Natural and cultural heritage integration and geoconservation recommendatory of the Nemrut - Süphan proposed geopark area, Bitlis - Turkey

Year 2021, Volume: 165 Issue: 165, 191 - 215, 19.08.2021

Yahya Çiftçi Yıldırım Güngör

https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.860092

Cited By: 1

Abstract

Nemrut-Süphan proposed geopark area located in Eastern Anatolia, Bitlis County, between the Bitlis City Center and Tatvan-Ahlat-Adilcevaz Villages which covers total of 5.300 square km. Two strato - volcano of Turkey, the Nemrut (2.948 meters) and Süphan (4.058 meters) mountains, are located in this area. The southern part of the area consists of metamorphic rocks meters, which are the oldest strata of Turkey. The biggest soda lake of the World, Lake Van, consist the eastern side, of the geopark area. Ophiolitic rocks also exist in this area, representing the remnant of the ancient Neo - Tethys ocean. Total 44 geosite were proposed and determined in the geopark area, most of them are located on five proposed geo - routes. These proposed geosites and several cultural heritage elements are amalgamated within the scope of the geopark management system. This plan also includes the geo - conservation table of these proposed geosites. This area is ready for announcing as a second “International Geopark” (UNESCO) of Turkey in terms of unique geodiversity, cultural heritages, bio - diversity and different kinds of summer and winter outdoor activity potential, in the light of the performed inventory studies.

Keywords

Nemrut, Süphan, Geopark, Geo- Conservation, Bitlis, Lake Van

Thanks

This study covers one part of the field studies carried out within the framework of the "Nemrut - Süphan Geopark Protocol" signed between the Bitlis Governorship and Istanbul University. These studies were carried out through several field studies, workshops, training and promotional activities in the region. We would like to thank to the Bitlis Governorship for their assistance and support at every stage of these works. In addition, the General Secretary of the Governorship Special Provincial Administration Adem Aydoğdu, the Vice Secretary General Halil Avkan, our colleague Geology Engineer Evrim Çelik and the Bitlis Provincial Directorate of Culture supported and contributed at every stage during the inventory work. We sincerely thank them all.

