GÜNEYBATI ANADOLU'DAKİ GRABENLERİN OLUŞUMU

Yıl 1979, Cilt: 92 Sayı: 92, 7 - 18, 01.09.1979

Jean François Dumont Şükrü Uysal Şakir Şimşek İ. Hakkı Karamanderesi Jean Letouzey

Öz

 Güneybatı Anadolu'da Miyosen-Kuvaterner çökellerindeki faylar değerlendirilerek, bu zaman aralığındaki
tektonik basınç ve çekim yönleri saptanmaya çalışılmıştır.
Yapısal değerlendirmelerin en yeni bölümlerinden biri olan fayların incelenmesi sonuçları ve sismotektonik çalışma
verileri, az çok aynı sonuçları vermektedir. Menderes ve Burdur grabenlerinde yapılan çalışmalarla burada grabenleşme ile
ilgili belli bir mekanizma saptanmıştır. Buna göre önce bir basınç fazı, daha sonra da çekim fazı söz konusudur. Ayrıca
birbirini izleyen basınç ve çekim yönleri birbirine diktir.
Sonuç olarak bölgesel değerlendirmeler aşağıdaki fazları saptamamıza olanak sağlamıştır:
1. Miyosen sonu-Pliyosen başı basınç fazı: Önce KB-GD yönlü bir basınç, sonra KD-GB yönlü bir basınç;
2. Pliyosen grabenleşmesi: Pliyosen başında başlamış, Pliyosen sonunda yaklaşık K-G bir çekim ile önemini arttırarak
devam etmiştir;
3. Eski Kuvaterner basınç fazı: Burdur'da K-G yönlü bir basınç, Sarayköy'de (Denizli) ise BKB-DGD yönlü
bir basınç görülür.
4. Genç Kuvaterner grabenleşmesi; Menderes grabeni bölgesinde KD-GB yönlü bir çekim, Burdur'da ise
KB-GD yönlü bir çekim saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

GÜNEYBATI, ANADOLU, GRABEN

FORMATION OF THE GRABENS IN SOUTHWESTERN ANATOLIA

Öz

Tectonic compression and tensional directions at the Miocene-Quaternary interval are tried to be determined on the basis of results obtained from the evaluation of faults in Southwestern Anatolian Miocene-Quaternary sediments. Faults evaluation, one of the newest structural evaluation methods; gives more or less the same results with seismotectonic data. Studies carried out on Menderes and Burdur grabens showed a certain mechanism of graben formation in the areas under consideration. And it may thus be suggested that there is a compressive phase followed by a tensional one. Furthermore, alternating tension and compression directions are normal to each other. Through regional studies, the following phases are determined: 1. Late Miocene-Early Pliocene compression phase: compression in NW-SE direction, and compression in NE-SW direction. 2. Pliocene graben formation: Beginning in Pliocene, the graben formation continued with N-S directed tension through late Pliocene. 3. Old Quaternary Compression phase: N-S directed compression in Burdur and WNW-ESE directed compression in Sarayköy (Denizli) areas. 4. Young Quaternary graben formation: NE-SW directed tension in Menderes Graben and NW-SW directed tension in Burdur.

