Sosyal Devletin Tarihsel Arka Planı ve Sosyal Devletin Doğuşu

Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 46 - 57, 30.06.2025

Yusuf Muyan

Abstract

Sosyal devlet anlayışı liberal devlet anlayışının kendi içinde gerçekleşme çabası ve sosyal hakların gelişmeye başlamasıyla ortaya çıkmıştır. Klasik liberalizmin ortaya çıkışı, Avrupa’da feodalitenin çöküşü ile birlikte burjuva sınıfının ticari faaliyetlerini arttırması, sanayi devrimi ile birlikte işçi sınıfının güçlenmesi gibi gelişmeler sosyal hakların anayasalara yerleşmesini sağlamıştır. 1929 Dünya Ekonomik Krizinden sonra tüm Dünya’yı etkisi altına alan Keynesci iktisat öğretisi, sosyal hakların gelişmesine ve dezavantajlı gruplarında bu haklardan yararlanmasına olanak vermiştir. Fordist üretim tarzı ve 1933 ve 1938 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelti’in New Deal’i (Yeni Düzen) yürürlüğe koymasıyla sosyal devlet anlayışının kurumsallaşma süreci başlamıştır. Bu çalışmanın amacı sosyal devlet anlayışının gelişimini ortaya çıkaran nedenler ile birlikte tarihsel perspektif içinde sosyal hakların gelişimine etki eden faktörlerin irdelenmiş ve bu faktörler ile birlikte sosyal devletin arka planı incelenmiştir

Keywords

Sosyal Devlet, Feodalite, Fordizm, Yeni Düzen

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Thanks

Bu Çalışmamda emeği geçen değerli hocam Prof. Dr. Bayram Coşkun'a teşekkürlerimi iletmek isterim.

Hıstorıcal Background of The Welfare State and the Bırth of The Welfare State

Abstract

The concept of the social state emerged with the effort to realize the liberal state concept within itself and the development of social rights. Developments such as the emergence of classical liberalism, the increase in commercial activities of the bourgeois class with the collapse of feudalism in Europe, and the strengthening of the working class with the industrial revolution led to the establishment of social rights in constitutions. After the 1929 World Economic Crisis, the Keynesian economic doctrine, which influenced the whole world, enabled the development of social rights and disadvantaged groups to benefit from these rights. With the Fordist production style and the introduction of the New Deal (New Deal) by Franklin D. Rooseveltti, President of the United States of America between 1933 and 1938, the process of institutionalization of the social state began. The aim of this study is to examine the reasons that led to the development of the concept of social state and the factors affecting the development of social rights in a historical perspective and to analyze the background of the social state together with these factors.

Keywords

Welfare State, Feudalism, Fordism, New Deal

References

• Açıkgöz, Ö., & Özkan, B. (1929). dünya ekonomik buhranı ve Türkiye ekonomisine etkileri. Mevzuat Dergisi, 12(136), 1-7.
• Aydoğan, M. (2019). Antik Çağ'dan küreselleşmeye yönetim gelenekleri ve Türkler. İnkılâp Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticaret AŞ.
• Bulut, N. (2009). Sosyal Devletin Düşünsel Temelleri ve Çağdaş Sosyal Devlet Anlayışı, http://archiv.jura.uni-saarland.de/turkish/NBulut2.html. (Sosyal Devletin Düşünsel Temelleri), (Erişim Tarihi: 28.06.2024)
• Çapraz, N. (2001). Ekonomik bunalımların Düny'da ve Türkiye'de yansımaları. Der Yayınevi.
• Çelik, F., & Usta, S. (2010). Klasik liberalizmde “özgürlük” ve liberalizmin yerel yönetimlere bakışı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 121-135.
• Çetin, H. (2001). Liberalizmin temel ilkeleri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 219-237.
• Deane, P. (1988). İlk Sanayi İlkılâbı. Çev. Güran”, T. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Duman, E. (2008). 1929 Ekonomik Buhranı ve 2008 Küresel Krizi’nin Karşılaştırılması, Karaman: T.C. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Krizlerin Anatomisi
• Ezer, F. (2010). 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin Türkiye’ye Etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1).427-442
• Göze, A. (1976). Sosyal Devlet Sistemi, İstanbul: İÜHF Yayınları
• Gül, S.S. (2006). Sosyal Devlet Bitti Yaşasın Piyasa! Yeni Liberalizm ve Muhafazakarlık Kıskacında Refah Devleti, Ankara: Ebabil Yayınları,
• Gümüş T. (2010). Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü, İstanbul: On İki Levha Yayınları. Işık, N., & Duman, E. (2012). 1929 Ekonomik Buhranı ve 2008 Küresel Krizi’nin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 73-101.
• Kara, U. (2013). Sosyal Devletin Yükselişi Ve Düşüşü, 2. Baskı, Adana: Karahan Kitapevi
• Keynes, J. M. (1972). “Am I a Liberal?” Collected Writings, vol: IX, Londra: Macmillan
• Murray, R. (1995). Fordizm ve Post-Fordizm, Yeni Zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi (Ed: Stuart Hall ve Martin Jacques), (Çev: Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 45- 46.
• Örs, H. B. (2010), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler. 4. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sarıca, M. (1993). Siyasi Düşünce Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Suğur, N. (1999). Fordizm, post-fordizm ve ötesi. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 134-153.
• Şenel, A. (1995). Siyasal Düşünceler Tarihi, (Tarih Öncesinde ilkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları..
• Talas, C. (1993). Liberalciliğin Geri Dönüşü ve Sonrası, Ankara: Amme İdaresi Dergisi, Cilt. 26, sayı: 3,
• Tanör, B. (1978). Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, İstanbul: May Yayınları.
• Ulusoy, A. (2007). Maliye Politikası. Trabzon: Üç yol Kitabevi.
• Ülgen, P. (2010). Ortaçağ avrupasında feodal sisteme genel bir bakış. Mukaddime, 1(1), 1-18.
• Wallersteın, I. (2000). Bildiğimiz Dünyanın Sonu, Çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları,
• Yayla, A. (2000), Liberal Bakışlar, Liberte Yayınları, Ankara: Siyasal Kitabevi
• Yıldırım, K. ve Karaman, D. (2005). Makroekonomi. Eskişehir: Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Çalışmalar Vakfı.
• Yurdusev, A. N. (1993). Liberalizmin Türkiye Atağı, Türkiye Günlüğü.
• Yüksel, F. (2007). Sosyal devletin dönüşüm sürecinde yerel yönetimlerin yeni işlevleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(1), 279-298.