References

• Açıkbaş, D. 1979. Geology and hydrocarbon possibilities of Baykan - Şirvan-Pervari region. TPAO Raporu (unpublished).
• Açıkbaş, D., Baştuğ, C. 1975. Geological report and petroleum posibilities of northern areas of Cacas- Hani region. TPAO Raporu 971 (unpublished).
• Adızel, Ö., Tepe, I., Alp, Ş., Kul, A. R. 1995. Van Gölü havzası sulak alanları, önemi ve karşılaştıkları problemler. Sulak Alanların Korunması Uluslar Arası Toplantısı, 27 Eylül - 01 Ekim 1995,Nevşehir, 10.
• Akay, E., Göncüoğlu, M. C., Turan, N. 1988. 1/100.000 ölçekli, Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, No: 17. Muş K47 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Yayını.
• Altınlı, İ. E. 1963. 1/500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası. Van Paftası İzahnamesi, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara.
• Altınlı, İ. E. 1966a. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Jeolojisi, 1. Kısım. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 66, 35-74.
• Altınlı, İ. E. 1966b. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Jeolojisi, 2. Kısım. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 67, 1-22.
• Arni, P. 1940. Siirt garbında, Başor Çayı mıntıkasında Bitlis Dağları cenubi silsilelerinin jeolojik müşahedeleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 4, 527-528.
• Baştuğ, C. 1976. Bitlis napının stratigrafisi ve GD Anadolu Sütur Zonu’nun evrimi. Yeryuvarı ve İnsan 1, 55- 61.
• Boray, A. 1973. The structure and metamorphism of the Bitlis area. SE Turkey. Ph. Thesis, Univ. Of London, 233. (unpublished).
• Brilha, J. 2016. Inventory and QuantitativeAssessment of Geosites and Geodiversity Sites: a Review. Geoheritage 8, 119-134. https://doi.org/10.1007/ s12371-014-0139-3
• Çağlayan, M. A., Şengün, M. 2002. 1/100.000 ölçekli, açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları, No: 66. Van-L48 Paftası, Jeoloji Etütleri Dairesi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çetinkaya, O. 1999. Van Gölü Havzası Su Kaynakları ve Balıkçılık Potansiyeli, X. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, Adana.
• Çetinkaya, O., Sarı, M., Arabacı, Şen, F., M., Duyar, H.A. 1995. Van Gölü Havzası Karasu Çayı Balık Populasyonları Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniv., Ziraat Fakültesi Dergisi 5 (2), 189-202. ISSN 1018-9424 Van.
• Çiftçi, Y., Güngör, Y. 2016. Jeopark projeleri kapsamındaki doğal ve kültürel miras unsurları için standart gösterim önerileri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 153, 223-238.
• Dewey, J. F., Pitmann, W. C., Ryan, W. B. F. ve Bonnin, J. 1973. Plate tectonics and the evolution of the Alpine system. Bulletin of the Geological Society of America 84, 3137-3180.
• Elmas, A., Yılmaz, Y. 2003. Development of an Oblique Subduction Zone - Tectonic Evolution of the Tethys Suture Zone in Southeast Turkey. International Geology Review 45, 2003, 827-840.
• Göncüoğlu, M. C., Turhan, N. 1983a. Bitlismetamorfitlerinde yeni yaş bulguları. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 95/96, 44-47.
• Göncüoğlu, M. C., Turhan, N. 1983b. Bitlis metamorfit kuşağının jeolojisi. Geology of the Taurus Belt, TJUS Proceedings 374.
• Göncüoğlu, M. C., Turhan, N. 1992. 1/100.000 ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, No: 38. Muş İ-33 (L47) Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Yayını.
• Helvacı, C. 1983a. Bitlis Masifi Avnik (Bingöl) yöresindeki apatitçe zengin demir yataklarının oluşumu. Geology of the Taurus Belt. TJUS Proceeding, 317-344.
• Helvacı, C. 1983b. Bitlis Masifi Avnik (Bingöl) bölgesi metamorfik kayaçların petrojenezi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 26, 117-132.
• Helvacı, C., Griffin, W. L. 1983. Metamorphic feldspatization of metavolcanics and granitoids, Avnik area, Turkey. Contributions to Mineralogy and Petrology 83, 309-319.
• Henriques, M. H., dos Reis, R. P., Brilha, J., Mota, T. 2011. Geoconservation as an Emerging Geoscience. Geoheritage 3, 117-128. DOI: 10.1007/s12371-011-0039-8
