THE GEOLOGY OF AHLAT-ADİLCEVAZ AREA (NORTH OF LAKE VAN)

Yıl 1965, Cilt: 64 Sayı: 64, 22 - 43, 01.05.1965

Erdoğan Demirtaşlı Carlo Pısonı

Öz

The area investigated lies to the north of Lake Van and covers, approximately, 600 km2 The oldest rocks outcropping in the area are Upper Cretaceous in age. They form the Ahlat - Adilcevaz complex, which is composed of ophiolites, conglomerates, sandstones, marls, shaly limestones, limestones, pyroclastics and reefs. Over this complex lies, unconformably, the continental Ahlat conglomerate, possibly of Eocene-Oligocene age. Lower Miocene Sediments are represented by the transgressive Adilcevaz limestone, mainly Burdigalian in age. The Adilcevaz limestone is unconformably overlain by the Aktaş conglomerate and by the Develik formation, which is composed of sandy, marly and shaly Sediments. The Develik formation is conformably overlain by the Çukurtarla limestone, of lacustrine Origin. These three formations range in age from Middle Miocene to Lovver Pliocene. The Quaternary deposits are represented by travertine, terrace deposits and new alluvium. Large portions of the area are covered by different kinds of lavaş and pyroclastic rocks, late Cenozoic in age. The structure of the area is mainly characterized by the Ahlat-Adilcevaz uplift; its axis trends NE-SW. During the Upper Cretaceous times, the area was under geosynclinal conditions, while, in the Eocene-Oligocene times continental conditions prevailed. A regional marine transgression took place at the beginning of the Miocene epoque; the sea withdrew from the area at the end of this epoque.

Anahtar Kelimeler

THE GEOLOGY, AHLAT-ADİLCEVAZ, NORTH OF LAKE VAN

AHLAT - ADİLCEVAZ BÖLGESİNİN JEOLOJİSİ (VAN GÖLÜ KUZEYİ)

Öz

İnceleme alanı Van gölü kuzeyinde olup, ortalama olarak 600 km2 lik bir saha kaplar. Bölgedeki en yaşlı kayaçlar Üst Kretaseye ait olup, Ahlat - Adilcevaz kompleksini meydana getirirler. Ofiolitler, konglomeralar, kumtaşları, marnlar, şeylli kalkerler, kalkerler, piroklastikler ve resiflerden meydana gelen bu kompleksin üzerinde, diskordan olarak, muhtemelen Eosen-Oligosen yaşlı, karasal Ahlat konglomerası bulunur. Alt Miosen yaşlı sedimanlar, transgresif Adilcevaz kalkeriyle temsil edilirler ki, yaşı genel olarak Burdigaliendir. Adilcevaz kalkeri üzerinde de diskordan olarak Aktaş konglomerası ve kumlu, marnlı ve şeylli sedimanlardan teşekkül eden Develik formasyonu bulunmaktadır. Gölsel kökenli Çukurtarla kalkeri konkordan olarak Develik formasyonu üzerinde bulunur. Son üç formasyonun yaşı Orta Miosenden Alt Pliosene kadar çıkmaktadır. Kuaternere ait traverten, taraça ve alüvyon vardır. Sahanın birçok kısımları,çeşitli lâv ve piroklastiklerle kaplıdır. Bu volkanik malzeme Senozoik sonunda teşekkül etmiştir. İnceleme alanının yapısının başlıca özelliği Ahlat - Adilcevaz yükselimi olup, bu yükselim kuzeydoğu-güneybatı gidişlidir. Üst Kretase zamanında, sahaya jeosenklinal ortam şartları hâkimdi. Eosen - Oligosende karasal şartlar hüküm sürmüştür. Miosen başlangıcında bölgesel bir transgresyon olmuş, bu epok sonunda ise, deniz bölgeden çekilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

AHLAT - ADİLCEVAZ, VAN GÖLÜ KUZEYİ, Orta Miosenden Alt Pliosene

Kaynakça

• AKARSU, 1. (1957) : Van gölü bölgesi Ahlat-Adilcevaz kuzey sahasının petrol istikşaf etüdüne ait rapor. MT.A. Rap., no. 2615, (neşredilmemiş). Ankara.
• ALTINLI, E. (1964) : l : 500 000 ölçekli jeolojik harita izahnamesi, Van. M.T.A. Yayınl., Ankara.
• BERTRAND, L. (1927) : Gürzot petrol jizmanı hakkında jeolojik etüd. M.T.A. Rap., no. 210 (neşredilmemiş) , Ankara.
• ERICSON, D.B. (1939) : Şimali garbi Van mıntakası hakkında rapor. M.T.A. Rap., no. 851 (neşredilmemiş), Ankara.
• FOLEY, E.J. (1938) : Van mıntakasının jeolojisi hakkında rapor. M.T.A. Rap., no. 719 (neşredilmemiş), Ankara.
• KIRANER. F. (1957) : Van gölü bölgesi, Muş kuzeyi petrol jeolojisi istikşaf etüdü. M.T.A. Rap., no. 2558 (neşredilmemiş), Ankara.
• (1959) : Van gölü doğu bölgesinin jeolojik etüdü. T. J.K.B., cilt VII, no. l, Ankara.
• LOKMAN, K. (1946) : Van petrolleri, Kürzot petrol madeni ve havalisi hakkında rapor. M.T.A. Rap., no. 1670 (neşredilmemiş)} Ankara.
• MAXSON, J. H. (1937) : Van mıntakasının petrol ihtimalleri. M.T.A. Rap., no. 682 (neşredilmemiş), Ankara.
• ORTYNSKI, I.I. (1944) : Geological report on a trip to the Van area. M.T.A. Rap., no. 1519 (neşredilmemiş),, Ankara.
• OSWALD, F. (1906) : A treatise on the geology of Armenia. Boston.
• ÖZTEMÜR, G. (1947) : 66/3 paftasının jeolojisi.
• PAREJAS, E. (1940) : La tectonigue transversale de la Turguie, İst. Üniv. Fen. Fak. Yayınl., seri B, cilt 3-4, İstanbul.
• TAŞMAN, C.E. (1931) : Petroleum possibilities of Turkey. Bull. Amer. Assoc. Petrol. Geol., vol. 15.
• (1939) : Cenubi Türkiye'de petrol ihtimalleri. M.T.A. Mec., no. 2, Ankara.
• TERNEK, Z. (1953) : Van gölü güneydoğu bölgesinin jeolojisi. Türk. Jeol. Kur. Bült., cilt IV, no. 2, Ankara.