education, 26, 116-126. doi:10.1016/j. tate.2010.07.008
• Jeong, D. W., & Luschei, T. F. (2018). Are teachers losing control of the classroom? Global changes in school governance and teacher responsibilities, 2000–2015. International Journal of Educational Development. 62, 289-301. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2018.07.004.
• Keleş, H. N., Atay, D. ve Karanfil, F. (2020). Covid 19 Pandemi Sürecinde Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları. Millî Eğitim dergisi, 49 (1), Özel Sayı/2020, 155-174. Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği. Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Maviş-Sevim, F.Ö., Yazıcı, L. ve Maviş, R. (2017). Avrupa ülkeleri ve Türkiye’de okul ve öğretmen özerkliğinin karşılaştırılması. Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 1-13. Merriam, S.B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1532.pdf adresinden erişilmiştir.
• On Birinci Kalkınma Planı. (2018). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/EgitimSistemindeKaliteninArtirilmasiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf
• Özdayı, N. (2001). Eğitim yöneticilerinin yetki devri ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin verimlilik açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 151-164.
• Özer, M. (2020). Educational policy actions by the ministry of national education in the times of COVID-19. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1124-1129. doi: 10.24106/kefdergi.722280
• UNESCO. (2020a). School closures caused by Coronavirus (Covid-19). UNESCO. https://en.unesco.org/covid19/educationresponse
• UNESCO. (2020b). Startling digital divides in distance learning emerge. UNESCO. https://en.unesco.org/news/startling-digital-divides-distance-learning-emerge
• Yolcu. H. (2010). Neo-liberal dönüşümün yaşandığı ülkelerde yerelleşme ve okul özerkliği uygulamaları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 253-273.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Yin, R.K. (2009). Case study research: Design and methods (4th Edition). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
• WHO. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic. World Health Organization. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 adresinden erişilmiştir.
• Winkler, D.R. & Gershberg, A.I. (2000), Education in Latin America: the effects on the quality of schooling. The World Bank Latin America and the Caribbean Regional Office.