GEOLOGY OF THE BALIKESİR-BANDIRMA REGION (NORTHWEST ANATOLIA), PETROLOGY OF THE TERTIARY VOLCANISM AND ITS REGIONAL DISTRIBUTION

Yıl 1990, Cilt: 110 Sayı: 110, 75 - 75, 01.03.1990

Tuncay Ercan Erdem Ergül Ferit Akçören Ahmet Çetin Salâhi Granit Jerf Asutay

Öz

— In the studied area, the basement is formed by the Late Palaeozoic aged mctamorphic Fazlıdağ formation which
contains locally lenses and bands of marble and serpentinite. These rocks are cut by a granitic and granodioritic intrusion called
Kapıdağı granite which is Late Palaeozoic in age. It is uncomtormably overlain by the Early Triassic aged Karakaya formation
consisting of a wide range of detritic rocks and some limestone blocks.This formation is underlain by the Middle to Late Triassic
aged Çaltepe formation consisting of conglomerate, sandstone, sandy limestone and limestone and Late Jurassic to Early Cretaceous
aged Akçakoyun formation respectively. The latter one mainly consists of limestones and uncomformably overlies the Çaltepe
formation. Towards the top of this sequence there is the Late Cretaceous aged Yayla melange which is composed of sedimentary,
metamorphic and ophiolitic association and has a tectonic contact within each other. The Tertiary in the region is
characterized by Paleogene aged Çataldağ and Ilıca-Şamlı granodiorites and granites, some terrestrial sedimentary rocks which
one of Mio-Pliocene age and Miocene to Pliocene aged are also exposed. The Quaternary is cropped out at some thin deposits.
In this study petrochemical analyses of the volcanic rocks have been carried out and it has been understood that they are in calcalkaline
character and also have some crustal features. In the light of these data the volcanic rocks have been compared with other
volcanics of the region and their distribution has also been given.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akat, U.; Çağlayan, A. ve Ivak, M., 1978, Dursunbey-Orhaneli-Susurluk-Kapsut arasındaki bölgenin jeolojisi: MTA Rap., 6618 (yayımlanmamış), Ankara.
• Akyol, Z., 1982, Balıkesir-Balya cevherli sahalarının jeolojisi, mineralojisi ve maden potansiyelinin değerlendirilmesi: İstanbul Yerbilimleri Derg., 3, 163-189.
• Akyürek, B. ve Soysal, Y., 1983, Biga yarımadası güneyinin (Savaştepe-Kırkağaç-Bergama-Ayvalık) temel jeoloji ö/ellikleri: MTA Derg., 95/96, 1-12, Ankara.
• Ataman, G., 1973, Ilıca-Şamlı (Balıkesir) granodiyoritinin radyometrik yaşı ve Kuzeybatı Anadolu granit magması hakkında düşünceler: Cumhuriyetin 50.Yılı Yerbilimleri Kongresi Tebliğler Kitabı, 518-523.
• Aygen, T., 1956, Balya bölgesinin jeolojik incelenmesi: MTA Yayl., D 11, 95 s. Ankara.
• Benda, L.; Innocenti, F.; Mazzuoli, R.; Radicati, F. ve Steffens, P., 1974, Stratigraphic and radiometric data of the Neogene in Northwest Turkey: Z. Deutsch.Geol.Ges., 125, 183-193.
• Bingöl, E.; Akyürek, B. ve Korkmazer, B., 1973, Biga yarımadasının jeolojisi ve Karakaya formasyonunun bazı özellikleri: Cumhuriyetin 50.Yılı Yerbilimleri Kongresi Tebliğler Kitabı,70-76.
• — ; Delaloye, M. ve Ataman, G-, 1982, Granitic intrusions in Western Anatolia; a contribution to the geodynamic study of this area: Eclogae Geol.Helv., 75/2, 437-446.