• Hisarlı, Z. M., Çinku, M. C., Ustaömer, T., Keskin, M., Orbay, N. 2015. Neotectonic deformation in the Eurasia - Arabia collision zone, the East Anatolian Plateau, E Turkey: evidence from paleomagnetic study of Neogene - Quaternary volcanic rocks. Internetional Journal of Earth Sciences (Geologische Rundschau) 105, 139-165 (2016).
• Ibbotson, P. 1969. Siirt - Bitlis regional mineral survey Project. 1/2225 First Annual Rep. (Robertson Res. Co. Ltd.). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Derleme Rapor No: 4101, Ankara (unpublished).
• JEMIRKO. https://www.jemirko.org.tr/jeolojik-miras- terimleri/Karaoğlu, Ö., Kılıç, S. 2017. Nemrut Volkanı ve Kral Nemrut’un Efsanesi. Mavi Gezegen Popüler Yerbilim Dergisi, JMO Yayını 22.
• Karaoğlu, Ö., Özdemir, Y., Tolluoğlu, A. Ü., Karabıyıkoğlu, M., Köse, O., Froger, J. L. 2005. Stratigraphy of the volcanic products around Nemrut Caldera: implications for reconstruction of the caldera formation. Turkish Journal of Earth Science 14, 123-143.
• Kazancı, N., Şaroğlu, F., Suludere, Y. 2015. Geological Heritage and Framework List of the Geosites in Turkey. Bulletin of the Mineral Research and Exploration 151, 263-272.
• Kellog, H. E. 1960. Stratigraphic report, Bitlis - Siirt area, Petroleum district V, SE Turkey. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Teknik Arşivi, Ankara (unpublished).
• Keskin, M. 2003. Magma generation by slab steepening and breakoff beneath a subduction - accretion complex: An alternative model for collisionrelated volcanism in Eastern Anatolia, Turkey. Geophysical Research Letters 30, 1-4.
• Keskin, M. 2007. Eastern Anatolia: A hotspot in a collision zone without a mantle plume. Plates, Plumes And Planetary Processes 430, 693-722
• Keskin, M., Chugaev, A. V., Lebedev, V. A., Sharakov, E. V., Oyan, V., Kavak, O. 2012. The geochronology and origin of mantle sources for late cenozoic intraplate volcanism in the frontal part of the Arabian plate in the Karacadag neovolcanic area of Turkey. Part1. The results of isotopegeochronological studies. Journal of Volcanology and Seismology 6, 352-360.
• Ketin, İ. 1966. Anadolu’nun Tektonik Birlikleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 66, 20-34.
• Kranck, E. H. 1954. Deep structures and metamorphism. Trans. The New York Academy of Sciences II. 16, 234-244.
• Kranck, E. H. 1957. On folding movements in the zone of the basement. Geologische Rundschau 47, 261-282.
• Lebedev, V. V., Sharakov, E. V., Keskin, M., Oyan, V. 2010. Geochronology of Late Cenozoic volcanism in the area of Van Lake, Turkey: An example of development dynamics for magmatic processes. Doklady Earth Sciences 433, 1031-1037.
• Lima, F. F., Brilha, J. B., Salamuni, E. 2010. Inventorying geological heritage in large territories: a methodological proposal applied to Brazil. Geoheritage 2(3-4), 91-99.
• MTA. 2002. 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, Van Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Oberhänsli, R., Bousquet, R., Candan, O., Okay A.I. 2012. Dating subduction events in East Anatolia.Turkish Journal of Earth Sciences 21, 1-18.
• Özdemir, Y. 2011. Volcanostratigraphy and petrogenesis of Süphan Stratovolcano. Yayınlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ, 279.
• Özdemir, Y., Güleç, N. 2014. Geological and geochemical evolution of the Quaternary Süphan stratovolcano, eastern Anatolia, Turkey: evidence for the lithosphere-asthenosphere interaction in post collisional volcanism. Journal of Petrology 55, 37-62.
• Özdemir, Y., Karaoğlu, Ö., Tolluoğlu, A. Ü., Güleç, N. 2006. Volcano - stratigraphy and petrogenesis of the Nemrut stratovolcano (East Anatolian High Plateau): the most recent post-collisional volcanism in Turkey. Chemical Geology 226, 189-211.
• Özdemir, Y., Blundy J. D., Güleç, N. 2011. The importance of fractionalcrystallization and magma mixing in controlling chemical differentiationat Süphan stratovolcano, eastern Anatolia, Turkey. Contributions to Mineralogy and Petrology 162, 573-597.
