Öz
Kurds have had a rich oral literature throughout history. Even though written literature has developed to a small degree for several reasons, classical Kurdish oral literature is acknowledged to have a significant position in Kurdish culture. The continuous existence of this culture until today is founded on a strong dengbêj tradition coming from the depth of history. In Kurdish, the word ‘dengbêj’ means telling by voice. ‘Deng’ means voice, and ‘Bêj’ means tell or convey. Dengbêj is the one who gives life and breath to voice. Dengbêjs, who traveled around the area that we live in, closely observed and analyzed Kurdish people’s way of living, and passed these experiences down orally. Stories told are entirely about life. Any subject that comes to mind takes part in the songs (strans) of dengbêjs. They tell the beauty of nature, happy and sad memories of people and their secret loves, fights, betrayals, and braveries to the audience by their voice. These narratives combine singing and verbal techniques. Dengbêjs are not only limited to singing in their storytelling activity but they make use of verbal expression during the song. Dengbêjs utilize melisma technique to deepen the expression in singing. Melisma is the state of singing more than one note for a syllable of a word. Melisma usage in storytelling provides dengbêjs with opportunity to display their range of voice, thereby increasing the story’s effect on audience.
Anahtar Kelimeler
Öz
Tarih boyunca Kürtlerin oldukça zengin bir sözlü edebiyatı var olmuştur. Çeşitli nedenlerle yazılı edebiyat fazla gelişmiş olmasa da, klasik Kürt sözlü edebiyatının Kürt kültüründe oldukça önemli bir yeri olduğu kabul edilmektedir. Bu kültürün günümüze kadar varolması tarihin derinliklerinden gelen güçlü bir dengbejlik geleneğine dayanmaktadır. Dengbej kelimesi Kürtçede bir sözü sözle aktarmak anlamını içermektedir. ‘Deng’ ses, ‘Bêj’ söyle, aktar anlamındadır. Yani Dengbej, sese nefes ve yaşam verendir. Dengbejler yaşadığımız cografyanın her noktasını karış karış gezmiş, Kürtlerin yaşamlarını çok yakından görmüş, çok iyi analiz etmiş ve bu deneyimlerini sözlü olarak aktarmışlardır. Anlatılanlar tamamen yaşamla ilgilidir, akla gelebilecek her konu dengbejlerin şarkıları (stranları) içerisinde yer almaktaktadır. Dengbejler; doğanın güzelliklerini, insanların içinde kalmış acı ve tatlı söyleyeceklerini, hikayelerini, gizli sevdalarını, kavgalarını ve ihanetlerini, yiğitlik ve kahramanlıklarını sesleriyle dinleyenlere aktarmışlardır. Bu aktarımlar şarkılı ve sözlü olarak bütünleştirilmiştir. Dengbej anlattığı konu içerisinde sadece şarkı söylemeyle sınırlı kalmaz, şarkının içerisinde sözlü aktarımdan da faydalanır. Sözlü ifade bir kenara şarkılı ifadeyi derinleştirmek için dengbejler eski kültürlerde dinleyici farklı bir boyuta ulaştırmak için kullanılan melizma tekniğinden faydalanmaktadırlar. Melizma; şarkı sözlerinde yer alan bir kelimenin herhangi bir hecesinde birden fazla nota kullanabilme durumuna verilen addır. Aktarımda melizmanın kullanılması hem dengbejin ses genişligini iyi aktarabilmesini hemde dinleyici üzerindeki etkisini ve anlatılana odaklanmasını sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA54DY32ZZ |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ocak 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 1 Sayı: 1 |