• Borsi, S.; Ferrara, G.;Innocenti, F. ve Mazzudi, R., 1972, Geochronology and petrology of recent volcanics in the eastern Aegean Sea (West Anatolia and Lesbos Island): Bull.Volcan., 36, 473-496.
• Bürküt, Y., 1966, Kuzeybatı Anadolu'da yer alan plutonların mukayeseli jenetik etüdü: Doktora tezi, İTÜ Maden Fakültesi, 272 s, (yayımlanmamış), İstanbul.
• Chappel, B.W. ve VVhite, A.J.R., 1974, Two contrasting granite types: Pasific Geol., 8, 173-174.
• Dayal, A., 1984, Yenice (Çanakkale) granitinin petrografisi ve buna bağlı cevherleşmeler: Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniv. Fen Bilimleri Enst. (yayımlanmamış), İzmir.
• Ercan, T., 1979, Batı Anadolu, Trakya ve Ege adalarındaki Senozoyik volkanizması: Jeoloji Mühendisliği Derg., 9, 23-46.
• — ve Gedik, A., 1983, Pontidler'deki volkanizma: Jeoloji Mühendisliği Derg., 18, 3-29.
• — ve Türkecan, A., 1984, Batı Anadolu-Ege adaları-Yunanistan ve Bulgaristan'daki plutonların gözden geçirilişi: Türkiye Jeoloji Kurumu Ketin Simpozyumu Kitabı, 189-208.
• — ve Günay, E., 1984, Kuzeybatı Anadolu, Trakya ve Ege adalarındaki Oligo-Miyosen yaşlı volkanizmanın gözden geçiriliri: Türkiye Jeoloji Kurultayı 1984 Bildiriler Kitabı, 119-139.
• Ercan, T.; Günay, E. ve Türkecan, A., 1984 a, Edremit-Korucu yöresinin (Balıkesir) Tersiyer stratigrafisi, magmatik kayaçların petrolojisi ve kökensel yorumu: Türkiye Jeol.Kur.Bült., 27, 21-30.
• ;Türkecan, A.; Akyürek, B.;Günay, E.; Çevikbaş, A.; Ateş, M.; Can, B.; Erkan, M. ve Özkirişçi, C., 1984 b, Dikili-BergamaÇandarlı (Batı Anadolu) yöresinin jeolojisi ve magmatik kayaçların petrolojisi: Jeoloji Mühendisliği Derg., 20, 47-60.
• — ; Çevikbaş, A.; Günay, E.; Ateş, M.; Can, B.; Küçükayman, A. ve Erkan, M., 1984 c, Bigadiç çevresinin (Balıkesir) jeolojisi ve magmatik kayaçların petrolojisi: Türkiye Je9loji Kurultayı 1984, Bildiriler kitabı, 75-85.
• — ; Satır, M.; Kreuzer, H.; Türkecan, A.;Günay, E.; Çevikbaş, A.; Ateş, M. ve Can, B., 1985, Batı Anadolu Senozoyik volkanitlerine ait yeni kimyasal, izotopik ve radyometrik verilerin yorumu: Türkiye Jeol.Kur.Bült., 28, 121-136.
• — ; —: Türkecan, A.; Akyürek, B.; Çevikbaş, A.; Günay, E.; Ateş, M. ve Can, B., 1986, Ayvalık çevresinin jeolojisi ve volkanik kayaçların petrolojisi: Jeoloji Mühendisliği Derg., 27, 19-30.
• — ve Gedik, A., 1986, Karadeniz ve Trakya'da yapılan derin sondajlardan alınan karotlardaki volkanik kayaçların petrolojisi ve volkanizmanın bölgesel yayılımı: Jeomorfoloji Derg., 14, 39-48.
• Erdağ, A., 1980, Balıkesir Çataldağ granodiyoritinin (güney alanı) jeolojisi ve petrolojisi: İstanbul Univ. Yerbilimleri Fak.Yayl., 3,72s.
• Ergül, E.; Öztürk, Z.; Akçören, F. ve Gözler, M.Z., 1980, Balıkesir ili - Marmara denizi arasının jeolojisi: MTA Rap., 6760 (yayımlanmamış), Ankara.