• Özdemir, Y., Akkaya, İ., Oyan, V., Kelfoun, K. 2016. A Debris Avalanche at Süphan Stratovolcano (Turkey) and Implications for Hazard Evaluation. Bulletin of Volcanology 78(9).
• Özkaya, İ. 1974. GD Anadolu Sason ve Baykan yöresinin stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 17/1, 51-72.
• Özkaya, İ. 1975. Sason yöresinin yapısal jeolojisi. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi, Bildiriler 21-30.
• Özkaya, İ. 1978a. Yüksekova Şemdinli yöresi Jeolojisi.Türkiye 4. Petrol Kongresi, Bildiriler, 63-82.
• Özkaya, İ. 1978b. Ergani Maden yöresi stratigrafisi. TürkiyeJeoloji Kurumu Bülteni 21/2, 120-140.
• Özkaya, İ. 1982a. Marginal basin ophiolites at Oramar and Karadağ, SE Turkey. Journal of the Geological Society of London 139, 203-210.
• Özkaya, İ. 1982b. Origin and tectonic setting of some melange units in Turkey. Journal of the Geological Society of London 90, 269-278.
• Özkaya, İ. 1982c. Upper Cretaceous plate rupture and development of leaky transcurrent fault ophiolites in SE Turkey. Tectonophysics 88, 103-116.
• Perinçek, D. 1980. Bitlis metamorfitlerinde volkanitli Triyas.Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 23/2, 101-118.
• Pro Geo Group. 1998. A first attempt at a geosites framework for European lUGS initiative to Support recognition of World heritage and European geodiversity. Geologica Balcanica 28, 5-32.
• Schmincke, H. U., Sumita, M. (Paleovan scientific team). 2014. Impact ofvolcanism on the evolution of Lake Van (eastern Anatolia) III:periodic (Nemrut) vs. episodic (Süphan) explosive eruptions andclimate forcing reflected in a tephra gap between ca. 14 ka and ca. 30 ka. Journal of Volcanology and Geothermal Research 285, 195-213.
• Sungurlu, O. 1974. VI. Bölge kuzeyinin jeolojisi ve petrol imkanları. Türkiye 2. Petrol Kongresi Tebliğleri, 85-107.
• Şengün, M. 1984. Tatvan güneyinin (Bitlis Masifi) jeolojik/ petrografik incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Doktora Tezi, 157 (unpublished).
• Şengün, M., Çağlayan, M. A., Sevin, M. 1991. Bitlis masifi, Bitlis-Tatvan-Hizan-Şirvan dolayının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 9105, 200. Ankara (unpublished).
• Tolluoğlu, A. Ü., Erkan, Y. 1982. Mutki (Bitlis) yöresindeki bölgesel metamorfik kayaçların petrografik incelenmesi. Yerbilimleri 9, 73-89.
• Tolun, N. 1953. Contribution a’le etude geologie des environs du S et SE du lac de Van. Maden Tetkik ve Arama Bülteni 44/45, 77-112.
• Tolun, N. 1960. Stratigraphy and tectonics of southeastern University of İstanbul. Faculty of Science Journal 25, 203-264.
• Ustaömer, P. A., Ustaömer, T., Collins A. S., Robertson, A. H. F. 2009. Cadomian (Ediacaran - Cambrian) arc magmatism in the Bitlis Massif, SE Turkey: Magmatism along the developing northern margin of Gondwana. Tectonophysics 473, 99-112.
• Yazgan, E. 1983. Geodynamic evolution of Eastern Taurus. Geology of the Taurus Belt. Proceedings, 199- 208.
• Yazgan, E., Chessex, R. 1991. Geology and tectonic evolution of the SE Taurides in the Region of Malatya. TPJD Bul. 3/1, 1-42.
• Yeşilova, Ç., Yakupoğlu, T. 2007. Adilcevaz Kireçtaşının (Van Gölü Kuzeyi) Mikrofasiyes Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni 50, 1, 27-39.
• Yılmaz, O. 1971. Etüde petrographique et geochronologique de la region de Cacas: Univ. Grenoble, Doctora teheses (unpublished), 230.
• Yılmaz, O., Michel, R., Vialette, Y., Bonhomme, M. G. 1981. Reinterpretation des donne es isotopipues Rb - Sr obtenues sur les metamorphites de la partie meridionale du massif de Bitlis (Turquie): Sciences geologiques, bulletins et memoires, 34/1,59-73.
• Yılmaz, Y. 1978. Gevaş (Van) dolayında Bitlis Masifi– Ofiyolit ilişkisi. Türkiye 4. Petrol Kongresi Bildirileri, 83-94.
• Yılmaz, Y. 2005. Doğu Anadolu’nun genç tektoniği ve morfotektonik gelişimi. Deprem Sempozyumu, 23-25 Mart, Kocaeli.
• Yılmaz, Y., Şaroǧlu, F., Güner, Y. 1987. Initiation of the neo-magmatism in East Anatolia. Tectonophysics 134,177-199.