Genç Sporcuların Dopinge Yönelimine Etken Olarak Doping Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2/2, 168 - 179, 28.12.2017

Kürşat Karacabey , Sultan Seyhan Yavuz Öntürk Ufuk Apur Yakup Akyel

Öz

Bu
çalışmada, genç sporcuların dopinge yönelimine etken olabileceği öngörülen
doping hakkındaki bilgi düzeyleri, tutumları ve düşüncelerinin bazı değişkenler
açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada sporcu eğitim merkezlerindeki
genç sporcuların doping hakkında sahip oldukları bilgi düzeyleri, tutumları ve
düşüncelerinin cinsiyet, yaş, sporcu eğitim merkezi ve branş değişkenleri
açısından farklılaşıp farklılaşmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın
örneklemini, Mersin, Konya, Erzurum ve Balıkesir illerinde faaliyet gösteren
sporcu eğitim merkezlerinde atletizm ve güreş branşlarında spor yapan 14-17
yaşlarındaki 104 sporcu oluşturmaktadır. Verilerin toplanması aşamasında
araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu ve Şapçı (2010) tarafından
geliştirilen “Doping Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmadaki değişkenlerin parametrik testlere uygunluğu, basıklık ve
çarpıklık değerlerine göre, sürekli değişkenler ise karşılaştırmalı analiz
hücrelerindeki sporcu sayılarının 50 den düşük olması sebebi ile Shapiro-Wilk
testine göre değerlendirilmiştir. Demografik değişkenlerle doping bilgi
düzeyleri arasındaki ilişki incelenirken verilerin yapısına uygun olarak
parametrik olmayan istatistiksel yöntemlerden bağımsız örneklemler arası
Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri kullanılmıştır. Araştırmanın
sonuçlarına göre, SEM, cinsiyet, branş, ulusal madalya alma durumu ve doping
testi durumu değişkenleri göz önüne alındığında doping bilgi düzeyleri,
tutumlar ve değerler açısından anlamlı farklar bulunmuştur. Yaş, uluslar arası
tecrübe ve uluslar arası madalya durumlarına göre doping bilgi düzeylerinde
farklılıklar bulunamamıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda bazı öneriler
geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doping, Dopingle Mücadele, Sporcu

Kaynakça

• Ashcroft, R.E, Dawson, A., Draper, H. and Mcmillan, J.R. (2007). Eds. Ethics of performance enhancement in sport: drugs and gene doping. 2nd ed. New York: John Wiley & Sons Ltd. p. 511 -519.
• Dinçer, N. (2010). Elit sporcuların doping hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Selçuk üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi,138, Konya, (Yrd.Doç.Dr. Hayri Demir).
• Egesoy, H., Gümüşdağ, H., ve Kartal, A. (2013). Gen dopingi ve sportif performans. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi;6:71-85.
• Eröz, M.F. (2007). Milli Düzeyde, Atletizm, Güreş, Judo ve Halter Yapan Sporcuların Doping ve Ergojenik Yardım Hakkındaki Görüşlerinin ve Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 244 sayfa, Kütahya, (Y.Doç.Dr. Çetin Özdilek).
• Gençtürk, G., Çolakoğlu, ve T, Demirel, M. (2009). Elit sporcularda doping bilgi düzeyinin ölçülmesine yönelik bir araştırma (güreş örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi;3:213 - 221.
• Işık, S. (2015). Gelişim Çağındaki Basketbolcularda Doping Kullanımı Eğilimi ve Bilgi Düzeyinin İncelenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 127 sayfa, Çanakkale, (Yrd. Doç. Dr. Özhan Bavlı). Karakoç, E. (2007). Cumhuriyet üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin doping içerikli ilaç kullanma sıklığının araştırılması. 2007, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 52 sayfa, Sivas, (Doç. Dr. İhsan BAĞCIVAN).
• Öngel, H.B. (1997). Sporda Etik Değerler Bakımından Doping. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi;2:68-79.
• Öztürk, E.G. (2009). Türkiye’de doping, sporcuların doping bilgi düzeylerinin ölçülmesi (hentbol örneği). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 145 sayfa, Ankara, (Yard. Doç. Dr. Sibel Suveren). Uluslararası olimpiyat komitesinin doping tanımı, http://www.doping-prevention.sp.tum.de/doping-in-general/doping-definition.html, Erişim tarihi: 22 temmuz 2016.
• Ünal, M. ve Ünal, D. (2003). Sporda doping kullanımı. İst Tıp Mecmuası ;66:189 - 198.
• Şapcı, H.A.(2010). Üniversiteler Arası Spor Müsabakalarına Katılan Öğrencilerin Doping Kullanımına Yönelik Tutumlarının Incelenmesi.Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü , Yüksek lisans tezi, 81 sayfa, Ankara, (Prof. Dr. Kadir Gökdemir).
• Yazıcı, A.G. (2014). Toplumsal dinamizm ve spor. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi ;3:394-405.
• Yesalis, C.E. and Bahrke, M.S. (2002). History of Doping in Sport. International Sports Studies;24:42-76.