• Ejima, Y.; Fujina, T.; Takagi, H.; Shimada, K.; Iwanaga, T.; Yoneda, Y. ve Murakomi, Y., 1987, The pre-feasibility study on the Dikili-Bergama geothermal development project in the Republic of Turkey-Progress Report II (yayımlanmamış).
• Fytikas, M.; Giuliani, O.; Innocenti, F.; Monetti, P.; Mazzuoli, R.; Pecerillo, A. ve Villari, L., 1980, Neogene volcanism of the Northern and Central Aegean region: Ann.Geol.Pays Hellen., 30, 106-129.
• — ; Innocenti, F.; Manetti, P.;Mazzuoli, R.; Peccerillo, A. ve Villari, L., 1984, Tertiary to Quaternary evolution of volcanism in the Aegean region: J.E. Dixon ve A.H.F. Robertson, ed., The Geological Evolution of the Eastem Mediterranean da, Geological Society Special Publication, 17, 687-699.
• Gevrek, A.İ.; Şener, M. ve Ercan, T., 1986, Çanakkale-Tuzla jeotermal alanının hidrotermal alterasyon etüdü ve volkanik kayaçlann petrolojisi: MTA Derg., 103-104, 55-81, Ankara.
• Gottini, V., 1968, The TiO2 frequency in volcanic rocks: Geol.Rdsch., 57, 9SO-935.
• — , 1969, Serial character of the volcanic rocks of Pantelleria: Bull.Volcan., 33, 818-827.
• Gözler, M.Z.; Ergül, E.; Akçören, F.; Genç, Ş.; Akat, V. ve Acar, Ş., 1983, Çanakkale boğazı doğusu - Marmara denizi güneyi - Bandırma-Balıkesir-Edremit ve Ege denizi arasındaki alanın jeolojisi ve kompilâsyonu: MTA Rap., 7430 (yayımlanmamış), Ankara.
• Gündoğdu, N., 1984, Bigadiç gölsel Neojen basenin jeolojisi: Yerbilimleri, 11, 91-104.
• — , 1987, Bigadiç gölsel Neojen baseninde simektit oluşumu ve klinoptilolitlerin diajenetik evrimine izotopsal (Sr ve Ar) yaklaşımlar: Türkiye Jeoloji Kurultayı 1987 Bildiri özetleri kitabı, 47.
• Innocenti, F.; Manetti, P.; Mazzuoli, R.; Peccerillo, A. ve Poli, G., 1977, REE distribution in Tertiary and Quatemary volcanic rocks from Central and Western Anatolia: Ege Bölgeleri Jeolojisi VI. Kollokyumu Tebliğler Kitabı, 289-S02.
• — ; Kolios, N.; Manetti, P.; Rita, F. ve Villari, L., 1982 a, Acid and basic late Neogene volcanism in central Aegean sea; its nature and geotectonic significance: Bull.Volcan., 45/2, 87-97.
• — ; Manetti, P.; Mazzuoli, R.; Pasquare, G. ve Villari, L., 1982 b, Neogene and Quaternary volcanism in Anatolia and Northwest Iran: Orogenic andesites: John Wiley, New York, 327-349.
• Irvine, T.N. ve Baragar, W.R.A., 1971, A guide to the chemical dassification of the common volcanic rocks: Canadian Journal of Earth Sciences, 8, 523-548.
• Kaaden, v.d., 1959, Anadolu'nun kuzeybatı kısmında yer alan metamorfik olaylarla magmatik faaliyetler arasındaki yaş münasebetleri: Maden Tetkik ve Arama Derg., 52, 31-42, Ankara. . .
• - Ketin, İ., 1946, Kapıdağ yarımadası ve Marmara adalarında jeolojik araştırmalar: İstanbul Üniv. Fen Fak.Mecm., XI, 69-83.
• Kopp, K.D., 1964, Geologie Thrakiens V.; Erdolgeologische Bedingungen mit Bemerkungen zum Studium brachische Geologie Erdöl and Kohle Erdgas Petrochemie, 17 JAHRG, 9.
• Krushensky, R.D., 1976, Neogene calc-alkaline extrusive and intrusive rocks of the Karalar-Yeşiller area, Northwest Anatolia : Bull.Volcan., 40, 336-360.
• Kuno, H., 1960, High alumina basalt:Journal of Petrology, l, 121-145.
• MacDonald, G.A. ve Katsura, J., 1964, Chemical Composition ol Hawaiian lav. Journal of Petrology, 5, 82-133.
• Özkoçak, O., 1969, ,Etude geologie du massif ultrabasique d'Orhanelin et de sa proche Bordure (Bursa-Turquie): Doktora tezi, Paris Üniv. (yayımlanmamış), Fransa.
• Peccerillo, A, ve Taylor, J..R., 1976, Geochemistry of Upper Cretaceous vokanic rocks from the Pontic chain, Northern Turkey: Bull.Volcan., 39/4, 557-569.
• Pe-Piper, G. ve Piper, D.J.W., 1977, Paleomagnetic stratigraphy of the Miocene volcanic rocks of Lesbcs, Greece: Ege Bölgeleri jeolojisi VI. Kollokyumu Tebliğler Kitabı, 511-516.
• Rittmann, A., 1962, Volcanoes.and their activity : John Wiley and Sons, 305 s, Nevv York-London.
• ve Villari, L., 1979, Volcanism as a tracer in geodynamic processes: Geologie en Mijnbouvv, 58/2, 225-230. .
• Streckeisen, A.L., 1976, dassification and nomenclature of igneous rocks by means of their chemical Composition; A provisional attempt: N.Jahr. für, Min. Monats. 1976, 1-15.
• Şengör, A.M.C.; Satır, M. ve Akkök, R., 1984, Timing of tectonic events in the Menderes massif, Western Turkey; implications for tectonic evolution and evidence for Pan-African basement in Turkey: Tectonics, 3/7, 693-707.
• Tokel, S.; Ercan, T.; Akbaşlı, A.; Yıldırım, T.; Fişekçi, A.; Selvi, Y.; Ölmez, M. ve Can, B., 1987, Orta Anadolu Neojen toleyitik provensi; magma jenezi ve çarpışma sonu litosfer dinamiği: Melih Tokay Jeoloji Simpozyumu 87 Bildiri Özetleri Kitabı, 109-111.
• Ürgün, S., 1972, Jeotermik enerji sağlanması amacı ile Susurluk-Manyas-Bandırma (Balıkesir)-Karacabey-Mustafakemalpaşa (Bursa) arasında kalan sahanın incelenmesi:.MTA Rap., 5249 (yayımlanmamış), Ankara.
• Yalçınkaya, S. ve Avşar, Ö.P., 1980, Mustafakemalpaşa (Bursa) ve dolayının jeolojisi: MTA Rap., 67 17 (yayımlanmamış), Ankara.
• Yılmaz, İ., 1977, Bigadiç bölgesi Neojen volkanizmasının ve ofiyolitik kayaçların petrolojisine katkılar :TUBİTAKVI. Bilim Kong. Tebliğler Kitabı, 25-33.
• Yılmaz, Y., 1981, Sakarya kıtası güney kenarının tektonik evrimi: İstanbul Yerbilimleri Derg.,T, 33-52.
• ; Tüysüz, O.; Gözübol, A.M. ve Yiğitbaş, A., 1981, Abant (Bolu)-Dokurcun (Sakarya) arasında Kuzey Anadolu Fay zonunun kuzey ve güneyinde kalan tektonik birliklerin jeolojik evrimi: İstanbul Yerbilimleri Derg,, 2, 239-261.
• Zanettin, B., 1984, Proposed new chemical dassification of volcanic rocks: Episodes, 7/4, 19-20.