Anahtar Kelimeler

THE GRABENS, SOUTHWESTERN, ANATOLIA

Kaynakça

• Anderson, E.M., 1942, The Dynamics of Faulting: Oliver and Body, Edinburgh, 206.
• Angelier, J., 1976, Sur 1'alternance Plio-Quaternaire des mouvements extensifs et compressifs en Egee orientale; Tile de Samos (Grece): C.R. Acad. Sc. Paris, 283, 463-466.
• , 1977a, Sur 1'evolation tectonique depuis le Miocene superieur d'un arc insulaire mediterranean: 1'arc Egeen: Rev. Geog. Phys. Geol. Dyn., XIX, 3, 271-294, Paris.
• , 1977b, Essai sur la neotectonique et les derniers stades tarditectoniques de l'arc egeen, et de 1'Egee meridionale: Bull. Soc. Geol. France, XIX, 651-662.
• , 1979, Determination of the mean principal directions of stresses for a given fault population: Tectonophysics, 56, T17-T26.
• and Mechler, P., 1977, Sur une methode graphique de recherche des contraintes principales egalement utilisable en tectonique et en seismologie: la methode des diedies droits: Bull. Soc. Geol. France, (7), XIX, 6, 309-1318.
• Angelier, J., and Goguel, 1978, Sur une methode simpfe de determination des axes principaux des contraintes pour une population de failles: C.R. Acad. Sci. Paris, 288, 307-310.
• Arthaud, F., 1969, Methode de determination graphique des directions de raccourcissement, d'allongement etintermediare d'une population de failles: Bull. Soc. Geol. France, (7), XI, 729-737.
• Aubouin, J., 1973, Des tectoniques superposees et de letir signification par rapport aux modeles geophysiques: 1'exemple des Dinarides; pal£otectonique, tectonique, tarditectonique, neotectonique: Bull. Soc. Geol. France, (7), XV, 426-460.
• , 1977, Mediterrande orientale et Mediterranee occidentale: Esquisse d'une comparaiscn du cadre alpin: Bull. Soc. Geol. France, (7), XIX, 421-435.
• Arpat, E. and Bingöl, E., 1969, The rift system of the western Turkey throughts on its development: M.T.A. Bull., 73, 9.
• and Şaroğlu, F., 1975, Türkiye'deki bazı önemli genç tektonik olaylar: Türkiye Jeol, Kur. Bült, 18,1, 91-101.
• Becker Platen, J.D., 1970, Lithostratigraphische Untersuchungcn im Kanozoikum südwest Anatolien(Turkei): Beih. Geol. Jb. 97, 244, Hannover.
• Bering, D., 1971, Lithostratigraphie, Entwicklung and Seegeschichte des neogenen und quartaren intramontanen Becken der pisidischen Seenregion (Südanatolien): Beih. Geol. Jb. 101, Hannover.
• Carey, E. and Brunier, B., 1974, Analyse theorique et numerique d'un modele mecanique elementaire applique a 1'etude d'une population de Failles: C.R. Acad. Sc. Paris, 279, 891-894.
• Çağlayan, A.M.; Öztürk, E.M.; Öztürk, Z.; Sav, H. and Akat, U., 1980, Menderes masifi güneyine ait bulgular ve yapısal yorum: Jeo. Müh. Derg., 10, 9-17.
• Dewey, J.F. and Şengör, A.M.C., 1979, Aegean and surrounding regions complex multiplate and continuum tectonics in a convergent zone: Geol. Soc. Am. Bui., 90, 84-92.
• Dumont, J.F., 1979, Les deformations tectoniques superposes posterieures aux nappes Cretacees dans la coupole de Karacahisar au nord-est de Tangle d'lsparta (Taurides Occidentales, Turquie): C.R. Som. Soc. Geol. France, Fasc. 3, 13(5-139.
• ; Pisson, A. and Şahinci, A., 1979, Sur 1'existence de coulissements senestres regents a 1'extre'mite' orientale de 1'arc egeen (sud-Ouest de la Turquie): C.R. Ac. Sc. Paris, 289, 261-264.
• ; Uysal, Ş.; Şimşek, Ş.; Karamanderesi, İ.H. and Coşkun, S.B., 1980, Türkiye'nin Güneybatısında Üst Miyosen'den günümüze kadar görülen tektonik basınç ve çekimleri: 34. T.J.K. Bilimsel and Teknik Kurultayı, Ankara.
• Erinç, S., 1955, Orta Ege Bölgesinin jeomorfolojisi: Maden Tetkik Arama Enst. Rap., 2217, Ankara.
• Guernet, Cl., 1971, Etudes geologiques en Eubee et dans le regions voisines (Grece): These Doctoral Sci. Nat,, Universite de Paris, 395. Graciansky, P.C. de, 1972, Recherches geologiques dans le taurus Lycien occidental: These, Universite de Paris-Sud,Orsay.
• Jarrige, J.J.; Angelier, J.; Bousquet B.; Keravdren, B. and Mercier, J., 1976, Les deformations mio-plio-pleistocenes a Kos (arc egeen interne oriental) (resume): 4e Reun. Ann. Sc. Terre, Paris, 232.
• Kastelli, M., 1972, Denizli, Sarayköy, Tekkehamam kaplıcası civarının jeolojik etüdü ve jeotermal alan olanakları: Maden Tetkik Arama Enst., Rap., 5744, Ankara.
• Lemeille, F.; Gauthier, A.J.; Jarrige, J.J. and Philip, H., 1977, Evolution neotectonique du domaine egeen et de sa bordure externewientale, une mise au point: Bull. Soc. Geol. France, (7), XIX, 673-677.
• Le Pichon X. and Angelier, J., 1979, The Hellenic arc and Trench system: a key to the neotectonic Evolution of the Eastern Mediterranean Area: Tectonophysics, 60; 1-42.
• Letouzey, J. and Özer, B., 1978, Analyse structurale et etude des photos satellite en Turquie orientale au Nord de la plate-forme Arabique: Rapport Institut Franfais du Petrole, 258551 (unpublished).
• Lüttig, G. and Steffens, P., 1976, Explanatory notes for the Paleogeographic Atlas of Turkey from the Oligocene to the Pleistocene: Bund. fur. Geow. und Rahst. 64, Hannover.
• Mercier, J.L., 1977, L'arc egeen, une bordure deformee de la plaque eurasiatique; reflexions sur un exemple d'etude neotectonique: Bull. Soc. Geol. France, (7), XIX, 663-672.
• McKenzie, D.P., 1972, Active Tectonics of the Mediterranean region: Royal Astronomical Society Geophysical Journal, u. 30, 109-185.
• , 1976, Can plate Tectonics describe continental deformation. In: Structural History of Mediterranean Basins: Ed. Technip.
• Nebert, K., 1958, 19 Anadolu'nun en genç Jeolojik Tektonik olayı hakkında bir etüt. Ankara vilayetinin (Kayı-Bucak) civarındaki Wallachien orojenez safhasının ispatı: Maden Tetkik Arama Enst. Rap., 50, 16-29.
• Papazachos, B.C. and Comninakis, P.E., 1976, Modes of lithospheric interaction in the Aegean Area. In: Structural History of the Mediterranean Basins: Ed. Technip. 319-331.
• Poisson, A., 1976, Essai d'interpretation d'une transversale Korkuteli-Denizli (Taurus Quest Anatolien). Bull. Soc. Geol. France, (7), XVIII, 499-510.
• , 1977, Recherches geologiques dans les Taurides Occidentals: These, Universitfi de Paris-Sud, Orsay.
• Ritsema, A.R., 1974, The earthquake mechanisms of the Balkan region: Roy. Nether 1. Meteorl. Inst. De. Bult., Scientif. Rep., 74-4, 36.
• Sorel, D., 1976, Tectonique et neotectonique dc la zone preapulienne: Bull. Soc. Geol. France, (7), XVIII, 187-188.
• Taponnier, P., 1977, Evolution tectonique du Systeme alpin en Mediterranee: Bull. Soc. Geol. France, (7), XIX 437-460.