Sporcularda Saldırganlık: Tükenmişlik ve Yarışma Kaygısının Rolü

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 70 - 86, 30.04.2019

Aslı Sözeren Selen Kelecek

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı sporcularda kaygı ve tükenmişliğin saldırganlığı belirleyip belirlemediğinin test edilmesidir. Aynı zamanda ikinci bir çalışma olarak Buss ve Perry (1992) tarafından geliştirilmiş olan Saldırganlık Ölçeği’nin Türk sporcuları için güvenirliğinin yapılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 154’ü kadın (X yaş= 22.01 ± 3.96) ve 174’ü erkek (Xyaş= 22.23 ± 2.65) olmak üzere toplamda 328 sporcu (Xyaş= 22.01 ± 3.96), gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılara Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği, Sporcu Tükenmişlik Ölçeği ve Yarışma Kaygısı Testi uygulanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistik, Pearson korelasyon Analizi ve Çoklu Adımsal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Bulgular: Pearson Korelasyon Analizi sonuçları, yarışma kaygısının saldırganlığın tüm alt boyutları ile istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif ilişkili olduğunu göstermektedir (p<0.01). Bunun yanında, sporcu tükenmişliğine ait duygusal/fiziksel tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutlarının fiziksel saldırganlık (p<0.01), düşmanlık (p<0.05) ve öfke (p<0.01) alt boyutları ile anlamlı pozitif ilişkili olduğu görülürken; azalan başarı hissi alt boyutunun yalnızca düşmanlık (p<0.05) alt boyutu ile ilişkili olduğu görülmektedir. Çoklu Adımsal Regresyon Analizi sonuçları ise; duyarsızlaşma alt boyutunun fiziksel saldırganlık alt boyutunu (R=0.20; R2=0.04; F(1,326)=13.63); duygusal/fiziksel tükenme alt boyutu ve yarışma kaygısının düşmanlık alt boyutunu (R=0.41; R2=0.17; F(1,325)=32.48); duyarsızlaşma alt boyutu ve yarışma kaygısının öfke alt boyutunu (R=0.41; R2=0.08; F(1,325)=14.98); yarışma kaygısının da tek başına sözel saldırganlık alt boyutunu (R=0.15; R2=0.02; F(1,327)=7.50) pozitif yönde belirlediğini göstermektedir (p<0.01). Sonuç: Sonuç olarak çalışmaya katılan sporcuların tükenmişlik ve kaygı deneyimlerinin saldırgan davranışları tetiklediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sporcu, Yarışma Kaygısı, Tükenmişlik, Saldırganlık

Kaynakça

• Alpar R. (2001). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Archer J. (2004). Sex differences in agression in real world settings: A Meta-analytic review. Review of General Pscyhology, 8, 291-322.
• Bandura A, Ross D, Ross S. (1963). Imitation of film-mediated aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 66, 3-11.
• Bandura A. (1973). Aggression: A social learning analysis. Englewood Cliffs, N J: Prentice-Hall.
• Başaran H. (2008). Sporcularda Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü